Εν μέσω του φόβου για θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο και της αναμονής για την τέταρτη αξιολόγηση, ο πρωθυπουργός δεν θέλει σε καμία περίπτωση να χαθεί το ραντεβού του Αυγούστου. Κι αυτό να γίνει χωρίς προληπτική γραμμή στήριξης επειδή διαφορετικά το αφήγημα της εξόδου από τα μνημόνια θα γκριζάρει και δεν το θέλει, αφού θα είναι και το βασικό προεκλογικό του όπλο.
«Αν βάλεις την κυβέρνηση υπεύθυνη για την έρημο Σαχάρα, σε πέντε χρόνια θα υπάρχει έλλειψη άμμου». Η φράση είναι ξένου παράγοντα και δεν αφορά την ελληνική κυβέρνηση, αλλά θα μπορούσε κάλλιστα να ταιριάξει και στα καθ’ ημάς -και ιδιαίτερα στα θέματα άμυνας και ασφάλειας της χώρας. Κατά έναν περίεργο τρόπο οι κυβερνητικοί βουλευτές αλλά -και αυτό είναι το ανησυχητικό- και οι υπουργοί που προΐστανται των Ενόπλων Δυνάμεων, συνεχώς και ακαταπαύστως, από πρωίας έως εσπέρας, ομιλούν για θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο. Αλλος το ορίζει ως ενδεχόμενο, άλλος ως πιθανότητα, άλλος ως ανάγκη να κατανοήσουμε τα επερχόμενα και να αντιμετωπίσουμε με ρεαλισμό και χωρίς ψευδαισθήσεις την πραγματικότητα.
Κι αν μέχρι τώρα ο τίτλος του «θερμοεπεισοδιάκια» ανήκε, λόγω και ιδιοσυγκρασίας, στον Καμμένο, τώρα -κατ’ ακατανόητο τρόπο- είναι ο νουνεχής Κουβέλης αυτός που τον διεκδικεί, γεγονός που έχει προκαλέσει εντύπωση ακόμη και στο στρατόπεδο του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς ο κ. Κουβέλης υποτίθεται ότι επελέγη και ως αντίβαρο στον ακραίο λόγο του αρχηγού των ΑΝ.ΕΛ., με κάποιους μάλιστα να αναρωτιούνται αν η πολεμική φιλολογία έχει και την έγκριση του πρωθυπουργού. Είναι δε δύσκολο να πιστέψουν ότι «ο Φώτης ανεβάζει τους τόνους για να μη φανεί, ειδικά στο στράτευμα που είναι ψυχολογικά πιεσμένο μετά τον θάνατο του πιλότου Μπαλταδώρου, ότι υστερεί σε πατριωτισμό έναντι του Καμμένου ή για να μη δοθεί η (ολέθρια είναι η αλήθεια) εντύπωση ότι η πολιτική ηγεσία είναι διχασμένη σε ένα τόσο σοβαρό θέμα όπως τα Ελληνοτουρκικά». Πάντως, σχεδόν κάθε μέρα ο αναπληρωτής υπουργός Αμυνας εκφράζει στα ΜΜΕ την ανησυχία του για το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου με τους Τούρκους, παρότι η γραμμή του Μαξίμου είναι να πέσουν οι τόνοι, να αποφεύγονται οι φραστικές αντιπαραθέσεις και, γενικά, να μην τροφοδοτείται με νερό ο μύλος της τουρκικής προκλητικότητας.
Το Πεντάγωνο και η Ε.Ε.
