Τις προηγούμενες ημέρες το ΚΙΝ.ΑΛ. απασχόλησε την επικαιρότητα με τα εσωκομματικά του ΠΑΣΟΚ! Αυτό είναι και το πρόβλημα του κόμματος του οποίου ηγείται η Φώφη Γεννηματά. Αντί να αναλαμβάνει αντιπολιτευτικές πρωτοβουλίες ή να θέτει στον δημόσιο διάλογο ζητήματα που ενδιαφέρουν τους πολίτες και τη χώρα κατατρύχεται από το αν θα γίνει πρώτα έκτακτο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ και μετά πανελλαδική συνδιάσκεψη του ΚΙΝ.ΑΛ. ή αντίστροφα.
Ενώ το Προσφυγικό -Μεταναστευτικό διογκώνεται, η Χαριλάου Τρικούπη έχει γίνει άνω-κάτω για το ποιοι θα είναι σύνεδροι και αν θα είναι εκλεγμένοι ή όχι. Αντί να συζητούν για τη Συρία και τη ρωσοτουρκική επικράτηση σε βάρος των Κούρδων και της Δύσης, φλυαρούν για το αν γέρνουν πιο πολύ προς τη Ν.Δ. ή τον ΣΥΡΙΖΑ και ερίζουν για τις φιλοδοξίες του Γερουλάνου και του Ανδρουλάκη. Οι «κουκουέδες του κέντρου» -όπως αποκαλεί ο Ευάγγελος Βενιζέλος τη Φώφη Γεννηματά, τον Κώστα Γείτονα, τον Μανώλη Οθωνα, τον Χρήστο Πρωτόπαππα και τους άλλους στενούς συνεργάτες της προέδρου του ΚΙΝ.ΑΛ.- τσακώνονται για το αν θα αλλάξει το καταστατικό και πώς δεν θα υπάρχει δυαρχία, αντί να προβληματίζονται για τις εξελίξεις στα Σκόπια και τα δυτικά Βαλκάνια μετά το βέτο Μακρόν ή για τα μέτρα της κυβέρνησης στο Ασφαλιστικό, στα Εργασιακά, στο Φορολογικό, στις ιδιωτικοποιήσεις.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι το ΚΙΝ.ΑΛ./ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να γίνει ΚΚΕ. Ακόμη και αν η Φώφη και οι στενοί της συνεργάτες το θέλουν, δεν μπορούν να έχουν ένα μικρό και ελεγχόμενο από την ηγεσία κόμμα. Ο Περισσός το καταφέρνει επειδή ως συγκολλητική ουσία έχει την ιδεολογία του. Η βάση ενότητας του ΠΑΣΟΚ ήταν ο κυβερνητισμός. Η στρατηγική της κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας ήταν αυτή που το έκανε μεγάλο κυβερνητικό κόμμα. Η διαχείριση της εξουσίας και η κάρπωση των ωφελημάτων της του έδωσαν τα μεγάλα εκλογικά ποσοστά και για τέσσερις δεκαετίες τού εξασφάλισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα και τον δημόσιο βίο. Χωρίς αυτά ΚΙΝ.ΑΛ. και ΠΑΣΟΚ δεν υπάρχουν. Είτε το λένε ΚΙΝ.ΑΛ. είτε το ξαναπούν ΠΑΣΟΚ, το κόμμα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου ή ό,τι τέλος πάντων απέμεινε απ’ αυτό δεν πρόκειται να ανακάμψει όσο ο λόγος ύπαρξής του είναι τα κλέη του παρελθόντος.
«Συνέδριο-καλαμπούρι»
Με τις αναμνήσεις ζουν οι ευαίσθητοι άνθρωποι, όχι τα κόμματα. Η μνήμη δεν μπορεί να κρατήσει στη ζωή ένα κόμμα. Ούτε με επετείους του τύπου: στις 3 Σεπτέμβρη ιδρύθηκε το ΠΑΣΟΚ, στις 18 Οκτώβρη είχαμε την Αλλαγή, το 2019 κλείνουν 100 χρόνια από τη γέννηση του Ανδρέα Παπανδρέου ή σε δύο χρόνια ο Κώστας Σημίτης θα γίνει 85 ετών και σε πέντε θα συμπληρωθούν τριάντα χρόνια από τον θάνατο του Γιώργου Γεννηματά. Αυτά δεν συνιστούν πολιτική, είναι μνημόσυνα… για τον μακαρίτη που χάσαμε. Αν το ΚΙΝ.ΑΛ. δεν καταφέρει να εκφράσει τις σύγχρονες κοινωνικές, εθνικές, πολιτικές και οικονομικές προτεραιότητες και να ταυτιστεί με τα συμφέροντα των δυνάμεων που θέλει να εκπροσωπήσει, αργά ή γρήγορα το μαγαζί θα κλείσει.
