Μπορεί να γράφτηκαν αλλά και να γραφτούν μερικές ακόμη εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες για το αποτέλεσμα αυτών των μνημονίων, τι ήταν απαραίτητο, τι σωστό και εξυγιαντικό για να αποφύγει τη χρεοκοπία η χώρα. Τι έγινε λάθος, πόσο αχρείαστο ήταν το τρίτο μνημόνιο ή ακόμα και το δεύτερο αν είχε επιτύχει το πρώτο κ.λπ. Ολα αυτά είναι υπό συζήτηση, αμφισβήτηση, ανταλλαγή ιδεών και απόψεων. Αντιθέτως, ένα είναι βέβαιο και δεν χωράει συζήτηση. Η άγρια αυτή δεκαετία κατά την οποία δοκιμάστηκε η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών έφερε οβιδιακές μεταμορφώσεις στο πολιτικό σκηνικό. Γκρέμισε οριστικά ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα της Mεταπολίτευσης, το ΠΑΣΟΚ, και αρχικά κατάφερε ένα βαρύτατο πλήγμα στο κεντροδεξιό κόμμα της Ν.Δ., αποσάθρωσε μηχανισμούς, εξουσίες και παραδοσιακές αξίες μιας κοινωνίας. Πολιτικούς, δικαστές, επιχειρηματίες, τραπεζίτες, δημοσιογράφους, ό,τι υπήρχε και ό,τι φαινόταν μπροστά στη βιτρίνα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας.

Στα χρόνια αυτά είχαμε νέες πολιτικές γενέσεις σχηματισμών και μία τερατογένεση. Η κύρια γένεση ήταν το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ και Τσίπρας για να καλύψει την κατάρρευση της Κεντροαριστεράς, που πλήρωσε το πρώτο και το δεύτερο μνημόνιο. Φαινόταν αδιανόητο στον ψηφοφόρο του ΠΑΣΟΚ να δεχτεί την αφαίρεση των προνομίων που απλόχερα είχε προσφέρει ο ιδρυτής του κόμματος από την εποχή τού «Τσοβόλα, δώσ’ τα όλα». Ετσι, ένα μεγάλο κομμάτι του ΠΑΣΟΚ πέρασε εύκολα και μαζικά μέσα σε μια πενταετία στον ΣΥΡΙΖΑ και τον «συμπαθή Αλέξη», που υποσχόταν να σκίσει με ένα νόμο τα μνημόνια στέλνοντας το υπερήφανο μήνυμα -«Go back madame Merkel»- στον Γερμανό δυνάστη.

Την ίδια εποχή δημιουργήθηκαν και κάποιες μικρές αλλά όχι ασήμαντες κομματικές αντιμνημονιακές παραλλαγές εκ δεξιών, όπως οι περίφημοι ΑΝ.ΕΛ. (που έμελλε να κυβερνήσουν με τον ΣΥΡΙΖΑ), και η ΔΗΜ.ΑΡ. εξ αριστερών (που συμμάχησε και με τα τρία μεγάλα κόμματα).

Υπήρξε όμως και η πολιτική τερατογένεση της Χρυσής Αυγής, όμοια της οποίας με τόσο σκληρά χαρακτηριστικά δεν συναντάς πουθενά σε όλη την Ευρώπη. Το μόρφωμα αυτό πραγματικά δεν έμοιαζε σχεδόν με κανένα ακροδεξιό κόμμα του ευρύτερου γεωγραφικού χάρτη. Καθαρή ναζιστική ιδεολογία, μπράβοι της νύχτας, τραμπούκοι στους χώρους εργασίας και εντέλει συνεργοί, ηθικοί αυτουργοί και ένας φυσικός αυτουργός σε φόνο. Και όλα αυτά με ισχυρό κοινοβουλευτικό μανδύα, υψηλά ποσοστά αποδοχής στην κοινωνία.

Η φτώχεια, η ανέχεια, η απελπισία, η ανωριμότητα και ορισμένα «κακομαθημένα κατάλοιπα» της ελληνικής κοινωνίας, ημών των ιδίων δηλαδή, γέννησε και θέριεψε αυτό το τέρας που λέγεται Χρυσή Αυγή. Και «έπρεπε» να χυθεί αίμα και να ληφθεί μια πολύ τολμηρή πολιτική απόφαση του Σαμαρά για να καταλήξουμε στην έρευνα και τελικά στη στοιχειοθέτηση της κατηγορίας περί συστάσεως εγκληματικής συμμορίας.

Σήμερα, από τα κομμάτια και τα θρύψαλα της πολιτικής εικόνας των μνημονίων, από τις γέννες εκείνης της ταραγμένης εποχής, έχει επιζήσει μονάχα ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος -χωρίς φυσικά να σχετίζεται με τη Χ.Α.- βρίσκεται κυριολεκτικά σε περιδίνηση. Και αυτό δεν συμβαίνει γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ, πάνω στη βιασύνη του να αλλάξει τους ποινικούς κώδικες (και για άλλους λόγους), δεν προέβλεψε τι θα συνέβαινε με τους ναζί και τα πολιτικά τους δικαιώματα. Είναι πολύ βαθύτερο. Ο δρόμος πια για τη δημιουργία πολιτικού αφηγήματος απέναντι σε έναν συγκροτημένο χώρο όπως αυτός της Κεντροδεξιάς (με πολύ ισχυρό πρόσωπο στη θέση του οδηγού τον Μητσοτάκη) δεν είναι διόλου εύκολος για κάποιους που απλώς παρήγαγαν πολιτική της «κάτω πλατείας» μέσα στη θλίψη και την οργή της μνημονιακής Ελλάδας. Δεν φτάνει πια… ο Πολάκης να καταγγέλλει τον Ρουβά, δεν γνωρίζω αν το αντιλαμβάνεται ο ίδιος ο Τσίπρας. Κι αν το έχει καταλάβει, δεν φτάνει, πρέπει να το αποδείξει εμπράκτως, να το πει φωναχτά και να το δείξει και στους υπόλοιπους. Να «πάει για χτίσιμο και όχι για γκρέμισμα» αυτή τη φορά στην κοινωνία, αν μπορεί, κρατώντας φυσικά όποια καλά συνέβησαν (αν έτσι πιστεύει) από τη διακυβέρνησή του. Διαφορετικά θα σβήσει και κάτι άλλο θα βρεθεί να αναπληρώσει το κενό της Κεντροαριστεράς.