Από τις 18 Οκτωβρίου 1981, τότε που έγιναν οι πρώτες ευρωεκλογές στην Ελλάδα, πέρασαν πολλά χρόνια. Από τότε μέχρι σήμερα πολλά άλλαξαν, αλλά και πολλά παρέμειναν ίδια. Για παράδειγμα, αέναο στον χρόνο έμεινε ένα και μοναδικό: ποιοι ασχολούνται;
Η απάντηση είναι απλή, όσο και σύνθετη. Προφανώς και ασχολούνται τα κόμματα στη χώρα μας – το καθένα με τον καημό του. Τα μεγαλύτερα κόμματα, από τη ΝΔ έως και την Ελληνική Λύση -δημοσκοπικά, τουλάχιστον, έως τώρα που γράφω το άρθρο μου- είναι σχετικά ασφαλή, καθώς τα ποσοστά τους μοιάζουν ισορροπημένα με βάση τις επιμέρους ηλικιακές και γεωγραφικές αναλύσεις. Από την άλλη, η «σούπα» ανακατεύεται ιδιαίτερα στα μικρότερα κόμματα τα οποία συνωστίζονται λίγο πάνω λίγο κάτω από το 3% και διεκδικούν μια έδρα στην επόμενη Ευρωβουλή.
Από την άλλη, οι πολίτες αυτής της χώρας αποτελούν το μεγάλο ζητούμενο αυτής της εκλογικής διαδικασίας -όπως και κάθε χρονιά, άλλωστε- από τότε που η Ελλάδα άρχισε να ψηφίζει για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Μόνο που κάθε φορά γίνεται χειρότερο. Φέτος, αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις των δημοσκόπων, η ευρωκάλπη μπορεί να ξεπεράσει το ρεκόρ αποχής των ευρωεκλογών του 2009, όταν η συμμετοχή καταγράφηκε στο 52%. Και τότε, όπως και σήμερα, οι ευρωεκλογές γίνονταν σε «νεκρό» πολιτικά χρόνο, ενώ δεν συνδυάζονταν με αυτοδιοικητική κάλπη, όπως το 2014 και το 2019, με αποτέλεσμα σε αυτές τις περιπτώσεις η συμμετοχή να αυξηθεί σημαντικά, στα επίπεδα των εθνικών εκλογών. Ετσι, όλοι εκτιμούν ότι στο τέλος η συμμετοχή στις φετινές ευρωεκλογές δύσκολα θα είναι πάνω από το 50%, με άλλα λόγια θα δούμε αποχή-ρεκόρ. Μια πρώτη προφανής εξήγηση είναι η χαλαρότητα της κάλπης, συνδυαστικά με τον καλό καιρό. Αρκετοί πολίτες που δεν συμμετέχουν ενεργά στα κοινά, αλλά και κάποιοι που συμμετέχουν, προτιμούν την παραλία από μια κάλπη που δεν βγάζει ούτε κυβέρνηση ούτε δήμαρχο.
Εννοείται ότι δεν ξεχνάμε πως οι πολίτες μέσα σε μια χρονιά πήγαν τέσσερις φορές στις κάλπες: δύο εθνικές εκλογές και δύο γύροι αυτοδιοικητικών εκλογών τον Οκτώβριο που πέρασε – ουφ. Ακόμα, μεγάλο μέρος των εκλογέων δεν πιστεύει ότι υπάρχει ένα «σκληρό» διακύβευμα στην κάλπη. Δεν θεωρούν, δηλαδή, ότι διακυβεύεται η πολιτική σταθερότητα, όταν η εντολή διακυβέρνησης στη ΝΔ είναι νωπή και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία του κυβερνώντος κόμματος αδιαμφισβήτητη. Και κάπως έτσι, τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ εκείνη την ημέρα θα δείχνουν ηλιοκαμένα πρόσωπα να δηλώνουν στην κάμερα «ποιες ευρωεκλογές; ρακέτες, φρέντο, μπάνιο, κορμιά και το βράδυ συναυλία Coldplay».
