Η Τουρκία αντιμετώπιζε μια σοβαρή οικονομική κρίση ακόμα και πριν έρθει ο κορωνοϊός. Τις τελευταίες εβδομάδες όμως, λόγω και τού ιού, τα πράγματα επιδεινώθηκαν. Η Λίρα έχασε 10% έναντι τού Δολαρίου και βρίσκεται στα χαμηλότερα ιστορικά της επίπεδα. Ο πληθωρισμός τρέχει με 12.5%, το επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας είναι στο 10.5%, η ανεργία είναι στο 14% (στου νέους έως τα 25 ξεπερνά το 25%, και τα αποθέματα σε ξένο νόμισμα έχουν μειωθεί κάτω από τα 70 Δις δολάρια ενώ πέρσι ήταν 102 δισ.
Όλα αυτά υποδεικνύουν μια μεγάλη οικονομική κρίση, τη στιγμή που η χώρα έχει δυο πολεμικά μέτωπα ανοιχτά, στη Συρία και τη Λιβύη.
Η μεγαλομανία έκανε τον Ερντογάν να ανοίξει πολλά μέτωπα και να ξοδέψει χρήματα ( η Τουρκία έχει σήμερα πρεσβείες σε 42 από τις 54 χώρες της Αφρικής – αυτός είναι ένας εκπληκτικός αριθμός για μια οικονομία τού μεγέθους τής Τουρκίας). Αυτή η εικόνα υποδηλώνει μια προσπάθεια να εδραιωθεί όχι μόνο η πολιτική παρουσία τής Τουρκίας, αλλά και η πολιτική επιρροή της σε όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες για να εξασφαλιστεί η υποστήριξη των χωρών αυτών σε φόρουμ όπως τα Ηνωμένα Έθνη, για θέματα όπως η Κύπρος, η Συρία και η Λιβύη.
Όμως, η πτώση του νομίσματος και η όλο και περισσότερο δυσχερής οικονομική κατάσταση οδήγησε την Τουρκία να καθυστερεί τους μισθούς που πληρώνει σε δολάρια σε Σύριους μισθοφόρους στην Συρία και στην Λιβύη. Έτσι, για πρώτη φορά είδαμε διαδήλωση μισθοφόρων στην Συρία την προηγούμενη εβδομάδα, όπου διεκδικούσαν να πληρωθούν.
Πρόσφατα τα πράγματα πήραν μια ακόμα χειρότερη τροπή για τον Ερντογάν, όταν ένας από τους σταθμούς παρατήρησης του τουρκικού στρατού στην Συρία δέχθηκε και πάλι επίθεση από μέχρι τότε φιλότουρκους μαχητές, οι οποίοι τελικά κατέστρεψαν ένα από τα προστατευτικά καταφύγια που προοριζόταν να στεγάσει τον τουρκικό στρατό κατά τις εναέριες και πυραυλικές επιδρομές.
Υπενθυμίζεται ότι, μόλις πριν από λίγες ημέρες, οι Τούρκοι μετέφεραν στρατιωτικό ειδικό εξοπλισμό σε καταφύγια στο Ιντλίμπ. Ωστόσο, κυριολεκτικά την επομένη της εγκατάστασής τους, ένα από αυτά τα καταφύγια καταστράφηκε από επίθεση μαχητών που είχαν υποστηρίξει την τουρκική εισβολή στη Συρία.
Πηγές λένε ότι δεν υπάρχουν θύματα για τον τουρκικό στρατό.
Ορισμένες πηγές της Συρίας διευκρινίζουν ότι ο λόγος για την επίθεση αυτή ήταν η άρνηση της Άγκυρας να παρέχει στους μαχητές τα υποσχόμενα σε συνάλλαγμα επιδόματα σε μετρητά ($1500-$2000 δολάρια τον μήνα), για τα οποία οι μαχητές αυτοί δήλωσαν ότι έστειλαν τελεσίγραφο στην Άγκυρα, απειλώντας να εγκαταλείψουν την Idlib, μεταφέροντας έτσι τον έλεγχο του Συριακού Αραβικού Στρατού σε άλλη περιοχή.
Αυτή είναι μια παγίδα στην οποία ο Ερντογάν μπορεί εύκολα να πέσει. Εάν οι μαχητές αρνούνται να συνεργαστούν με τον τουρκικό στρατό, τότε για την Άγκυρα αυτό σημαίνει μια πλήρη κατάρρευση στη Συρία. Είναι πιθανόν, στα πλαίσια τής τρομοκρατικής δράσης, οι τρομοκράτες να εκτοξεύσουν πυραύλους και σε τουρκικές παρατηρητικές θέσεις άλλα και σε Ρωσικές – με τον Ερντογάν να διατρέχει τον κίνδυνο να αντιμετωπίσει πολύ μεγάλο πρόβλημα στις σχέσεις του με την Ρωσία και στην πρόσφατη συμφωνία τους.
Προφανώς η δεινή οικονομική, πολιτική αλλά και στρατιωτική θέση του Ερντογαν τον οδήγησαν στην πίεση που ασκεί στην Ελλάδα και στην ΕΕ με το μεταναστευτικό, σε μια προσπάθεια να αποσπάσει ένα καλό ποσό που θα τον διασώσει έστω προσωρινά από την όλη δραματική κατάσταση.
Σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί και η αργοπορημένη αντιμετώπιση τού κορωνοϊού, που, επιπλέον των άλλων ζητημάτων σε μια κατέρρευσα οικονομία και στο σύστημα υγείας, δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα στον Σουλτάνο, καθώς το όπλο των 4 εκατομμύριων μεταναστών που είχε και χρησιμοποιούσε για να εκβιάζει την Ευρώπη, όχι μόνο δεν μπόρεσε να το διοχετεύσει μέσα από τον Έβρο, άλλα πλέον λειτουργεί ως υγειονομική βόμβα μέσα στο σπίτι του, αν ιός επεκταθεί στους μετανάστες.
Μην ξεχνάμε ότι και όλη η συζήτηση με την αγορά των ρωσικών S400 οδήγησε τις ΗΠΑ να αποκλείσουν την Τουρκία από το πρόγραμμα αγοράς των 100 F35 και την αποξένωσε από τους δυτικούς συμμάχους, σε σημείο που μόνο λόγια υποστήριξης έλαβε από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ στην πρόσφατη μεγάλη απώλεια στρατιωτών της από Συριακά πυρά.
Ταυτόχρονα, η απώλεια Τούρκων στρατιωτών ανέδειξε ότι ο Τουρκικός λαός δεν υποστηρίζει τους δυο πολέμους σε Συρία και Λιβύη.
Ο αποκλεισμός τού Έβρου όχι μόνο λειτούργησε σαν μπούμερανγκ στις προθέσεις του Ερντογαν, άλλα ενίσχυσε και το προφίλ της Ελλάδος στην ΕΕ, αφού απέδειξε ότι μπορεί να εμποδίσει τους εκβιασμούς τής Τουρκίας. Παρόλα αυτά, η Ελλάδα οφείλει να παραμείνει σε εγρήγορση, γιατί είναι πιθανό ο Ερντογαν να κάνει κάποια απελπισμένη κίνηση, όντας σε ιδιαίτερα πιεσμένη κατάσταση.
Γιώργος Κοφινάκος
Διευθύνων Σύμβουλος StormHarbour Λονδίνου
Επισκέπτης Καθηγητής Rutgers University, New Jersey-USA