Αναμφίβολα, ο τρόπος που η Φώφη επέλεξε να γίνει έκτακτο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ είναι, όπως παραδέχονται ακόμη και στελέχη που τη στηρίζουν, εξαρχής λάθος. Ορισμένοι άλλοι, όπως ο Γιώργος Σιακαντάρης και ο Σταμάτης Μαλέλης, το χαρακτηρίζουν «συνέδριο-καλαμπούρι» ο πρώτος και «παρωδία» ο δεύτερος, ενώ κάποιοι που πρόσκεινται στον Νίκο Ανδρουλάκη υποστηρίζουν πως ίσως είναι καλύτερο να μη συμμετέχουν στις προσυνεδριακές διαδικασίες για να μη νομιμοποιήσουν τις «αντικαταστατικές μεθοδεύσεις της ηγεσίας». Στην κατεύθυνση αυτή εντάσσεται και η απόφαση να μην ψηφίσουν την εισήγηση της Φώφης Γεννηματά στην Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου (ΚΟΕΣ). Ανάλογοι προβληματισμοί επικρατούν και μεταξύ των στελεχών που συντάσσονται με τις απόψεις του Παύλου Γερουλάνου για εγκατάλειψη του ΚΙΝ.ΑΛ. και αναβίωση του ΠΑΣΟΚ. Πάντως, από την πλευρά της προέδρου του ΚΙΝ.ΑΛ., ο αντίλογος είναι ότι δεν μπορεί να συνεχίζεται το γαϊτανάκι της αμφισβήτησης της ίδιας και των δυνατοτήτων της, ούτε ανάλογα με τις προτιμήσεις ορισμένων να διχάζεται το κόμμα ανάμεσα σε φιλοδεξιούς και φιλοσυριζαίους.
Θεωρούν μάλιστα ότι οι διαφωνούντες «επειδή δεν έχουν κάτι ουσιαστικό ή διαφορετικό να πουν στέκονται συνεχώς στη διαδικασία και σε οργανωτικές ανθυπολεπτομέρειες. Παρενόχληση κάνουν, όχι πολιτική. Η κριτική και οι ενστάσεις που εγείρουν είναι για να διατηρούν τα μέλη της ομάδας τους ζεστά προκειμένου οι ίδιοι να δικαιολογούν τον τίτλο του “δελφίνου”».
Η συνεργασία με ΣΥΡΙΖΑ
Τα βέλη όμως δεν στρέφονται μόνο κατά του Παύλου Γερουλάνου ή του Νίκου Ανδρουλάκη -ο οποίος σημειωτέον, ενώ ηγείται όσων συγκροτημένα διαφωνούν με τη Φώφη, δεν προσήλθε προχθές στην ΚΟΕΣ, προφανώς για να μην οξυνθούν έτι περαιτέρω τα πνεύματα, ή επειδή μάλλον έχει ατονήσει το ενδιαφέρον του για τα μεθοριακά εσωκομματικά επεισόδια-, αλλά και εναντίον όσων αφενός θέτουν μετ’ επιτάσεως το θέμα του διαλόγου και της προγραμματικής συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ («Κίνηση 81» συν ορισμένα στελέχη του ΚΙΔΗΣΟ) και αφετέρου εκείνων (Κωνσταντινόπουλος, Λοβέρδος, Κεφαλίδου, Γιαννακοπούλου κ.ά.) που μεταξύ Τσίπρα και Μητσοτάκη προτιμούν αναφανδόν τον σημερινό πρωθυπουργό, ο οποίος, όπως λένε, «παρότι ηγείται ενός δεξιού κόμματος ο ίδιος είναι φιλελεύθερος».
