Να συμφωνήσουμε ότι όταν βγεις στο εξωτερικό, είτε στην Ευρώπη είτε στην Αμερική, και μιλήσεις με απλούς ανθρώπους στα καταστήματα, στα εστιατόρια, στα ξενοδοχεία, και τους πεις ότι είσαι Ελληνας, το πιθανότερο είναι να σου πουν ότι έχουν επισκεφθεί τη Μύκονο ή τη Σαντορίνη, άντε και δυο-τρία ακόμα νησιά
Ειδικά από τη γέννηση και τη γιγάντωση των social media την τελευταία δεκαετία, τα νησιά αυτά, όπως και πολλά άλλα πιο άγνωστα, γνώρισαν τεράστια ανάπτυξη, μαζί με το σύνολο του ελληνικού τουρισμού που κάθε χρόνο πάει ακόμα πιο ψηλά σε αφίξεις και έσοδα.
Το booming αυτό, λοιπόν, της τελευταίας 10ετίας ή 15ετίας έχει και το κόστος του, ειδικά σε νησιά που ήταν από τη φύση τους φτιαγμένα για «μπουτίκ» της τουριστικής βιομηχανίας και πάντως όχι για πολυκαταστήματα ή σούπερ μάρκετ, όπως τα Κυκλαδονήσια. Ισως τα περισσότερα νησιά της χώρας, αν εξαιρέσει κανείς την Κρήτη, τη Ρόδο, την Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά.
Νομίζω, δεν έχει πλέον σχεδόν καμία σημασία η ιστορική αναδρομή για το πώς αφήσαμε ως κράτος από τη Μεταπολίτευση και μετά και διολίσθησε, πήρε εν μέρει στραβό δρόμο, η τουριστική ανάπτυξη σε πολλά από αυτά τα νησιά. Αν το ξεκινήσουμε από την αρχή, θα πρέπει να πάμε στην Αθήνα της δεκαετίας του ’50 και του ’60, με τις πολυκατοικίες, και να φτάσουμε έως σήμερα, που οι φωτιές της Πάρνηθας και της Πεντέλης καίνε σπίτια κάθε καλοκαίρι ακριβώς γιατί τα σπίτια αυτά χτίστηκαν μέσα στα βουνά ή στους πρόποδές τους.
Η συζήτηση σήμερα γίνεται γιατί η κυβέρνηση έχει φέρει προς διαβούλευση δύο Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια που αλλάζουν επί το αυστηρότερο τους όρους δόμησης στη Μύκονο και τη Σαντορίνη και έπονται άλλα 18 τέτοια σχέδια για όλη την Ελλάδα. Ενα μόνο ιστορικό στοιχείο αξίζει να αναφερθεί, ότι η χώρα, σύμφωνα με το Σύνταγμα, έπρεπε να είχε Πολεοδομικά Σχέδια από το 1975 και ως σήμερα έχει υλοποιηθεί από τις κυβερνήσεις το 30% της Επικράτειας.
Δεν το λες και επιτυχία του πολιτικού συστήματος. Σε κάθε περίπτωση, τα σχέδια των αρμόδιων υπουργών της κυβέρνησης για τη Μύκονο και τη Σαντορίνη που διαβάζουμε, σήμερα, έχουν μερικές σωστές γενικές αρχές για να προφυλαχθεί ή να διασωθεί ό,τι έχει απομείνει όχι μόνο από το τοπίο, αλλά και να μπορέσουν οι επιχειρήσεις που βρίσκονται εκεί να «κρατήσουν» την πελατεία τους. Ακούγεται λογικό να ζητούνται παραπάνω στρέμματα για να ανεγερθεί μια μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα (30 στρέμματα αντί για 10 που είναι σήμερα), όπως και 8 στρέμματα αντί για 4 για ένα τουριστικό κατάλυμα.
Αυτό που δεν ακούγεται λογικό είναι να μην μπορεί κάποιος να χτίσει ένα σπίτι 200 τ.μ. σε 4 στρέμματα που έχει κληρονομήσει ή αγοράσει, είτε είναι ντόπιος είτε όχι. Και δυστυχώς το πρόβλημα είναι ότι αν αυτό το υπερβολικό και εν πολλοίς άδικο μέτρο ισχύσει, μπορεί να δημιουργήσει τέτοια αντίδραση, ώστε στο τέλος να μην περάσει κανένα από όλα τα μέτρα για τον υπερτουρισμό και να μείνουν όλα για μία ακόμη φορά στις καλένδες.
Σωστά είναι και τα μέτρα περιορισμού στις μεταφορές σε ένα τέτοιο νησί, όπως τα βαν που μεταφέρουν τουρίστες, αλλά και ο αριθμός των ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων που δημιουργούν συνθήκες κυκλοφοριακού χάους, ειδικά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, η υπερπληθώρα ημερόπλοιων στις παραλίες κ.λπ.
Ας μη «χανόμαστε», όμως, το βασικό πρόβλημα σε αυτά τα νησιά είναι οι ίδιες οι υποδομές τους, για τις οποίες έχει ευθύνη το ίδιο το κράτος και οι δήμοι. Οι δρόμοι, τα λιμάνια, τα σκουπίδια, η αποχέτευση είναι τα πιο σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν σχεδόν όλοι οι τουριστικοί προορισμοί και κυρίως οι πιο δημοφιλείς και αυτά όλα είναι υποχρέωση του κράτους.
Δεν μπορώ να καταλάβω τελικά πού θα πάνε περί τα 37 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης αν δεν πάνε στις υποδομές μιας χώρας που ζει κατά το ένα τρίτο από τον τουρισμό. Και, πάντως, σε καμία περίπτωση, από όλο αυτό το τερατούργημα που πάει να καταλήξει ο υπερτουρισμός, δεν νομίζω ότι πρέπει να την πληρώσει ο άνθρωπος που κληρονόμησε ή αγόρασε 4 στρέμματα σε ένα τουριστικό νησί.