Σε δέκα βδομάδες, και συγκεκριμένα στις 9 Ιουνίου, έχουμε ευρωεκλογές. Ε και λοιπόν, θα πείτε ίσως κάποιοι. Ούτε που το είχαμε καταλάβει, σχεδόν όλοι οι υπόλοιποι. Το ξέρουμε αλλά τι σημασία έχουν πια οι ευρωεκλογές, η μικρή μειοψηφία που απομένει. Κι όμως έχουν, θα απαντούσα απευθυνόμενος και στις τρεις κατηγορίες. Παρά το ότι δεν βγάζουν κυβέρνηση, βγάζουν διακυβέρνηση της Ένωσης. Παρά το ότι υπάρχουν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα στον κόσμο και στη χώρα μας, κανένα πρόβλημα της σημερινής εποχής δεν μπορεί να λυθεί εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρά το ότι η Ένωση κάνει ό,τι μπορεί για να την ξεχάσουμε, κάνει κι άλλα πράγματα, ορισμένα ιδιαίτερα σημαντικά.
Καλό είναι, συνεπώς, να ξέρουμε, ώστε να μπορούμε να σκεφτούμε, ώστε να αποφασίσουμε μετά λόγου γνώσης. Η μικρή και αυτόκλητη προσωπική συμβολή μου θα είναι μια σειρά δέκα κειμένων, κάθε Τρίτη, ως τη βδομάδα των εκλογών, στη φιλόξενη αυτή στήλη. Τα κείμενα τα έχω σκεφτεί σα μια κριτική παρουσίαση των σημαντικότερων ζητημάτων που ανέκυψαν κατά την εξαιρετικά ταραχώδη –με πανδημία και δυο πολέμους- πενταετία που κλείνει, καθώς και των προκλήσεων –πολλών και μεγάλων- που έχουμε μπροστά μας.
Η αρχή θα γίνει με δυο αναλύσεις οικονομικού χαρακτήρα. Η πρώτη αφορά στην λεγόμενη «πραγματική οικονομία» και ειδικότερα στα ζητήματα που «άλλαξαν το τοπίο»: Ταμείο Ανάκαμψης (σημαντικότατο θεσμικά βήμα, αλλά μόνο με το 1/3 των διαθέσιμων πόρων ως τώρα χρησιμοποιημένους), δομικός πληθωρισμός και παρεμβάσεις Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, πρόοδος (μάλλον έλλειψη προόδου) Ένωσης Κεφαλαιαγορών (Capital Markets Union), συζήτηση για νέου είδους «κοινό χρέους», σχέση οικονομικής πολιτικής και κοινωνικών αναγκών, προοπτικές ανάπτυξης και αγκομαχητό Γερμανίας, κυρίως, αλλά και άλλων μεγάλων χωρών. Η δεύτερη εστιάζει σε αυτό που αποτελεί τη μεγάλη καινοτομία, ή μάλλον τη μεγάλη καμπή, όλης της πενταετίας: την υπό την απειλή της Ρωσίας, της επανόδου του Τραμπ και ακόμα πιο γενικευμένων συρράξεων μετατροπή, και μάλιστα όχι σταδιακά, της ευρωπαϊκής οικονομίας σε «οικονομία πολέμου», με δημιουργία ενιαίας πολεμικής βιομηχανίας, ευρωομολόγων άμυνας, αξιοποίησης πόρων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλους πιθανούς τρόπους. Σχετικό θα είναι και το τρίτο κείμενο, που αναφέρεται στις πέραν της οικονομίας πτυχές μιας κοινής πολιτικής άμυνας: αλλαγή φιλοσοφίας, «Στρατηγική Πυξίδα», ρόλος εντός και πέραν του ΝΑΤΟ, «αποθάρρυνση» της Κίνας, προστασία χωρών που κατέστησαν ευάλωτες στον εκ Ρωσίας κίνδυνο.
Τα τρία επόμενα κείμενα θα ασχοληθούν με κρίσιμα ζητήματα της εποχής. Κλιματική αλλαγή: «Πράσινη Συμφωνία», πρώτα νομοθετικά βήματα, αντιδράσεις από πολιτικές παρατάξεις (κυρίως του Δεξιού φάσματος) και από τους αγρότες, που βλέπουν να τους ζητούνται υπερβολικές, κατά τη γνώμη τους, θυσίες (η πρόσφατα αναθεωρημένη ΚΑΠ δίνει ένα πρώτο δείγμα αυτής της διαπάλης). Τεχνολογία: «νόμος» για την ψηφιακή αγορά (Digital Services Act), προεργασία για ρυθμιστικές επεμβάσεις στα πεδία της τεχνητής νοημοσύνης και της κυβερνασφάλειας (AI Act, Cyber-resilience Act). Μεταναστευτική πολιτική, μετά την αναζωπύρωση των ροών και των προβλημάτων: νέα Συμφωνία για το άσυλο και τη μετανάστευση, ρόλος Frontex (ο προηγούμενος επικεφαλής της οποίας θα είναι υποψήφιος στις ευρωεκλογές με τη Λεπέν), τρόπος αποφυγής τραγικών ατυχημάτων (η Πύλος ακόμα στοιχειώνει), συμφωνίες με άλλες χώρες.
Τα τρία τελευταία κείμενα θα έχουν πιο πολιτικό χαρακτήρα, πάντα με αίσθηση της επίπτωσης στη ζωή των Ευρωπαίων πολιτών. Ποια η πρόοδος και οι προοπτικές περαιτέρω εμβάθυνσης της Ένωσης, με νέα μέλη (Ουκρανία, Μολδαβία, Ανατολικά Βαλκάνια αναμένουν) και νέες δράσεις, ποια η θέση της χώρας μας στο νέο καταμερισμό δυνάμεων. Υπό ποιους όρους θα δοθεί η παρούσα εκλογική μάχη: σχέση Ευρωπαϊκής Δεξιάς-Αριστεράς, φόβος για άνοδο ακροδεξιών, λαϊκιστικών, αντιευρωπαϊκών κομμάτων, fake news και έξωθεν παρεμβάσεις. Τέλος, ποιες οι προϋποθέσεις για ένα νέο ξεκίνημα, τι μπορεί η πολιτική τάξη και τι ζητούν οι πολίτες, όπως βγήκε και μέσα από συλλογικές διαβουλεύσεις.
Όσοι ενδιαφερόμενοι προσδεθείτε –ελπίζω ότι δεν θα πλήξετε.