Είμαι βέβαιος πως τους τελευταίους μήνες θα έχετε έρθει face to face και με αυτό το πρόβλημα – το οποίο έρχεται να προστεθεί στα υπόλοιπα τα οποία κουβαλάμε στην καθημερινότητά μας. Είτε ψάχνεις ο ίδιος να βρεις σπίτι να νοικιάσεις είτε έχεις ακούσει διηγήσεις από ανθρώπους στον περίγυρό σου, για να μπορέσεις να αντιμετωπίσεις τα ενοίκια που ακούγονται, πρέπει να έχεις εμβαπτιστεί στη διδασκαλία Ζεν, για να παραμείνεις ήρεμος! Βέβαια, η σχολή του Βουδισμού Μαχαγιάνα, που εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Κίνα τον -πολύ μακρινό, πια- 6ο αιώνα μ.Χ., δίδασκε πως «το σπίτι σου είναι εκεί όπου οι σκέψεις σου βρίσκουν τη γαλήνη». Είναι προφανές πως εκεί όπου έχουν φτάσει τα ενοίκια στην Ελλάδα, φυσικά και είναι δεδομένο ότι ο διαλογισμός θα σου χρειαστεί.
Το τελευταίο διάστημα έχω ακούσει απίστευτες ιστορίες από γνωστούς, φίλους, συναδέλφους, συγγενείς, τις οποίες εάν μου τις είχαν αφηγηθεί άλλοι ίσως να μην τις πίστευα. Μια ιδιοκτήτρια στα Ταμπούρια, για ένα σπίτι 25 τετραγωνικών, ζητά 500 ευρώ κάθε μήνα – και στο πουλάει ότι είσαι τυχερός, επειδή δεν θα έχεις κοινόχρηστα – φοβερή ευκαιρία αυτή η μονοκατοικία! Στου Γκύζη, για ένα δυάρι, σου ζητούν -ανερυθρίαστα- 700 κατοστάρικα και ας μη συζητήσουμε για σπίτια στο Χαλάνδρι, στο Ψυχικό ή στα Βριλήσσια!
Και τι ζητούν οι Έλληνες; Σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας έρευνας της RE/MAX Ελλάς, φαίνεται να κυριαρχούν στις προτιμήσεις μας διαμερίσματα από 51 έως 75 τ.μ., ηλικίας από 16 έως 20 ετών, ενώ την ίδια στιγμή δεν υπάρχουν και πολλές επιλογές. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, τα ενοίκια σε ολόκληρη τη χώρα καταγράφουν αύξηση 5,9% κατά μέσο όρο σε σχέση με πέρσι, ενώ συγκεκριμένα στην Αττική εμφανίζουν άνοδο 5,3%, στη Θεσσαλονίκη 6,2% και στην περιφέρεια 4,6%. Γιατί συμβαίνει αυτό; Η συνεχιζόμενη και το 2023 ανοδική πορεία των τιμών, λοιπόν, αποδίδεται -κατά κύριο λόγο- στην περιορισμένη προσφορά νεόδμητων κατοικιών προς ενοικίαση, την αύξηση των επενδυτικών ροών, τη διαρκή άνοδο της βραχυχρόνιας μίσθωσης, καθώς και στην έλλειψη ποιοτικών επιλογών σε μεταχειρισμένα ακίνητα. Βέβαια, εάν προσπαθήσεις να κάνεις “παζάρι” με κάποιον ιδιοκτήτη, μπορεί να ακούσεις ότι δεν μπορεί να νοικιάσει πιο φθηνά το σπίτι του λόγω του πολέμου στη Γάζα, στην Ουκρανία, του πολέμου των Άστρων, ενώ εάν επιμείνεις μπορεί να σου πει ότι υπάρχει έλλειψη και στους… ημιαγωγούς!
