Η Δημοκρατία είναι ένα κακό πολίτευμα! Είναι όμως το καλύτερο από όσα άλλα πολιτεύματα γνωρίζουμε.
Αυτή η ιστορική ρήση ανήκει στον Winston Churchill και στην ουσία προκύπτει από την εφαρμογή, στον χώρο της πολιτικής, της θεωρίας της εναλλακτικής λύσης. Η εν λόγω θεωρία πρεσβεύει ότι επιλέγει κανείς μία λύση σε ένα πρόβλημα, έστω και αν αυτή η λύση δεν τον ικανοποιεί πλήρως, εφόσον η εναλλακτική γνωστή διαθέσιμη λύση είναι χειρότερη από την προηγούμενη.
Προσωπικά είμαι οπαδός της φιλελεύθερης αστικής δημοκρατίας, ακριβώς διότι θεωρώ ότι κάθε άλλη μορφή διακυβέρνησης είναι σαφώς χειρότερη. Και επίσης θεωρώ (με ορισμένες επιφυλάξεις), ότι στην Ελλάδα τη φιλελεύθερη αστική δημοκρατία προσεγγίζει καλύτερα η Ν.Δ. και η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Πέραν του Πρωθυπουργού, ο οποίος νομίζω ότι εκπροσωπεί αξιοπρεπώς τη χώρα μας στα διεθνή πολιτικά και οικονομικά fora και χειρίζεται τα βασικά εσωτερικά και εξωτερικά θέματα με ικανοποιητική επάρκεια, η παρούσα Κυβέρνηση διαθέτει μία πλειάδα υπουργών οι οποίοι είναι παραγωγικοί, αποτελεσματικοί και ρηξικέλευθοι. Οπότε νομίζω ότι η παρούσα κυβέρνηση είναι η καλύτερη δυνατή εφικτή πρόταση διακυβέρνησης της χώρας, ιδίως αν λάβουμε υπ’ όψιν την εναλλακτική λύση, η οποία μάλλον θα ήταν μία δικομματική κυβέρνηση, υπό τον αδίστακτο, χυδαίο τυχοδιώκτη κ. Τσίπρα και τον σπιθαμιαίας νοημοσύνης ορεσίβιο κ. Ανδρουλάκη.
Διατηρώ όμως ορισμένες επιφυλάξεις ως προς τον τρόπο με τον οποίον ο Πρωθυπουργός ασκεί τον ρόλο του ως διαχειριστής των θεμάτων της χώρας και αναλογίζομαι την άποψη του Θουκυδίδη για τον Περικλή, και την Αθηναϊκή Δημοκρατία: «Λόγω μεν Δημοκρατία, έργω δε η του πρώτου ανδρός αρχή».
Και για να γίνω σαφής, θα παρομοιάσω τον Πρωθυπουργό με έναν manager μιας πολύ μεγάλης εταιρίας. Το βασικότερο πλεονέκτημα ενός manager είναι η επιλογή συνεργατών. Σε αυτό το θέμα ο Πρωθυπουργός παίρνει άριστα!
Έχει επιλέξει ικανότατους υπουργούς όπως προανέφερα, οι οποίοι στελεχώνουν επιτυχώς την Κυβέρνηση. Το δεύτερο πλεονέκτημα ενός manager είναι να παρέχει αρκετή αυτονομία στα στελέχη του, ώστε αυτά, εφόσον είναι ικανά, να μπορούν να επιλέξουν με μια λογική ανεξαρτησία το πεδίο δράσης τους, και να διεκπεραιώσουν αποτελεσματικά το έργο τους. Εδώ ο Πρωθυπουργός νομίζω ότι υστερεί. Έχει επιλέξει ένα συγκεντρωτικό μοντέλο διακυβέρνησης το οποίο καταπνίγει την όποια λογική αυτονομία θα έπρεπε να έχουν οι υπουργοί του. Μάλιστα, ψέγεται γι’ αυτή την πρακτική της ποδηγέτησης των υπουργών, και του προσάπτεται ότι έχει δημιουργήσει το περίφημο επιτελικό μοντέλο, με το οποίον εποπτεύει στενά και υπαγορεύει την όποια αυτονομία των υπουργών του. Και το επιτυγχάνει αυτό μέσω μιας στρατιάς επιτελών-συμβούλων οι οποίοι λειτουργούν ως εγκριτικός και ελεγκτικός μηχανισμός του υπουργικού έργου. Έτσι, η επιβεβλημένη πρωθυπουργική εποπτεία καταλήγει σε ασφυξία των υπουργών.
