Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο εμβληματικός Βρετανός πρωθυπουργός είχε πει: «Το μυαλό ενός έξυπνου ανθρώπου είναι σαν μυδραλιοβόλο: είναι ένα καλό όπλο, αλλά είναι άχρηστο χωρίς πυρομαχικά, δηλαδή γνώσεις και παιδεία». Όπου, δίχως καμία χρονοτριβή, το μυαλό πολλών ανατρέχει σε σπουδαίους Έλληνες οι οποίοι δίδαξαν παιδεία -και Παιδεία, για όποιον καταλαβαίνει τη διαφορά- σε όλη την οικουμένη. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι ο μέγας Ρώσος συγγραφέας Λέων Τολστόι, είχε γράψει: «Χωρίς ελληνομάθεια δεν υπάρχει Παιδεία». Φυσικά, εκείνος το είχε πει κάπου στο 1800 τόσο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πολλοί ελληναράδες δεν έπαψαν να κομπορρημονούν μέχρι σήμερα για την ελληνική Παιδεία – ασχέτως, βέβαια, εάν δεν μπορούν να γράψουν σωστά ούτε το όνομά τους. Και, εννοείται, θα ήταν πολύ ωραίο να συνεχίσουμε να ευλογούμε σχετικώς τα γένια μας, εάν δεν ξέραμε το τι πραγματικά συμβαίνει με την ελληνική Παιδεία.
Στην Ελλάδα, είναι γεγονός πως δεν πάσχουμε από καλά μυαλά, η αιμορραγία της πατρίδας μας από το brain drain, εδώ και πολλά χρόνια, έχει να διηγηθεί πολλές τέτοιες περιπτώσεις. Αλλες τόσες είναι εκείνες οι οποίες περιγράφουν το πώς κάποιοι άνθρωποι είχαν το νοητικό υπόβαθρο για να σπουδάσουν, να αριστεύσουν και, τελικά, να προσφέρουν στη χώρα μας, αλλά λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Παιδεία στην Ελλάδα έμειναν -κατά Τσώρτσιλ- πολύ καλά όπλα, αλλά δίχως πυρομαχικά. Ταυτόχρονα, είναι ειλικρινώς μάταιο να αρχίσω να απαριθμώ τα μελανά σημεία της Παιδείας στην Ελλάδα – τι να θυμηθώ, τι να ξεχάσω.
Ανά τα χρόνια έχουν ακουστεί διάφορες φωνές από λαμπρά μυαλά, που έχουν δείξει τον δρόμο τον οποίο θα πρέπει να ακολουθήσει η Παιδεία στην Ελλάδα. Μία από αυτές και ο τεράστιος καθηγητής Γιώργος Μπαμπινιώτης, ο οποίος πρόσφατα -όπως και παλαιότερα- ανέλυσε την πρότασή του για κατάργηση των Πανελλαδικών Εξετάσεων και την αντικατάστασή τους από το ακαδημαϊκό απολυτήριο που θα δίνουν τα λύκεια για την είσοδο στην ανώτατη εκπαίδευση. Όπως είπε, «έχουμε ένα λύκειο που έχει περιπέσει σε αχρηστία και υπολειτουργία. Στην καλύτερη περίοδο ηλικίας των μαθητών, που έχουν την καλύτερη ωριμότητα, δεν υπάρχει Παιδεία. Υπάρχει μια βαθμίδα οιονεί φροντιστηρίου αναξιόπιστου για τους μαθητές. Δεν πρέπει να προχωρήσει η κατάσταση άλλο». Εξηγώντας τι εννοεί, ο κ. Μπαμπινιώτης επισήμανε ότι «από τη μια ο καθηγητής είναι αχρηστευμένος -καθώς, αν δεν έχει ειδικότητα σε εξεταζόμενο μάθημα, είναι σαν να μην υπάρχει- και από την άλλη υπάρχει ένα σύστημα που είναι άδικο. Μπορεί να είναι αδιάβλητες οι Πανελλαδικές, αλλά