Από το Πεντάγωνο υποστηρίζεται πως η επίκληση του φόβου για θερμό επεισόδιο γίνεται «επειδή ο κίνδυνος είναι υπαρκτός και θα πρέπει αφενός η κοινωνία να είναι προετοιμασμένη και αφετέρου για να αναλάβουν τις ευθύνες τους και οι εταίροι μας στην Ε.Ε.». Ωστόσο ορισμένοι διατείνονται ότι το, όντως υπαρκτό, ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο υπερτονίζεται από την κυβέρνηση για να καλυφθούν οι μεγάλες στρατιωτικές διευκολύνσεις – παραχωρήσεις που έχουν γίνει στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, με αφορμή τον πόλεμο στη Συρία και τον νέο Ψυχρό Πόλεμο με τη Ρωσία, καθώς και οι εξοπλιστικές προμήθειες, με τελευταία αυτή των δύο γαλλικών φρεγατών με την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν αντίθετος από το 2011.
Επίσης, λέγεται ότι η εντατική ενασχόληση με τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας γίνεται για να μην πέφτει το φως της δημοσιότητας στα δύσκολα προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν προκειμένου να ολοκληρωθεί τον Αύγουστο η έξοδος από την ασφυκτική μνημονιακή εποπτεία. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η κριτική αυτή δεν ευσταθεί ή εν πάση περιπτώσει πάσχει, καθώς είναι η Τουρκία αυτή που προκαλεί συνεχώς με την ΑΟΖ της Κύπρου, τη σύλληψη των δύο στρατιωτικών στον Εβρο, τον εμβολισμό της λιμενικής ακάτου στα Ιμια και τη διαρκή αμφισβήτηση του καθεστώτος μικρών νησιών και βραχονησίδων στο Αιγαίο. Οπως, επίσης, είναι αλήθεια ότι η ανακίνηση του Μακεδονικού έγινε σε σημαντικό βαθμό προκειμένου να εξυπηρετηθούν και ευρύτερες γεωπολιτικές ισορροπίες στα Βαλκάνια και όχι μόνο επειδή η χώρα πρέπει να κλείσει όλες τις εκκρεμότητες στα βόρεια σύνορά της προκειμένου το ενδιαφέρον της να εστιαστεί αποκλειστικά στην αντιμετώπιση της αναθεωρητικής πολιτικής της Αγκυρας ή γιατί η κυβέρνηση μέσω του (αναπόφευκτου) διχασμού για το όνομα των Σκοπίων επιδιώκει να αποκομίσει και πολιτικά οφέλη.
Σκοπιανό – Ελληνοτουρκικά
Το καλό για τον Τσίπρα είναι ότι στο μεν Μακεδονικό, με ευθύνη κυρίως των Σκοπίων, η λύση πάει για αργότερα, οπότε μέχρι και το τέλος του καλοκαιριού αποφεύγεται η διαφωνία με τους ΑΝ.ΕΛ. του Πάνου Καμμένου, που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε πτώση της κυβέρνησης. Στα δε Ελληνοτουρκικά η προκήρυξη από τον Ερντογάν εκλογών για τις 24 Ιουνίου μειώνει τον κίνδυνο (περιορισμένου χρόνου και έκτασης) στρατιωτικής εμπλοκής στο Αιγαίο. Στην κυβέρνηση εκτιμούν πως η ρητορική κατά της Ελλάδας μπορεί στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου να γίνει πιο επιθετική, όμως η Αγκυρα θα αποφύγει πρακτικές και ενέργειες που μπορεί να οδηγήσουν σε ανάφλεξη. Κάτι που εκ των πραγμάτων θα είχε επιπτώσεις καταρχάς στον τουρισμό, αλλά και στην οικονομία, στα σχέδια για έξοδο στις αγορές και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
