Τα Θεοφάνια ήρθαν -χρόνια καλά, με φώτιση και όλες τις κλάσικ ευχές- και όπως θα έχετε διαπιστώσει, εάν μείνατε στο κλεινόν άστυ, οι δρόμοι είναι έρημοι, δεν κυκλοφορούν πολλοί. «Λόγω αργίας και Σαββατοκύριακου», θα μπορούσε να απαντήσει κάποιος, αλλά λογικά είναι μικρός και ανυποψίαστος.
Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχουν πολλοί στην πόλη επειδή έχουν φύγει για τας εξοχάς, πήγαν εκδρομή, έφυγαν για τριήμερο, την κοπάνησαν. Και, μάλιστα, δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Από τότε που σταμάτησαν οι καραντίνες και ο κόσμος μπορούσε να βρίσκεται σε όποιον νομό ήθελε, δεν έχει υπάρξει γιορτή, τριήμερο ή αργία που να μην έχουν φύγει πάρα πολλοί από τις πόλεις. Όπου φεύγουν και πάνε και βρίσκονται με τους ίδιους, σε άλλα μέρη, αλλά αυτό αποτελεί μια άλλη συζήτηση…
Το ζήτημα είναι ένα και με απασχολεί κάθε φορά που το παρατηρώ: θα έχετε ακούσει από τους ανθρώπους γύρω σας πως «στην αρχή ήταν η κρίση, μετά ήρθε ο κορωνοϊός και μας αποτέλειωσε οικονομικά». Φυσικά, αυτό αποτελεί μια μεγάλη αλήθεια. Αλλά, πείτε μου, πώς είναι δυνατόν να αδειάζουν οι πόλεις με την πρώτη σχόλη που θα γράψει το ημερολόγιο;
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η αντιπολίτευση ισχυρίζεται πως «η κυβέρνηση μάς πετάει ξεροκόμματα που τα ονομάζει ”επιδόματα” και περιμένει να ζήσουμε με αυτά, ενώ η ανεργία καλπάζει στην Ελλάδα». Αν θεωρήσουμε πως υπάρχει ένα μεγάλο μέρος αλήθειας σε αυτό, πώς είναι δυνατόν να είναι πολλοί με τη βαλίτσα στο χέρι και να αδειάζουν οι πόλεις στις γιορτές;
Απάντηση, τουλάχιστον επίσημη, φυσικά και δεν υπάρχει, ενώ είμαι βέβαιος πως από την κυβέρνηση θα χαίρονται που φαίνεται ότι οι πολίτες περνούν καλά. Την ίδια ώρα η αντιπολίτευση συνεχίζει να ουρλιάζει και να σημειώνει πως οι μισθοί και οι συντάξεις δεν μπορούν να ζήσουν ανθρώπους, αλλά οι εθνικές οδοί και τα λιμάνια είναι γεμάτα σε κάθε έξοδο από τις πόλεις! Μπορείς, λοιπόν, να αμείβεσαι με 800 ευρώ -και αν- τον μήνα και να μπορείς να φεύγεις για ταξιδάκι; Υπάρχει περίπτωση να είσαι άνεργος, να έχεις γονείς που παίρνουν σύνταξη, να κάνεις «αφαίμαξη» και να έχεις τη δυνατότητα να πας και τριήμερο;
Δεν χρειάζεται να έχεις σπουδάσει Οικονομικά για να αντιληφθείς ότι με «3 κι εξήντα», διακοπούλες δεν μπορείς να πας. Και είναι προφανές ότι σε όλη αυτή τη συζήτηση θα πρέπει να μπει, κάποια στιγμή, και το θέμα της μαύρης οικονομίας. Αφενός σε αυτή συμμετέχουν όσοι εργάζονται κάπου, αλλά αυτό δεν φαίνεται πουθενά, αφετέρου μιλάμε για πολίτες οι οποίοι ούτε πληρώνουν φόρους, ούτε συνεισφέρουν στις ασφαλιστικές εισφορές.