Μπορεί κάποιος να ψέξει τους ψηφοφόρους για αυτό, οι οποίοι πέρασαν μια αδιάφορη προεκλογική περίοδο, με ατάκες και «πολεμική» που θυμίζει εθνικές και όχι ευρωπαϊκές εκλογές; Αλήθεια, ποιος ξέρει το πρόγραμμα που προτείνουν τα κόμματα για το Ευρωκοινοβούλιο, ποιος θυμάται κάποιον πολιτικό να μίλησε για τους πολέμους στην καρδιά της Ευρώπης, για την κλιματική κρίση, για όλα εκείνα που εμπεριέχουν αποφάσεις οι οποίες πρέπει να αποφασίζονται από κοινού στην Ευρώπη; Εννοείται ότι υπήρξαν κάποιοι, αλλά χάθηκαν μέσα σε πόθεν έσχες πολιτικών αρχηγών και μάχες σε τηλεπαράθυρα. Σε όλα αυτά δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε και το ότι υπάρχουν αρκετοί οι οποίοι εκλαμβάνουν την αποχή ως ακράδαντη πολιτική στάση, η οποία θα εκφράσει την πλήρη δυσαρέσκεια προς όλους τους κομματικούς μηχανισμούς «για να πάρουν οι πολιτικοί το μάθημά τους». Και κάπως έτσι η υπόθεση αποχή διογκώνεται, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η συνεπαγωγή εδώ δεν είναι διόλου αμελητέα και αποτελεί τον ατράνταχτο αντίλογο σε όσους υποστηρίζουν την αποχή. Αν δεν ψηφίσεις, ενισχύεις το πρώτο κόμμα, επομένως με την αποχή σου ψηφίζεις εμμέσως το πρώτο κόμμα, ήτοι τη ΝΔ. Αν δεν ψηφίσεις, αφήνεις τους άλλους να αποφασίζουν για θέματα πολιτικής που ορίζουν, εν πολλοίς, τη ζωή σου. Αν δεν ψηφίσεις, πετάς στον κάλαθο των αχρήστων και το ύψιστο δικαίωμα συμμετοχής σου στην εκλογή όσων θα σε αντιπροσωπεύσουν στην Ευρωβουλή και θα αποφασίζουν για το παρόν και το μέλλον της χώρας. Μετά, θα βλέπεις στο ευρωκοινοβούλιο πρόσωπα προβεβλημένα μεν, αλλά τα οποία δε, δεν θα μπορούν να αρθρώσουν κάποιο επιχείρημα. Και ας μη συζητήσουμε για το ότι η συμμετοχή μας στις ευρωεκλογές αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία να εκφράσουμε τη γνώμη μας για θέματα που μας αφορούν όλους, σε έναν ολοένα πιο σύνθετο, ασταθή κόσμο, στον οποίο η ΕΕ αντιμετωπίζει παγκόσμιες προκλήσεις τις οποίες καμία χώρα της δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με επιτυχία μόνη της.
Μη λέμε πολλά… Οι ευρωεκλογές αποτελούν άλλη μια εξαιρετική ευκαιρία για να υπερασπιστείς με την ψήφο σου τη δημοκρατία, η οποία δεν θα πρέπει ποτέ να θεωρείται δεδομένη, πρέπει να δίνονται διαρκείς μάχες. Αλλωστε, η δημοκρατία ξεκινά από τους πολίτες: δίνουμε το έναυσμα ψηφίζοντας στις ευρωπαϊκές εκλογές, καθώς οι αποφάσεις που λαμβάνονται επηρεάζουν τη ζωή μας. Εάν δεν συμμετάσχουμε, δεν θα μπορέσουμε να διαμορφώσουμε το μέλλον μας από τη μία, ενώ από την άλλη και η ευρωπαϊκή κοινοβουλευτική δημοκρατία αποδυναμώνεται και οι αξίες της χάνουν το νόημά τους. Ετσι, πήγαινε να ψηφίσεις πριν ή μετά το μπάνιο και το βράδυ, εάν έχεις εισιτήριο, να πας να δεις τους Coldplay.
Και να μου στέλνεις βιντεάκια από τη συναυλία ενώ δουλεύω καλύπτοντας την εκλογική διαδικασία…