Μετά τη σαρωτική επικράτηση του Τραμπ για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων και την αυξημένη πιθανότητα εκλογής του στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ τον Νοέμβριο, η Ευρώπη καλείται να επιταχύνει όλες τις αποφάσεις και τις πολιτικές της που αφορούν πρωτίστως την άμυνά της και δευτερευόντως ένα πλήθος οικονομικών και εμπορικών σχέσεων με τις ΗΠΑ.
Αν ο Τραμπ εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ, οι Αμερικανοί θα περιορίσουν σημαντικά τη στρατιωτική υποστήριξή τους στην Ευρώπη και θα φροντίσουν να φτιάξουν τη σχέση τους με τους Ρώσους. Αυτό σημαίνει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα είναι αποκλειστικά ευρωπαϊκή υπόθεση.
Συνεπώς, η σχέση Ευρώπης – Ρωσίας θα παραμείνει σε κρίση – αν δεν αλλάξει κάτι μέχρι τότε. Το ίδιο θα συμβεί με τις σχέσεις της Ευρώπης με τη Μέση Ανατολή, ενώ και οι σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας με τις ΗΠΑ θα επανεξεταστούν και ίσως οι ισορροπίες αλλάξουν.
Η Ευρώπη εξαρτάται σε καθοριστικό βαθμό από τις ΗΠΑ στρατιωτικά και ενεργειακά, ενώ η εμπορική και οικονομική της εξάρτηση είναι σημαντική επίσης. Πιθανόν ο Τραμπ να μην κάνει όλα όσα διαφημίζει τώρα ότι θα κάνει, πιθανόν να βρεθούν άλλες πιο βολικές για την Ευρώπη λύσεις, πιθανόν όμως να δούμε και ένα πολύ σκληρό σενάριο.
Σε κάθε περίπτωση, η Ευρώπη πρέπει να σταθεί στα πόδια της χωρίς να υπολογίζει τις ΗΠΑ.
Και δυστυχώς αυτή τη στιγμή απέχει πολύ από το να μπορεί να αντεπεξέλθει μόνη της στις γεωπολιτικές εξελίξεις. Δεν διαθέτει ούτε τη στρατιωτική δύναμη, ούτε το οικονομικό μέγεθος, ούτε τις δομές, ούτε καν μια ενιαία αντίληψη και στάση απέναντι στα διεθνή ζητήματα.
Πέραν του στρατιωτικού τομέα που απαιτεί ειδικού τύπου αντιμετώπιση, η Ευρώπη θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε οικονομική και πολιτική ενοποίηση για να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις.
Το τραπεζικό της σύστημα δεν έχει ενοποιηθεί -οι καταθέσεις δεν είναι εγγυημένες ευρωπαϊκά-, η ισχύς των τραπεζών της είναι πολύ μικρότερη από αυτή των αμερικανικών και ενώ οι ευρωπαϊκές συρρικνώνονται οι αμερικανικές μεγαλώνουν, οι κεφαλαιαγορές της διατηρούν διαφορετικούς κανόνες από χώρα σε χώρα και δεν διαθέτει την ισχύ πυρός για άντληση κεφαλαίων από τον υπόλοιπο κόσμο όπως διαθέτουν οι ΗΠΑ. Στα χρηματιστήρια της Ευρώπης οι 100 μεγαλύτερες εταιρείες της αθροιστικά δεν φτάνουν σε κεφαλαιοποίηση ούτε καν την κεφαλαιοποίηση της Microsoft, η ευρωπαϊκή βιομηχανία είναι αναγκασμένη να ανταγωνίζεται τις βιομηχανίες του υπόλοιπου κόσμου με τεράστια μειονεκτήματα λόγω της αυστηρής περιβαλλοντικής πολιτικής της Ε.Ε., το κόστος της ενέργειας κάθε μορφής είναι πολύ υψηλότερο από ό,τι σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο, η Ευρώπη δεν διαθέτει Silicon Valley, ούτε την τεχνολογία που διαθέτουν άλλες χώρες, όπως Κίνα και Ινδία, ο αγροτικός τομέας της έχει πολύ υψηλό κόστος και δεν υπάρχει επάρκεια τροφίμων.
Με λίγα λόγια, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα δεν μπορεί να επιβιώσει μόνο του χωρίς σημαντικές στηρίξεις από τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα όταν βρίσκεται σε κακή σχέση με άλλες μεγάλες δυνάμεις και συνασπισμούς κρατών.
Τι έχει η Ευρώπη; Μια τεράστια γραφειοκρατία η οποία διαρκώς βάζει κανόνες και περιορίζει τα πάντα στον βωμό μιας θεωρητικής πολιτικής ορθότητας. Για παράδειγμα, η Αμερική παράγει τεχνολογία που αντιγράφει η Κίνα και η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία γράφει νόμους που περιορίζουν την ελεύθερη χρήση της τεχνολογίας αυτής – π.χ. στην περίπτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ομως οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες δεν εμφανίζονται αυτή τη στιγμή πρόθυμες να αποδεχτούν τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Πού θα πάει το πράμα; Θα δούμε σύντομα.
Για να μπορέσει η Ευρώπη να σταθεί και να επιβιώσει ανταγωνιστικά θα πρέπει να ενοποιηθεί άμεσα, κάτι που δεν έκανε επί δεκαετίες. Και αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο διότι απαιτεί από τα κράτη-μέλη να συμφωνήσουν σε ζητήματα στα οποία όχι μόνο δεν συμφωνούν επί δεκαετίες, αλλά και αποτελούν «κόκκινες γραμμές» για πολλούς λαούς.
Ακόμη όμως κι αν ξεπεράσει αυτή την ασυνεννοησία, η Ευρώπη θα χρειαστεί κεφάλαια που δεν διαθέτει και που θα δυσκολευτεί πάρα πολύ να βρει, συνεπώς θα πρέπει να εκδώσει πάρα πολύ χρήμα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να χρηματοδοτήσει αυτές τις αυξημένες ανάγκες σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς.
Τα πράγματα δεν θα είναι καθόλου εύκολα για τους Ευρωπαίους – και αυτό θα αρχίσει να διαφαίνεται πριν από τις αμερικανικές εκλογές. Ενα δείγμα που θα πρέπει να μας ανησυχήσει πολύ είναι αν θα δούμε τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια να κινούνται σε αντίθετη πορεία από τα αμερικανικά.
Μέχρι τώρα, επί δεκαετίες, ακολουθούν παράλληλες πορείες. Τώρα το spread των διακυμάνσεών τους έχει αυξηθεί σημαντικά και η αμερικανική κεφαλαιαγορά αναπτύσσεται πολύ ταχύτερα από την ευρωπαϊκή. Αν μεταβληθεί η τάση και από παράλληλη γίνει αντίθετη, θα είναι ένα σαφέστατο δείγμα για τις μεγάλες δυσκολίες που θα έχει μπροστά της η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Μέχρι στιγμής οι ρυθμοί των ευρωπαϊκών ηγεσιών παραμένουν πολύ «χαλαροί». Με την επικράτηση Τραμπ για το χρίσμα φαίνεται πως κατάλαβαν ότι μπορεί και να μην τη γλιτώσουμε, αλλά δεν έχουν καταφέρει να βγουν από τη φάση της αδράνειας και να προχωρήσουν σε πολύ γενναίες αποφάσεις άμεσα. Δυστυχώς, όμως, ο χρόνος περνάει εις βάρος μας.