Πάντως, όσοι περιμένουν να συμβεί κάτι το συνταρακτικό στο έκτακτο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ θα διαψευστούν. Για μία ακόμη φορά οι διαφωνίες και οι αντιθέσεις θα αποδειχθούν τρικυμία σε ποτήρι και θα δικαιώσουν όσους θεωρούν ότι η περιγραφή που ταιριάζει καλύτερα στο ΚΙΝ.ΑΛ./ΠΑΣΟΚ είναι η παροιμία «Κακό χωριό τα λίγα σπίτια». Και μόνο το γεγονός ότι ο μεγάλος αντίπαλος της Φώφης Γεννηματά για την ηγεσία του ΚΙΝ.ΑΛ., ο ευρωβουλευτής Νίκος Ανδρουλάκης, χαμηλώνει τον πήχη της αμφισβήτησης λέγοντας ότι ο ίδιος δεν θέτει θέμα ηγεσίας ούτε θέλει δυαρχία, συνηγορεί υπέρ της εκτίμησης ότι στη Χαριλάου Τρικούπη, επειδή δεν μπορούν να καταστρώσουν ένα νέο σχέδιο για τη χώρα, επινοούν αντιθέσεις για να διατηρούνται στην πολιτική επικαιρότητα.
Και το κάνουν με μεγαλύτερη ένταση τώρα, λένε οι κακές γλώσσες, επειδή την ίδια στιγμή στον ΣΥΡΙΖΑ ετοιμάζονται για το συνέδριο που στόχο έχει την αναδιοργάνωση της Κεντροαριστεράς. Θέλουν να κρατούν οργανωτικά και πολιτικά τα στελέχη σε εγρήγορση επειδή φοβούνται μήπως ορισμένοι, μεταξύ των οποίων και κάποιοι επώνυμοι, υποκύψουν είτε στη γοητεία του Μητσοτάκη, ενδεχομένως και πριν από τον πρώτο ανασχηματισμό της κυβέρνησής του, είτε κυρίως στις σειρήνες της Κουμουνδούρου και έναν ή δύο μήνες πριν από το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ προσχωρήσουν στην Προοδευτική Συμμαχία που ευαγγελίζεται, με τις περιοδείες του ανά την επικράτεια, ο Αλέξης Τσίπρας.
Χωρίς στρατηγική
Σε καμία πάντως περίπτωση αυτοί οι φόβοι δεν αφορούν τον Γιώργο Παπανδρέου και πρωτοκλασάτα ιστορικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ ή βουλευτές, όπως ο Χάρης Καστανίδης, που διαφωνούν με τις πολιτικές και τις επιλογές της Φώφης Γεννηματά και του στενού της επιτελείου. Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε ότι στο έκτακτο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, που θα διεξαχθεί στις 23-24 Νοεμβρίου, δεν συμμετέχουν όσοι ανήκουν στο ΚΙΔΗΣΟ ή σε άλλες ομάδες και συλλογικότητες που συγκροτούν το ΚΙΝ.ΑΛ. Συμμετέχουν μόνο όσα μέλη του ΚΙΝ.ΑΛ. είναι και μέλη του ΠΑΣΟΚ και ήταν σύνεδροι στο τελευταίο συνέδριο.
Το έκτακτο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ η Φώφη, όπως δείχνουν τα πράγματα, θα μπορέσει να το ελέγξει και η ίδια τουλάχιστον μέχρι το 2021 θα είναι διφυής: και πρόεδρος του ΚΙΝ.ΑΛ. και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Αυτό που όμως δεν θα καταφέρει η πρόεδρος του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος είναι να καταστήσει εκ νέου ελκυστικό το ΚΙΝ.ΑΛ./ΠΑΣΟΚ. Και ο λόγος είναι απλός: Η ισχυροποίηση ενός κόμματος δεν είναι θέμα ονόματος. Είναι ζήτημα στρατηγικής, πολιτικού σχεδίου, προγραμματικών θέσεων και πρωτίστως έκφρασης κοινωνικών και εθνικών αναγκών. Και αυτά δεν υπάρχουν σήμερα στη Χαριλάου Τρικούπη.
