Οι επιμελείς αναγνώστες του διεθνούς Τύπου και μάλιστα των εγκυρότερων media, όπως είναι οι «Financial Times» και το Reuters, κινδυνεύουν να περιπέσουν σε πολύ βαθιά κατάθλιψη για το μέλλον του κόσμου και της Ευρώπης ειδικότερα. Περιγράφονται μεγάλα προβλήματα, τα οποία λειτουργώντας όλα μαζί θα προκαλέσουν φτώχεια στην Ευρώπη, κατάλυση της Δημοκρατίας στις ΗΠΑ, πλήρη επικράτηση των Κινέζων, Τρίτο Παγκόσμιο και κατά πάσα πιθανότητα πυρηνικό πόλεμο με τη Ρωσία.
Μεταξύ των βασικών προβλημάτων που αναλύονται σε πλήθος άρθρων είναι ότι οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες μεταναστεύουν στην Ασία και στις ΗΠΑ για τρεις λόγους. Πρώτον διότι το εργατικό κόστος στην Ευρώπη είναι υψηλότερο, δεύτερον διότι η ευρωπαϊκή πολιτική για την πράσινη ανάπτυξη καθιστά την Ευρώπη μη φιλική για τη βιομηχανία και τρίτον διότι το κόστος της ενέργειας στην Ευρώπη είναι πολύ υψηλό. Αυτά, λένε, οδηγούν τις βιομηχανίες εκτός Ευρώπης και θα αφήσουν μεγάλο κενό παραγωγής, ανεργία, εισαγωγές όλων των προϊόντων και φτώχεια.
Παράλληλα, η αντίφαση μεταξύ της νομισματικής πολιτικής που ασκεί η ΕΚΤ με την αύξηση των επιτοκίων για να περιοριστεί η ζήτηση και να πέσει ο πληθωρισμός δημιουργώντας ύφεση και της δημοσιονομικής πολιτικής με επιδόματα που δίνουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις -για να στηρίξουν τους πολίτες και να συντηρήσουν την ανάπτυξη- οδηγεί σε αδιέξοδο.
Aλλοι επισημαίνουν ότι υπάρχει στην Ευρώπη τεράστιο πρόβλημα εύρεσης εργατικού δυναμικού και στελεχών διότι οι νέοι είναι απρόθυμοι να εργαστούν λόγω χαμηλών μισθών και υψηλών επιδομάτων, προτιμούν το ελεύθερο ωράριο και τις ευκαιριακές δουλειές που τους αφήνουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο και δεν βλέπουν προοπτικές μακροχρόνιας καριέρας για το μέλλον τους. Οι δε μεγαλύτεροι έχουν την τάση να συνταξιοδοτούνται νωρίτερα διότι είναι δύσκολο να αλλάξουν δουλειά στα 50 τους, καθώς πάρα πολλές θέσεις εργασίας χάνονται εξαιτίας της τεχνολογίας που καταργεί ολόκληρους κλάδους επαγγελμάτων.
Υπό αυτές τις συνθήκες οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι η Ευρώπη θα φτωχοποιηθεί διότι δεν θα έχει βιομηχανία και θα εισάγει τα πάντα, ότι η ενεργειακή κρίση θα κρατήσει για πάντα, ότι τα κράτη θα πτωχεύσουν λόγω επιδομάτων και χρέους, ότι τα αυξημένα επιτόκια θα πνίξουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Oσον αφορά τις ΗΠΑ, περιγράφουν με τρόμο το ενδεχόμενο να κερδίσουν έδαφος οι Ρεπουμπλικάνοι στις ενδιάμεσες εκλογές διότι υπάρχουν πολλοί γερουσιαστές που αμφισβητούν τη Δημοκρατία – όπως ο ίδιος ο Τραμπ. Σύμφωνα μάλιστα με τον γνωστό διανοητή Χαράρι, το τέλος της Δημοκρατίας στις ΗΠΑ πλησιάζει, ενώ κάποιοι αρθρογράφοι προβλέπουν ότι οι επόμενες θα είναι οι τελευταίες δημοκρατικές εκλογές στις ΗΠΑ αν κερδίσει ο Τραμπ. Σχετικά με την εξέλιξη του πολέμου προβλέπουν επέκτασή του, γενίκευση σε παγκόσμιο πόλεμο και ίσως και πυρηνική καταστροφή.
Με λίγα λόγια, αν συνδυάσει κανείς όλη αυτή την πληροφόρηση από τα εγκυρότερα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τους κορυφαίους διανοητές, βλέπει ή το τέλος του κόσμου ή την κόλαση.