Τις προάλλες, ένας καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας μου έλεγε ότι η μαύρη οικονομία συμπράττει στην κανονική, την επίσημη, τσοντάροντας στο συνολικό ΑΕΠ και ότι, πιθανώς, η πλήρης απαλοιφή της να γεννούσε μεγαλύτερα προβλήματα παρά οφέλη. Ο ίδιος μου τόνισε πως καθαρίστριες, εποχικοί εργάτες, υδραυλικοί και καλλιτέχνες του δρόμου μπορεί να μην πληρώνουν φόρους ή ασφαλιστικές εισφορές από τα μετρητά που εισπράττουν, μεγάλο μέρος τους όμως διοχετεύεται στα σούπερ μάρκετ, στα βενζινάδικα και σε λογαριασμούς κινητών – τα οποία επιβαρύνονται με ΦΠΑ και άλλους πρόσθετους φόρους. Έτσι, για την κυβέρνηση, οι όποιες απώλειες περιορίζονται, από τη στιγμή που -περίπου- τα δύο τρίτα των «μαύρων» εισοδημάτων ξοδεύονται απευθείας στην επίσημη οικονομία!
«Θα μπορούσε, άραγε, να ”συνδεθεί”, κάποια στιγμή, η ανεπίσημη με την επίσημη οικονομία στην Ελλάδα;», ρώτησα τον αξιοσέβαστο καθηγητή. Εκείνος γέλασε και μου απάντησε «ναι, αλλά μιλάμε για ιδανικές κοινωνίες, απόλυτα κράτη», διατηρώντας το πικρό χαμόγελο το οποίο μεταφράζεται «αυτά, κύριε Σεραφείμ, δεν θα μπορέσουν ΠΟΤΕ να γίνουν στην Ελλάδα». Με αφορμή τις τελευταίες υποθέσεις στη χώρα μας, τον ρώτησα «πώς είναι δυνατόν στην Ελλάδα -όπου η οργάνωση Transparency International υπολογίζει τη ”ζημία” που επιφέρει η διαφθορά σε μια χώρα ως ποσοστό του ΑΕΠ της και μας κατατάσσει ανάλογα- να μπορέσουμε να εξαλείψουμε τέτοια φαινόμενα, αφού ως διαφθορά ορίζεται η κατάχρηση της δημόσιας εξουσίας για ιδιωτικό κέρδος και αποτελεί διαφορετική πτυχή της ανεπίσημης οικονομίας;». Ο κύριος καθηγητής συνέχισε να γελάει… «Αυτό», μου είπε, «ίσως να μην μπορέσει να σταματήσει ποτέ στην Ελλάδα, η διαφθορά είναι πολύ δύσκολο να τιθασευτεί εδώ», ήταν η τελευταία του πρόταση, λίγο πριν χαιρετηθούμε για το τριήμερο.
Ένας φίλος μου, που είναι καθηγητής της ζωής, οδηγός ταξί το επάγγελμά μου, όπου πάντα τον τρολάρω για την ατέρμονη ξερολίασή του, μου είπε για το θέμα ότι «πολλοί φεύγουν στις γιορτές με δανεικά, άντε και κάνα light δανειάκι και μετά γυρίζουν πίσω και κλαίγονται που ξόδεψαν χρήματα, ενώ δεν έχουν μία στις τσέπες τους». Και να σας πω κάτι; Τον πιστεύω!
Όπως έγραφα πιο πάνω, επίσημη απάντηση για αυτό το γεγονός δεν υπάρχει, παρά μόνο μια διαπίστωση: και αυτό το τριήμερο οι πόλεις άδειασαν, όπως θα ερημώσουν και στην επόμενη επίσημη αργία. Όλο αυτό οφείλεται στη μαύρη οικονομία; Υπάρχουν πολλοί που πράττουν ασυλλόγιστα, ξοδεύοντας χωρίς να έχουν; Ειλικρινά δεν ξέρω, μπορεί να είναι συνδυασμός. Το βέβαιο είναι ότι στο τέλος κάθε γιορτής, στα διόδια ή στα πλοία, βλέπεις πολλά μουτρωμένα πρόσωπα. Άραγε, όλη αυτή η «συννεφιά» οφείλεται μόνο στα χρήματα που δεν είναι ποτέ αρκετά;
Δεν ξέρω. Είναι προφανές ότι χρειάζομαι λίγη παραπάνω φώτιση, τα φετινά Θεοφάνια δεν (με) βοήθησαν αρκετά…