Η αλήθεια βέβαια, όπως παραδέχεται και ένα από τα πλέον ιστορικά και κορυφαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ, είναι ότι η φθίνουσα πολιτική πορεία δεν σχετίζεται τόσο με τις ηγετικές υστερήσεις της Φώφης όσο με το δυστοπικό περιβάλλον στο οποίο καλείται σήμερα να διοικήσει το ριζοσπαστικό κόμμα που ίδρυσε το 1974 ο Ανδρέας Παπανδρέου. Δεν υπάρχουν κυρίαρχες ιδεολογίες, δεν υπάρχουν ηγέτες, δεν υπάρχουν συμμαχίες, το ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον δεν ευνοεί τη σοσιαλδημοκρατία. Χαρακτηρίζεται μάλιστα σοβαρό λάθος της Χαριλάου Τρικούπη η επιμονή στη σοσιαλδημοκρατία, η οποία στην Ευρώπη όχι μόνο ηττήθηκε κατά κράτος, αλλά εν πολλοίς θεωρείται υπεύθυνη και για τις αρνητικές, ιδίως τις οικονομικές και κοινωνικές, εξελίξεις στην Ε.Ε. Κυρίως όμως το πρόβλημα του ΚΙΝ.ΑΛ. είναι ότι έχει απολέσει τη σχέση με το γκουβέρνο. Οχι μόνο τα στελέχη του, αλλά και οι οπαδοί του έχουν εκπαιδευτεί στη νομή και κατοχή της κυβερνητικής και κρατικής εξουσίας. Η απώλεια του χαρακτηρισμού «κυβερνητικό κόμμα» το αποξενώνει από τις ομάδες των ψηφοφόρων στις οποίες στηρίχτηκε παραδοσιακά.
Tο ΚΙΝ.ΑΛ. το 2020
Χάνοντας τον διαμεσολαβητικό του ρόλο ανάμεσα στους πολίτες και το κράτος, το ΚΙΝ.ΑΛ. κινδυνεύει να γίνει βορά στις ορέξεις του Μητσοτάκη και του Τσίπρα. Οσο το ΚΙΝ.ΑΛ. δεν έχει κάτι το καινούριο ή το διαφορετικό να πει, η εκλογική του δύναμη και η πολιτική του επιρροή συνεχώς θα φθίνει. Οσο απουσιάζει από τα κοινωνικά κινήματα και τη νεολαία και ταυτόχρονα δίνει την εντύπωση ότι φλερτάρει με τον νεοσυντηρητισμό σε θέματα δικαιωμάτων το ΚΙΝ.ΑΛ./ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να αναστηθεί.
Οπως πολύ σωστά αναρωτιέται πρώην υπουργός της κυβέρνησης Σημίτη: «Τι μέλλον μπορεί να έχει ένα κόμμα που δεν προσελκύει διανοούμενους ή ανθρώπους δημιουργικούς; Οταν αυτοί που καινοτομούν, επιχειρούν υγιώς και διακρίνονται επιστημονικά μας έχουν γυρίσει την πλάτη, το ΚΙΝ.ΑΛ. είναι λογικό να βυθίζεται, και να το προτιμούν ολοένα λιγότεροι, και μάλιστα όσοι ηλικιακά είναι άνω των 65». Την καλύτερη πάντως διάγνωση την έκανε νεαρό στέλεχος του ΚΙΝ.ΑΛ.: «Οσο το παλιό ΠΑΣΟΚ το ορθόδοξο γίνεται viral στα social media τόσο το σημερινό, το ΚΙΝ.ΑΛ. της Φώφης, θα χάνει. Η σύγκριση με το παρελθόν είναι καταλυτική και σε βάρος μας».
Το έκτακτο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ τον Νοέμβριο και η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΙΝ.ΑΛ. τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο δεν θα μπορέσουν να ανατρέψουν τη (δυσμενή) φορά των πραγμάτων όσο ασχολούνται με τον εσωκομματικό τους μικρόκοσμο και τα οφίκια σε έναν αποστεωμένο μηχανισμό που δεν συγκινεί κανέναν. Η κλιματική αλλαγή, τα ατομικά δικαιώματα, η κοινωνική οικονομία, η φορολόγηση του μεγάλου πλούτου, το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό, το πολιτικά εναλλακτικό και διαφορετικό, η 5G γενιά, ο ελληνικός νεοπατριωτισμός σε συνδυασμό με το όραμα του Ρήγα Φεραίου για τα Βαλκάνια ίσως θα έπρεπε να απασχολήσουν περισσότερο τους κιναλίτες νεοπασόκους εάν θέλουν να μπουν σφήνα ανάμεσα στη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ και να διεκδικήσουν κάτι περισσότερο από τη θαλπωρή των αναμνήσεων για το παλαιό ΠΑΣΟΚ και τα συνέδριά του που άφησαν εποχή και σφράγισαν τις εξελίξεις στη Μεταπολίτευση μέχρι να έρθουν η κρίση και τα μνημόνια…