Ευτυχώς για όλους μας, όμως, συνήθως τα σενάρια δεν εξελίσσονται με βάση τις χειρότερες προβλέψεις. Αντίθετα και ενώ όλα οδηγούν στην καταστροφή, η ανθρωπότητα σώζεται τελευταία στιγμή, βρίσκοντας διεξόδους στα αδιέξοδα, συνεννοήσεις στις διαπραγματεύσεις, νέες επιλογές που αντικαθιστούν το παλιό και έτσι συνεχίζει την πορεία της και περνάει σε νέες συνθήκες και νέα δεδομένα. Αυτό ισχύει σε ολόκληρο τον κόσμο πλην ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ σώζονται από υπερήρωες. Και ενώ όλα αυτά τα άρθρα που μας μαυρίζουν την ψυχή είναι βάσιμα και τεκμηριωμένα, το να βλέπει κανείς σήμερα το απόλυτο αδιέξοδο για το αύριο δεν είναι συνήθως η σωστή οπτική γωνία.
Αν λοιπόν αποβιομηχανοποιηθεί η Ευρώπη, πράγμα που ήδη συμβαίνει επί δεκαετίες και επιταχύνεται σήμερα, και πάλι δεν θα εξαφανιστούν όλες οι βιομηχανίες, δεν θα μείνουν όλοι οι εργάτες άνεργοι. Μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού ΑΕΠ θα περάσει στις υπηρεσίες κάθε είδους, σταδιακά οι ρυπογόνες πηγές ενέργειας θα αντικατασταθούν από άλλες, παρόλο που αυτή η διαδικασία θα χρειαστεί χρόνο και θα έχει πολύ μεγάλο κόστος, οι νέοι θα απασχοληθούν σε εργασίες διαφορετικές από αυτές που ξέραμε μέχρι σήμερα.
Οι διαφορετικές πολιτικές που ακολουθούνται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και από τις εθνικές πολιτικές ηγεσίες αργά ή γρήγορα θα συγκλίνουν για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα, παρόλο που τώρα αυτή η αντίφαση είναι παράδοξη και εντείνει τα προβλήματα επιχειρήσεων και νοικοκυριών.
Ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει όταν εκλείψουν οι βασικές αιτίες του που σχετίζονται κυρίως με το κόστος της ενέργειας λόγω πολέμου και η Ευρώπη μπορεί να υποφέρει για μερικά χρόνια ακόμη, αλλά μάλλον θα γλιτώσει τη φτωχοποίηση. Ακόμη και αν οι σημερινές ευρωπαϊκές ηγεσίες είναι -για να το πούμε ευγενικά- ανεπαρκείς, η ανάγκη θα αναδείξει νέες που θα έχουν τα απαιτούμενα προσόντα για να λύσουν τα προβλήματα. Και οι νέες γενιές επίσης θα φτιάξουν τον κόσμο τους όπως τον θέλουν και όπως μπορούν ώστε ακόμη κι αν διαφέρει από αυτόν που ζήσαμε τις προηγούμενες δεκαετίες, θα λειτουργεί – όσο κι αν σε εμάς τους μεγαλύτερους αυτό φαίνεται παράδοξο.
Για το τέλος της Δημοκρατίας στις ΗΠΑ – και για να γελάσουμε λίγο και να εκνευρίσουμε τους γνωστούς αντιπαπανδρεϊκούς φίλους μου αναγνώστες – ας θυμηθούμε τη ρήση του Ανδρέα «Στις Δημοκρατίες δεν υπάρχουν αδιέξοδα».
Σε ό,τι αφορά τον πόλεμο, αυτό που φαίνεται τώρα είναι ότι οι Ρώσοι αρχίζουν να βάζουν νερό στο κρασί τους, υποχώρησαν στο ζήτημα των σιτηρών, λένε ότι πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία ο πυρηνικός πόλεμος και μοιάζουν πιο διαλλακτικοί για το κλείσιμο μιας συμφωνία που θα σταματήσει τον πόλεμο. Ποια θα μπορούσε να είναι αυτή δεν είναι ορατό μέχρι στιγμής, θα πρέπει να τη δεχτούν οι Ουκρανοί και οι ΗΠΑ, αλλά τελικά δεν είναι όλοι τρελοί να μπλέξουν σε νέο παγκόσμιο πόλεμο που θα είναι αναμφίβολα πυρηνικός.
Μάλλον λοιπόν θα τη γλιτώσει η ανθρωπότητα, όπως τη γλiτωσε μέχρι σήμερα, η ταλαιπωρία για κάποια χρόνια είναι δεδομένη, αλλά έχουμε περάσει και χειρότερα και τελικά πρέπει να χωνέψουμε ότι ο κόσμος αλλάζει αυτή τη χιλιετία και δημιουργείται ένας νέος, διαφορετικός, τον οποίο φτιάχνουν οι επόμενες γενιές και τον οποίο εμείς οι παλιότεροι δεν είναι αναγκαίο ούτε να εγκρίνουμε, ούτε να κατανοήσουμε.