Το κραχ στον ελβετικό τραπεζικό κολοσσό Credit Suisse που είδαμε τις προηγούμενες μέρες και φυσικά δεν γνωρίζουμε αν ο συναγερμός έληξε οριστικά, με την ένεση ρευστότητας της Κεντρικής Ελβετικής τράπεζας, ήρθε να μας υπενθυμίσει τη διαρκή ρευστότητα του παγκόσμιου οικονομικού περιβάλλοντος. Δεν ξέρει κανείς τι μπορεί να συμβεί από τη μια στιγμή στην άλλη στα 4 σημεία της υφηλίου για να διαταραχθούν οι εύθραυστες ισορροπίες του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Αυτή τη φορά ξεκίνησε από μια μικρή σχετικά τράπεζα στις ΗΠΑ, τη Silicon Valley Bank που μετά την τάχιστη αντίδραση των αρχών, αποσοβήθηκε μια μετάδοση της κρίσης. Όμως λίγες μέρες μετά είχαμε έναν ευρωπαϊκό συναγερμό ο οποίος μπορεί να μη σχετίζεται με τη Silicon, γιατί η Credit έχει χρόνια προβλήματα, παθογένειες, σκάνδαλα, κακοδιαχείριση κ.λπ., εν τούτοις αυτό δεν σημαίνει πως το κακό αρχίζει και τελειώνει σ’ αυτήν. Όλοι ξέρουν πως υπάρχουν αρκετές τράπεζες στην ΕΕ που έχουν προβλήματα και σκελετούς στην ντουλάπα τους και ένα απρόσμενο γεγονός μπορεί να τις οδηγήσει σε κραχ και χρεοκοπία. Αλλωστε το είδαμε τις τελευταίες μέρες και στις δυο όχθες του Ατλαντικού όπου ένα απίστευτο Bank run αποταμιευτών δημιούργησε ασφυξία σε φαινομενικά καλές τράπεζες.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως η εμπιστοσύνη του κόσμου στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα παρά τα όσα μέτρα έχουν ληφθεί τα τελευταία χρόνια από τις εποπτικές αρχές για να τις θωρακίσουν, έχει κλονιστεί. Και η εμπιστοσύνη στα πιστωτικά ιδρύματα είναι το Α και το Ω για την ύπαρξή τους.
Στα καθ’ ημάς πάντως ο κίνδυνος για τις τράπεζές μας, φαίνεται να είναι πολύ μικρότερος μετά εξυγίανσή τους, τον περιορισμό της έκθεσής τους και τη μείωση των κόκκινων δανείων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους. Μεγαλύτερο κίνδυνο έχουν να αντιμετωπίσουν από την πολιτική της ΕΚΤ με τις διαρκείς αυξήσεις επιτοκίων που καθιστούν ακριβότερο το κόστος του χρήματος και σχεδόν απαγορευτικό για δανειολήπτες, παρά οι συνέργειες με τράπεζες του εξωτερικού με γραμμές δανείων και ομολογιών.
Υπάρχει όμως ένας άλλος κίνδυνος που αφορά την ελληνική οικονομία κι αυτός δεν είναι άλλος από την πολιτική αβεβαιότητα που έχει δημιουργηθεί τις τελευταίες μέρες εν όψει των εκλογών. Κι αυτή την πολιτική αβεβαιότητα μετρούν οι ξένοι αλλά και οι εγχώριοι επενδυτές αναβάλλοντας τα σχέδια τους για το χρόνο που θα κρίνουν ότι η υπάρχει πολιτική σταθερότητα με χρονικό ορίζοντα. Ο χρόνος των εκλογών και κυρίως το αποτέλεσμα αυτών, θα είναι ο καταλύτης των οικονομικών εξελίξεων. Για παράδειγμα, η πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα την οποία καλώς εχόντων των πραγμάτων την αναμένουμε περί το Φθινόπωρο, δεν είμαι καθόλου βέβαιος πως θα την πετύχουμε αν στο μεταξύ περάσουμε μια μακρά περίοδο που θα ψάχνουμε για κυβερνητικό σχήμα κι αν αυτό που θα προκύψει θα δίνει τα εχέγγυα ώστε οι αγορές να εμπιστευτούν τη χώρα χωρίς δεύτερη σκέψη.
Κατά συνέπεια, έχουμε μπροστά μας μερικούς κρίσιμους μήνες κατά τους οποίους τα κόμματα θα ξιφουλκούν, με τοξικότητα απ΄ότι φαίνεται, θέλοντας να μας πείσουν για την ψήφο μας, η κυβέρνηση θα έχει κατεβάσει τα μολύβια και ο κρατικός μηχανισμός θα υπολειτουργεί. Μοιραία θα δούμε και μια υπηρεσιακή κυβέρνηση ενός μηνός, χωρίς ουσιαστικές αρμοδιότητες και πρωτοβουλίες και αλίμονο αν χρειαστούμε και τρίτες εκλογές. Αλλά, γνωρίζοντας καλά τις θέσεις, την ιστορία, τα πρόσωπα και την υπόσταση των ελληνικών κομμάτων που φέρονται να συμμετέχουν στη νέα Βουλή και με δεδομένη την πικρή πείρα στη χώρα μας από κυβερνήσεις συνεργασίας, απορώ πως θα μπορέσουν να τα βρουν μεταξύ τους, ώστε να κυβερνήσουν και υπό ποιους όρους και προϋποθέσεις. Κι αν ακόμα ρίξουν μπόλικο νερό στο κρασί τους και καταλήξουν σε προγραμματική συμφωνία σε 5-6 θέματα και πάλι το σχήμα θα είναι προβληματικό και προσωρινό. Δεν υπάρχει η κουλτούρα κυβερνητικής συνεργασίας με ορίζοντα 4ετίας και στην πρώτη στραβή θα διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη! Και φυσικά ούτε κουβέντα για οικουμενική (τύπου Τζανετάκη, Ζολώτα, Παπαδήμου) γιατί αυτή εκ της φύσεως της είναι βραχέος χρόνου και ειδικού σκοπού, μέχρι να στηθούν ξανά κάλπες.
Αυτά λοιπόν είναι τα κρίσιμα για την οικονομία μας στο προσεχές διάστημα χωρίς φυσικά να θεωρούμε δεδομένο 100% ότι είμαστε θωρακισμένοι από παρόμοια γεγονότα όπως η παρούσα τραπεζική κρίση.