είναι άδικες. Ξεκινά ο καθένας διαφορετικά από άλλο σχολείο και κατάσταση … Είναι απάνθρωπο. Μέσα σε ένα τρίωρο κρίνεται η τύχη ενός παιδιού. Αν έχει ένα άγχος, μια ασθένεια και δεν μπορεί να γράψει, υποχρεώνεται να δώσει ξανά την επόμενη χρονιά…», υπογράμμισε ο καθηγητής Γλωσσολογίας. Διευκρινίζοντας τι είναι αυτό που προτείνει, ο κ. Μπαμπινιώτης είπε ότι «η εικόνα του μαθητή από τα τρία χρόνια φοίτησης στο Λύκειο θα δώσει την εικόνα του μαθητή μέσα από το ακαδημαϊκό απολυτήριο», ενώ συμπλήρωσε πως πρέπει «να υπάρχει ένα σύστημα εξετάσεων που να συμπληρώνει, αλλά η κύρια είσοδος να γίνεται με βάση την εικόνα από αυτό το ακαδημαϊκό απολυτήριο. Σε αυτό θα περιλαμβάνεται ο μέσος όρος των επιδόσεων του μαθητή. Η βάση εισαγωγής στα ΑΕΙ θα είναι με τον βαθμό του λυκείου και σε κάποια σχολή όπου υπάρχει μεγάλη ζήτηση θα μπορούσε να υπάρξει μια συμπληρωματική εξέταση που θα συμπληρώνει τη βαθμολογία που έχεις και δεν θα καθορίζει την είσοδό σου» κατέληξε ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Με κάποιες από τις απόψεις του, όπως με την τράπεζα θεμάτων, μπορεί να διαφωνήσει κάποιος, αλλά υπάρχει ένας λογικός άνθρωπος ο οποίος μπορεί να διαφωνήσει με τη βάση των όσων είπε ο κ. Μπαμπινιώτης; Υπάρχει κάποιος ο οποίος θεωρεί πως η Παιδεία στην Ελλάδα δεν χρειάζεται βαθιές, ριζικές αλλαγές, επί της ουσίας; Είμαστε όλοι ευχαριστημένοι με τον βαθμό των γνώσεων που αποκτούν τα παιδιά μας; Ελάτε, τώρα, όλοι ξέρουμε τι συμβαίνει, έχουμε γύρω μας άπειρα παραδείγματα παιδιών τα οποία -ενώ έχουν δυνατότητες και κλίσεις- υποφέρουν από τον τρόπο με τον οποίο έχει δομηθεί η Παιδεία στην Ελλάδα και δεν μπορούν να προχωρήσουν στη ζωή τους όπως θα έπρεπε. Την ίδια στιγμή, ρίχνεις μια ματιά σε άλλες χώρες και διαπιστώνεις πως όχι μόνο είναι αδύνατο να ανταγωνιστούμε το εκπαιδευτικό τους υπόβαθρο, αλλά ούτε καν μπορούμε να το προσεγγίσουμε. Κάπως έτσι, οι ίδιοι ελληναράδες, οι οποίοι επαίρονται για την αλλοτινή υποδειγματική ελληνική Παιδεία, αφού σου πουν πως «ο Μπαμπινιώτης είναι βαλτός για να προωθήσει τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια (σ.σ.: μα, πώς;), θα σου πουν και μια ουρανοκατέβατη παπάτζα που θα έχει μέσα τις λέξεις «κόμπλεξ», «φόβο από τη σύγκριση» και «ζήλια», που θα ακούγεται σαν ένα άτεχνο, ανύπαρκτο γνωμικό που έβγαλαν, όμως, εκείνη τη στιγμή.
Ο Γερμανός φιλόσοφος Σοπενχάουερ είχε γράψει πως «με τα γνωμικά επιδεικνύει κανείς την παιδεία του, θυσιάζοντας την πρωτοτυπία του». Μην τα πολυλογώ – χρησιμοποιώντας κι εγώ γνωμικά. Και ο Άρθουρ, όπως και ο Μπαμπινιώτης, για όποιους καταλαβαίνουν, έχουν δίκιο για την παιδεία. Με πεζό η κεφαλαίο το «π»…