Βεβαίως, αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως η Τουρκία θα σταματήσει την πολιτική φινλανδοποίησης που ακολουθεί απέναντι στη χώρα μας, μια πολιτική που άσκησε επί μακρόν, ιδιαίτερα στον Ψυχρό Πόλεμο, η ισχυρή Ρωσία έναντι της αδύναμης Φινλανδίας και η οποία συνίστατο όχι στην κατάληψη εδαφών, αλλά στη διαρκή αμφισβήτηση της κυριαρχίας τμημάτων της επικράτειας της Φινλανδίας, τα οποία η Μόσχα θεωρούσε ότι της ανήκαν. Ο,τι κάνει και η Αγκυρα στην Αθήνα για νησιά και βραχονησίδες του Αιγαίου, αλλά και ευρύτερα σε περιοχές της Μικράς Ασίας, στο πλαίσιο του αναθεωρητισμού των συνόρων που εισήγαγε τα τελευταία χρόνια ο Ερντογάν ως δομικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας. Καλό για τον Τσίπρα είναι, επίσης, το γεγονός ότι οι εκλογές στην Τουρκία (24 Ιουνίου) συμπίπτουν με το κλείσιμο της τέταρτης αξιολόγησης, αν και είναι μάλλον λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι αυτή θα ολοκληρωθεί στις 21 Ιουνίου, όπως είναι προγραμματισμένο. Σχεδόν όλοι προεξοφλούν ότι η τελική συμφωνία θα γίνει στο Eurogroup της 12ης Ιουλίου. Βεβαίως, όλα θα εξαρτηθούν από τα τελικά αποτελέσματα των συζητήσεων με το ΔΝΤ, αν δηλαδή το Ταμείο θα συνεχίσει, όπως επιθυμεί και η Γερμανία, να συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα ή θα αποχωρήσει, όπως λένε πληροφορίες από την Ουάσιγκτον, αλλά και επιθυμεί μερίδα κυβερνητικών παραγόντων προκειμένου να σταματήσουν οι πιέσεις για πρόσθετα μέτρα. Κορυφαίος κυβερνητικός παράγων εκτιμά ότι «οι θετικότερες, σε σχέση με το παρελθόν, εκτιμήσεις του ΔΝΤ και ειδικά για το πλεόνασμα δείχνουν την πρόθεσή τους να μείνουν». Το ίδιο κυβερνητικό στέλεχος, που ειρήσθω εν παρόδω έχει αυξημένα καθήκοντα και εποπτεία στα θέματα της οικονομίας, υποστηρίζει ότι «δεν υπάρχει περίπτωση να δοθεί παράταση στο τέλος των μνημονίων. Το πρόγραμμα τελειώνει οριστικά τον Αύγουστο». Δεν αποκλείει, πάντως, ένα ή δύο θέματα της αξιολόγησης να ολοκληρωθούν μετά τον Αύγουστο και θυμίζει ότι «και στην Ιρλανδία και στην Πορτογαλία έγινε το ίδιο, ενώ στην Κύπρο η ιδιωτικοποίηση της αντίστοιχης ΔΕΗ, που ήταν ένα από τα προαπαιτούμενα για την έξοδό της, δεν υλοποιήθηκε ποτέ». Επιπροσθέτως, θεωρεί ότι η πρόθεση των εταίρων-δανειστών είναι «να μη μας δημιουργήσουν προβλήματα, αντίθετα μπορεί σε κάποια πράγματα να μας διευκολύνουν, αφού και αυτοί θέλουν να τελειώνουν με το ελληνικό πρόβλημα». Προσθέτει όμως ότι για να συμβεί αυτό «θα πρέπει κι εμείς να είμαστε συνεπείς σε όσα δεσμευτήκαμε».
Αυτός είναι και ο λόγος που ο πρωθυπουργός έχει δώσει εντολή, όπως μας λέει στενός του συνεργάτης, «τα πάντα να κλείσουν εντός των προθεσμιών». Και ο λόγος είναι γιατί δεν θέλει σε καμία περίπτωση να χαθεί το ραντεβού του Αυγούστου. Κι αυτό να γίνει «χωρίς προληπτική γραμμή στήριξης», επειδή διαφορετικά το αφήγημα της εξόδου από τα μνημόνια θα γκριζάρει και δεν το θέλει, αφού θα είναι και το βασικό προεκλογικό του όπλο, ότι δηλαδή «οι άλλοι σας έβαλαν, εγώ σας έβγαλα».
