Μια περίοδος κατά την οποία ξεμπλοκαρίστηκε το Ταμείο Ανάκαμψης, με τις δυο μεγαλύτερες μάλιστα χώρες της Ευρώπης να υποβάλλουν τα σχέδια τους μαζί, και συγχρόνως η Πρόεδρος της Επιτροπής έκλεισε στο όνομα της Ένωσης μια νέα μεγάλη συμφωνία για 1,8 δισεκατομμύρια δόσεις από το εμβόλιο της Pfizer –μια τέτοια περίοδος θα έπρεπε να θεωρείται καλή για τη διπλή μάχη της Ένωσης έναντι της πανδημίας και για την οικονομική ανάκαμψη.
Κι όμως, ένα σύννεφο σκιάζει αυτή την εικόνα: κάποιοι μιλούν για μετατροπή της Γαλλίας σε αδύναμο κρίκο, σε Ευρωπαίο ασθενή.
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις, αλλά αυτές, κατά τη γνώμη μου, ερμηνεύονται λανθασμένα, αν όχι κακόπιστα. Το γαλλικό χρέος ξεπέρασε αυτόν τον μήνα, σε απόλυτα νούμερα, το ιταλικό κι έγινε το πρώτο της Ευρώπης και το τρίτο στον κόσμο.
Μια ομάδα στρατιωτικών εν αποστρατεία «απείλησαν» γραπτώς τον Γάλλο Πρόεδρο, και προκάλεσαν την άμεση στήριξη της προέδρου του Εθνικού Μετώπου, ότι, «αν δεν βάλει τάξη στα πράγματα», θα τους αναγκάσει να επέμβουν. Ο ίδιος αυτός Γάλλος Πρόεδρος ανακοίνωσε πρόσφατα την «κατάργηση» -στην πραγματικότητα: αναμόρφωση- της περίφημης σχολής δημόσιας διοίκησης ΕΝΑ, απόδειξη, για κάποιους, ότι ναυάγησαν οι γαλλικές ελίτ. Και ορισμένες δημοσκοπήσεις ενόψει των προεδρικών εκλογών, που θα γίνουν σε έναν χρόνο, δείχνουν να κλείνει η ψαλίδα μεταξύ του νυν Προέδρου Μακρόν και της πιθανότερης αντιπάλου του στον δεύτερο γύρο, η οποία, εντελώς κατά σύμπτωση, δεν είναι άλλη από τη Μαρίν Λε Πεν του Εθνικού Μετώπου.
Για κάποιους αυτά είναι σημάδια παρακμής, γαλλικής κρίσης εντός της ευρωπαϊκής κρίσης. Νομίζω ότι είναι κυρίως αποκυήματα μυαλών που δεν καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί η γαλλική δημοκρατία και τι επίδραση έχει στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Το χρέος μεγαλώνει, όπως μεγαλώνει σε όλες τις χώρες, γιατί, μέσα στην πανδημία, έχουν ανασταλεί οι περιοριστικοί δημοσιονομικοί κανόνες και οι κυβερνήσεις, όλες οι κυβερνήσεις, ρίχνουν στην αγορά κρατικό χρήμα, από τον εθνικό και τον ενωσιακό προϋπολογισμό, για να διατηρήσουν ζωντανή την οικονομική δραστηριότητα και τις επιχειρήσεις.
Αντίθετα από πολλές άλλες χώρες, ανάμεσα στις οποίες ανήκει και η δική μας, η Γαλλία έχει μεγάλη, σταθερή και πολυδιάστατη οικονομική βάση: διαθέτει βιομηχανία, μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρίες του κόσμου σε εντελώς διαφορετικούς μεταξύ τους τομείς (από τα προϊόντα πολυτέλειας στην αεροναυτική και από τον τουρισμό στη γεωργία), ένα υψηλότατων προδιαγραφών και εκπαιδευμένο εντός και εκτός Γαλλίας επιστημονικό προσωπικό και το καλύτερο κράτος-πρόνοιας της Ευρώπης -ισάξιο και πιο σύγχρονο από των σκανδιναβικών χωρών, λόγω των μεγάλων περικοπών των τελευταίων σε όλη τη διάρκεια του 21ου αιώνα, κατά την οποία συντελέστηκε η απομάκρυνσή τους από το σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο.
Η εικόνα συμπληρώνεται από τη φυσική ομορφιά της Γαλλίας, την ισορροπία μεταξύ πόλεων και επαρχίας και μεταξύ ανάπτυξης και περιβάλλοντος, την απαράμιλλη ποιότητα ζωής (όχι μόνο χάρις στα υψηλής ποιότητας υλικά αγαθά αλλά και στην αμετάφραστη έννοια του loisir, ελεύθερου χρόνου που δεν χάνεται άσκοπα αλλά είναι στη διάθεση του καθενός για τις δραστηριότητες που τον γεμίζουν) και ένα κράτος αρκετά βαρύ αλλά πολύ αποτελεσματικό -αυτά τα δύο πάνε μαζί- που παρέχει, μεταξύ άλλων, το καλύτερο εθνικό σύστημα υγείας της Ευρώπης.