Εάν έχει αποδώσει η διδασκαλία Ζεν και θες να συζητήσεις κι άλλο -ενώ σίγουρα δεν έχεις τα λεφτά που σου ζητά ο ιδιοκτήτης, άρα καταπίνεις χαμένο χρόνο- θα αρχίσει να σου λέει για την περιοχή «που έχει πάρει τα πάνω της» -φυσικά, χωρίς να σου εξηγήσει γιατί συνέβη αυτό- για το ότι «είναι ανακαινισμένο» -ναι, έχει αλλάξει το καζανάκι που χάλασε- ενώ «η πολυκατοικία διαθέτει ασανσέρ» -ασχέτως εάν δεν λειτουργεί- και ότι «έχει πρόσβαση σε μέσα μαζικής μεταφοράς». Σε πέντε λεπτά, δηλαδή, εάν πάρεις ταξί, θα βρεθείς στον σταθμό του μετρό!
Είναι σίγουρο πως στα σχόλια κάτω από το ποστάρισμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτού του κειμένου, θα διαβάσουμε πολλές παρόμοιες ιστορίες, σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, και δυστυχώς πολλοί θα γράψουν πως έπειτα από μια αγωνιώδη αναζήτηση κατέληξαν να νοικιάσουν ένα σπίτι ερείπιο, δίνοντας παραπάνω από τον μισό μισθό τους – εάν μένουν κατά μόνας. Και μπορεί να γελάμε με τα όσα μας μεταφέρουν ή από αυτά τα οποία έχουμε ζήσει σε κάποιο ντιλάρισμα με ιδιοκτήτη σπιτιού προς ενοικίαση, αλλά το γέλιο αυτό είναι πικρό και χωρίς καμία ελπίδα ότι κάτι θα αλλάξει στο άμεσο μέλλον. Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι ένα ζευγάρι στη χώρα μας παίρνει από 900 ευρώ ο καθένας και έχουν ένα παιδάκι. Το ενοίκιό τους για ένα σπίτι -που εννοείται ότι έχει τα θέματά του- είναι 600 ευρώ και τα κοινόχρηστα άλλα 200 – και χωρίς να υπολογίσουμε τη θέρμανση που θα χρειαστεί για τον χειμώνα που έρχεται. Ο ένας μισθός, λοιπόν, έχει πάει υπέρ εστίας και όλα αυτά στην υπέροχη περίπτωση κατά την οποία και οι δύο σύντροφοι εργάζονται, και οι δύο πληρώνονται στην ώρα τους, και οι δύο πληρώνονται με 900 ευρώ τον μήνα – ιδανικά. Εάν βάλουμε και τα υπόλοιπα έξοδα που θα έχουν οι άνθρωποι, μιλώντας μόνο για τα βασικά της επιβίωσής τους, γίνεται προφανές πως όλα γίνονται δύσκολα – έως αβίωτα.
Ο Γάλλος συγγραφέας Βίκτωρ Ουγκώ, το πολύ μακρινό 1800 τόσο, είχε γράψει πως “τα σπίτια μοιάζουν με τους ανθρώπους που τα κατοικούν”. Σκεφτείτε σε ποια εποχή το είχε σκεφτεί αυτό, πώς ήταν οι άνθρωποι τότε και το πώς ήταν τα σπίτια τους. Το θέμα είναι ότι τόσα χρόνια μετά, η κατάσταση προφανώς και είναι διαφορετική στην κοινωνία μας, αλλά τι να το κάνεις εάν έχεις τρεχούμενο νερό, τουαλέτα μέσα στο σπίτι σου και ίντερνετ, εάν ζορίζεσαι να πληρώνεις το ενοίκιο κάθε μήνα; Την ερώτηση αυτή δεν πρέπει να μπορούμε να την απαντήσουμε εμείς, αλλά η κυβέρνηση, κάνοντας όσα πρέπει για αυτή την κατάσταση που έχει εξελιχθεί ως μάστιγα στις ημέρες μας, αποδίδοντας δικαιοσύνη. Και αφού θυμήθηκα Ουγκώ, ο ίδιος είχε γράψει ότι το «να είσαι δίκαιος είναι καθήκον». Αυτό ακριβώς που ζητούν οι Ελληνες πολίτες, δηλαδή, από την κυβέρνηση. Να κάνει το καθήκον της, επειδή είμαι βέβαιος ότι δεν είσαι και σε φάση να εντρυφήσεις στη διδασκαλία Ζεν…