Βεβαίως είναι αρκετοί αυτοί -και ιδιαίτερα οι βουλευτές που θεωρούν σίγουρη την επανεκλογή τους ακόμη και σε περίπτωση ήττας- που τον συμβουλεύουν να προκηρύξει εκλογές (για τις 15 ή τις 22 Σεπτεμβρίου) την ημέρα της λήξης του προγράμματος, επειδή μόνο τότε μπορεί να κεφαλαιοποιήσει επικοινωνιακά τα οφέλη της εξόδου από τα μνημόνια. Στην Κουμουνδούρου θεωρούν κρίσιμο μέγεθος για την προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία την τύχη της πρότασης να μην εφαρμοστεί η περικοπή των συντάξεων από 1/1/2019, ενώ οι πρόωρες εκλογές θα πρέπει μάλλον να θεωρούνται σίγουρες σε περίπτωση που απαιτηθεί από τους δανειστές να έρθει νωρίτερα και η κατάργηση, ουσιαστικά, του αφορολογήτου.
Ο Αλέξης Τσίπρας θα ήθελε πολύ να υπάρξει και ρύθμιση του χρέους, όμως πριν από την έξοδο και το οριστικό κλείσιμο της τέταρτης αξιολόγησης δεν πρόκειται αυτό να συμβεί και σε καμία φυσικά περίπτωση δεν θα προβλέπεται ονομαστικό κούρεμα. Ενδεχομένως, μάλιστα, να δοθεί υπόσχεση για επανεξέταση των πλεονασμάτων καθώς, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, στο παρασκήνιο γίνονται τεχνικές επεξεργασίες της γαλλικής πρότασης προκειμένου το ποσοστό ανάπτυξης να συνδεθεί με συγκεκριμένες ρήτρες αποπληρωμής των δανείων. Πάντως την ερχόμενη Παρασκευή, 27 Απριλίου, στη Σόφια θα πρέπει να παρουσιαστεί στο Eurogroup το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης. Παρά τα όσα λέγονται, πάντως, η υποδοχή του από τα μέλη του οργάνου που προΐσταται ο Πορτογάλος Μάριο Σεντένο δεν πρόκειται να επηρεάσει την πορεία των διαπραγματεύσεων για την αξιολόγηση και την έξοδο από τα μνημόνια. Ουσιαστικά πρόκειται για δράσεις που θα πρέπει να γίνουν προκειμένου η χώρα να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και την προσπάθεια αλλαγής του παραγωγικού της μοντέλου, κάτι ανάλογο που είχαν παρουσιάσει και οι Ιρλανδοί, Κύπριοι και Πορτογάλοι όταν έληγε το δικό τους Πρόγραμμα Διάσωσης.
Κατά τα άλλα, η απέχθεια για τη συγκυβέρνηση με τον Καμμένο από τους «53+» -όπως έδειξε και η πρόσφατη συνεδρίαση που είχε η, υπό τον Τσακαλώτο, αριστερή (;) ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ- συνεχίζεται, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα ή επίπτωση στην κυβερνητική συνοχή.
Οπως συνεχίζονται και πολλαπλασιάζονται και οι προτάσεις για συμπόρευση με το Κίνημα Αλλαγής, με πρόσχημα είτε τη συνταγματική αναθεώρηση είτε την υιοθέτηση της απλής αναλογικής στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Προτάσεις που υπό τις παρούσες συνθήκες δεν γίνονται αποδεκτές από τη Φώφη Γεννηματά, αλλά καταφέρνουν, λόγω κυρίως της κάθετης διαφωνίας του Ευάγγελου Βενιζέλου, να προκαλούν, μικρές έστω, αναταράξεις στη Χαριλάου Τρικούπη, κάτι που ως φαίνεται είναι τελικά και ο πραγματικός στόχος του Μαξίμου…