Φυσικά δεν είναι όλα τέλεια, ούτε καν απολύτως ικανοποιητικά (αλλά σε ποια χώρα είναι;). Οι εμβολιασμοί δεν τρέχουν με την ταχύτητα και τον ενθουσιασμό άλλων χωρών και τα «άνοιξε-κλείσε» λόγω πανδημίας δεν ήταν πάντα ούτε λογικά ούτε ευεξήγητα. Ο πρόεδρος Μακρόν πράγματι έχει χάσει αρκετή από την αύρα της νεότητας και της νεωτερικότητάς του. Η οικονομία μπορεί να έχει ισχυρή βάση, αλλά οι ρυθμοί ανάπτυξης υστερούν και σε απόλυτα μεγέθη και σε σχέση με άμεσους ανταγωνιστές, δηλαδή κυρίως τη Γερμανία (όχι, πάντως, το τελευταίο διάστημα).
Κυρίως: ο κόσμος δεν είναι ευχαριστημένος, γκρινιάζει, σχεδόν δυσανασχετεί -γι’ αυτό στήριξε, ή έστω ανέχτηκε, τα «Κίτρινα Γιλέκα» και γι’ αυτό σκέφτεται, από τώρα αλλά για του χρόνου, να στραφεί στη Λε Πεν.
Ας αρχίσουμε από το τελευταίο: όποιος το λέει, δεν ξέρει πώς λειτουργεί ούτε ο «γαλλικός ψυχισμός» –η γκρίνια για τα πάντα είναι για τους Γάλλους τρόπος ζωής και όχι ένδειξη παρακμής, τέτοια, αντιθέτως, θα ήταν η έλλειψη γκρίνιας και ο εφησυχασμός- ούτε το πολιτικό σύστημα -το οποίο, με την άμεση εκλογή Προέδρου σε δύο γύρους επιτρέπει και πολιτική έκφραση της γκρίνιας και αποτροπή εκλογής ακραίων λαϊκιστών. Ο Μακρόν παρα-έβαλε, ίσως, τον πήχη ψηλά, παρα-ήταν σίγουρος για τον εαυτό του και για το άστρο του, αλλά κάθε παρά άλλο είχε, αντικειμενικά, μια αποτυχημένη θητεία -είτε τον συγκρίνουμε με τους τρεις προκατόχους του, Σιράκ, Σαρκοζί, Ολάντ, είτε με άλλους Ευρωπαίους ηγέτες-, ενώ αποτέλεσε σταθερό πόλο έλξης και στήριξης για την ενωμένη Ευρώπη.
Η γαλλική οικονομία είναι βέβαιο ότι θα ανέβει δυναμικά με το τέλος της πανδημίας και τη χρησιμοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, ενώ οι περίφημες «μεταρρυθμίσεις», που ο μύθος θέλει να είναι «αδύνατες» στη Γαλλία, γίνονται όπου είναι να εκσυγχρονίσουν το κράτος και τους θεσμούς (η Γαλλία έχει την πιο προηγμένη κοινωνική και περιβαλλοντική νομοθεσία στην Ευρώπη) και αποφεύγονται, απολύτως ορθά κατά τη γνώμη μου, εκεί όπου θα οδηγούσαν, χωρίς άλλο «κέρδος» από τη «βελτίωση των αριθμών», σε υποβάθμιση του επιπέδου ζωής.
Σημαντικότερη, και δομικότερη, από τις όχι αδικαιολόγητες αλλά υπερτονισμένες μεμψιμοιρίες είναι η επίδραση που ασκεί η Γαλλία, η ύπαρξή της αλλά και το μοντέλο της, στην πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντίβαρο στη γερμανική «ορθοδοξία», υπέρμαχος κοινών σχεδίων, άξονας του «Νότου», εγγυητής ελευθεριών και δικαιωμάτων, πύλη προς την Αφρική και τον λεγόμενο «τρίτο Κόσμο», φορέας πολιτισμού και ποικιλομορφίας. Όταν επανεκλεγεί ο Μακρόν, λόγω αυτών των στοιχείων θα προστρέξουν οι Ευρωπαίοι εταίροι, με πρώτη τη νέα γερμανική ηγεσία.
Μόνο αν παρ’ ελπίδα δεν εκλεγεί, η Γαλλία θα εισερχόταν σε πραγματική κρίση – παρασύροντας ολόκληρη την Ένωση και το πολιτικό της σχέδιο.