Και για να γίνω σαφέστερος, παρατηρώ και εκπλήσσομαι ότι όλοι οι υπουργοί και λοιπά στελέχη της Κυβέρνησης, ακόμη και οι πρωτοκλασάτοι, που παρουσιάζουν σημαντικό έργο, επιδίδονται σε ένα απαράδεκτο λιβανωτό προς το πρόσωπο του Πρωθυπουργού που προσιδιάζει σε κομματικούς αυλοκόλακες, παρά σε προβεβλημένα παραγωγικά πολιτικά στελέχη. Μελαγχολώ καθώς ακούω στελέχη του βεληνεκούς της κυρίας Κεραμέως, του κ. Γεωργιάδη, του κ. Χατζηδάκη, του κ. Πιερρακάκη κ.λπ., όταν αναφέρονται στο έργο τους να μνημονεύουν με σπουδή και άγχος, σε κάθε δεύτερη πρόταση που αρθρώνουν, ότι τα πάντα έγιναν κατόπιν εντολής, υπόδειξης και έγκρισης του Πρωθυπουργού!
Δηλαδή, δικές τους πρωτοβουλίες δεν αναπτύσσουν οι ίδιοι; Όλο το έργο τους, ακόμη και οι λεπτομέρειες γίνονται καθ’ υπόδειξιν του Πρωθυπουργού; Όχι βέβαια. Αλλά εδώ παρεμβάλλεται ο ρόλος των πρωθυπουργικών συμβούλων με τους οποίους οι υπουργοί θέλουν να τα έχουν καλά. Εξ ου και το διαρκές λιβανωτό προς την Ηγεσία. Θα σκεφθεί κανείς ότι το υπουργικό έργο είναι κυβερνητικό έργο και τη συνολική κυβερνητική ευθύνη και εποπτεία έχει ο Πρωθυπουργός. Φυσικά. Όπως και ένας Διευθύνων Σύμβουλος έχει εκ του Νόμου (de jure) και επί της ουσίας (de facto) την ευθύνη για τα έργα και τις ημέρες της εταιρίας της οποίας προΐσταται. Αλλά πρέπει να υπάρχουν λογικά και αποτελεσματικά όρια εντός των οποίων να διακυμαίνεται το πλαίσιο εγκρίσεων- εποπτείας. Αν τα όρια αυτά είναι τόσο ασφυκτικά και συγκεντρωτικά, τότε δεν χρειάζονται καλοί υπουργοί. Τα κάνει όλα μόνος του ο Αρχηγός, και οι έμπιστοι σύμβουλοι-σωματοφύλακές του παρακολουθούν τις λεπτομέρειες.
Είμαι βέβαιος ότι αν τα συγκεκριμένα ικανά κυβερνητικά στελέχη είχαν έναν μεγαλύτερο βαθμό αυτονομίας, θα παρήγαγαν καλύτερο και αποτελεσματικότερο κυβερνητικό έργο.
Αλλά αυτό φαίνεται ότι είναι ένα πολιτικό ρίσκο το οποίο ο Πρωθυπουργός διστάζει να αναλάβει. Τώρα, αν οι πρωθυπουργικές ανασφάλειες εκτείνονται μέχρι παρακολουθήσεως των υπουργικών τηλεφώνων, αυτό πρέπει να αποδειχθεί. Αλλά εφόσον οι σχετικές πληροφορίες προέρχονται από έναν δημοσιογράφο που έχει κάνει καριέρα αναξιοπιστίας και λάσπης, πρέπει κανείς να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικός και κουμπωμένος.
Προς το παρόν, εγώ θα παρακολουθώ το Μουντιάλ.
Επαναλαμβάνω, όμως. Ποια είναι η εναλλακτική λύση; Απάντηση: Είναι σαφώς χειρότερη. Υπενθυμίζω ότι κατά την προηγούμενη διακυβέρνηση είχαμε τη μεγάλη τύχη να υποστούμε ακόμη και τον ανεκδιήγητο κ. Παύλο Χαϊκάλη ως υπουργό! Τον δε παρδαλό νάρκισσο κ. Γιάνη Βαρουφάκη να επιχειρεί να μας ξαναβάλει στη δραχμή…
Ναι, το ζήσαμε και αυτό!
Οπότε, σιωπή και τα κεφάλια μέσα. Η εναλλακτική λύση σήμερα, δεν είναι απλώς χειρότερη. Είναι απολύτως καταστροφική.