Με κάλπη ή με κομπιούτερ; Για τη ΔΗ.ΣΥ. ή για νέο, αλλά άγνωστο προσώρας φορέα; Πριν ή μετά τον Μαραθώνιο της Αθήνας; Από τον καναπέ ή αυτοπροσώπως; Αυτά και άλλα πιο καυτά ερωτήματα σχετικά με την εκλογή αρχηγού στην Κεντροαριστερά είναι που ταλανίζουν την επιτροπή Αλιβιζάτου και τα επιτελεία των δέκα υποψηφίων. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε πως θα φτάσει η μέρα της ψηφοφορίας και στο ΠΑΣΟΚ, στο Ποτάμι, στο ΚΙΔΗΣΟ, στον Δήμο Αθηναίων και τις λοιπές δυνάμεις θα ασχολούνται ακόμη με τα οργανωτικά και τις διαδικασίες εκλογής και όχι με τις ικανότητες, τις πολιτικές θέσεις, τα σχέδια και τις προτεραιότητες των διεκδικητών της ηγεσίας.
Η στρέβλωση αυτή, όπως παραδέχεται και πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ, είναι μάλλον φυσιολογική αφού «έχουμε να κάνουμε με δέκα μικρούς αρχηγούς και όχι με μια ηγετική προσωπικότητα που εκπέμπει ακτινοβολία και προκαλεί το ενδιαφέρον των πολιτών» και φυσικά επειδή «το άθροισμα προσωπικών αγωνιών και φιλοδοξιών δεν συνιστά εναλλακτική». Ενδεχομένως, είναι νωρίς για πολιτικά συμπεράσματα, δεν γίνεται όμως να μη σημειωθεί ότι, τουλάχιστον μέχρι τώρα, η εντύπωση που αποκομίζει κανείς παρακολουθώντας τα δρώμενα στη Δημοκρατική Συμπαράταξη είναι ότι έχουμε «τρικυμία σε μπανιέρα», όπως παρατηρεί εύστοχα και με αυτοκριτική, είναι η αλήθεια, διάθεση ένας από τους δέκα υποψηφίους.
Οπως πρόωρη, μάλλον άστοχη και σίγουρα χολερική είναι και η άποψη υπουργού και κεντρικού στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ ότι «η Φώφη, ο Καμίνης, ο Σταύρος και οι άλλοι υποψήφιοι είναι στρατηγοί χωρίς στρατό, αφού την κοινωνία δεν την απασχολεί ποιος θα βγει αρχηγός στο ΠΑΣΟΚ, στη ΔΗ.ΣΥ. ή όπως αλλιώς θα πουν το νέο κόμμα, αλλά τι θα γίνει στον τόπο. Και για τη χώρα οι υποψήφιοι αρχηγοί δεν λένε τίποτα. Μόνο να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ κάποιοι ψελλίζουν και να μην έρθει η Δεξιά με τον Μητσοτάκη».
Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε ότι στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού υποστηρίζει πως «την κυβέρνηση δεν την ανησυχεί η προσπάθεια ανασύνταξης της Κεντροαριστεράς επειδή, όπως εξελίσσεται, το μάξιμουμ που μπορεί να καταφέρει είναι το 6% των τελευταίων εκλογών να το κάνει 8%». Κυρίαρχη δε εκτίμηση στο Μαξίμου είναι ότι «στις σημερινές συνθήκες δεν υπάρχουν τάξεις και στρώματα που μπορούν να εκφραστούν μέσα από μεσαίες πολιτικές. Και επομένως όταν θα γίνουν οι εκλογές ο κόσμος θα διαλέξει ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά». Κάτι που, όπως παραδέχεται και ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, είναι και ο μεγάλος φόβος των δυνάμεων που κινούνται στον κεντρώο χώρο. Οτι δηλαδή η ακραία πόλωση ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και τη Ν.Δ. θα συρρικνώσει τη δύναμη των υπόλοιπων κομμάτων. Και εφόσον αυτό συμβεί, όπως μας λέει το εν λόγω στέλεχος, «ο αρχηγός που θα εκλέξουμε σήμερα στην Κεντροαριστερά ενδεχομένως θα αποδειχθεί μεταβατικός εάν τα ποσοστά που θα συγκεντρώσουμε αύριο στις βουλευτικές εκλογές δεν μας προσδίδουν σημαντικό ρόλο στις μετεκλογικές εξελίξεις και μας εξαιρούν από τα δεδομένα της διακυβέρνησης της χώρας».
Προβληματισμοί
Επιπροσθέτως, σοβαρούς προβληματισμούς για την πολιτικότητα και την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας εκλογής αρχηγού εκφράζουν και άλλα σημαντικά στελέχη της Κεντροαριστεράς, τα οποία μετέχουν μεν στις διεργασίες, επειδή όμως κατανοούν ότι «ο κοινωνικός διπολισμός θα καθορίσει την επόμενη μέρα της διακυβέρνησης και όχι οι πολιτικοί αφορισμοί και οι επικοινωνιακές ρεβεράντζες», υποστηρίζουν ότι «οι υποψήφιοι θα πρέπει οπωσδήποτε να ξεκαθαρίσουν το ζήτημα των συμμαχιών». Και όχι μόνο αν θα πάνε με τον Μητσοτάκη ή με τον Τσίπρα, αλλά και «ποιες πρέπει να είναι οι νέες προτεραιότητες της χώρας στην παραγωγή, στη διοίκηση, στην εργασία, στους μισθούς, στις συντάξεις, στους φόρους, στη διπλωματία και την άμυνα, στην παιδεία, στις επιχειρήσεις και φυσικά απέναντι στη διεθνή επιτροπεία, στην οποία για πολλά χρόνια ακόμη θα βρίσκεται η Ελλάδα». Και η αλήθεια είναι ότι οι δέκα υποψήφιοι σε αυτό, τουλάχιστον προσώρας, πάσχουν. Δεν έχουν καταθέσει κάποιο συνεκτικό άμα και συναρπαστικό αφήγημα.
Ούτε για την Κεντροαριστερά ούτε για τη χώρα και, με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, για την ανάγκη μιας νέας εθνικής παλιγγενεσίας, που θα καθιστούσε ελκυστικό στους πολίτες τον νέο φορέα και θα τον διαφοροποιούσε ουσιαστικά από τη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και θα του έδινε συγχωροχάρτι για τις «αμαρτίες» του παρελθόντος.
Η καθημερινότητα
Πάντως, παλιός κοινοβουλευτικός με την πολυετή πείρα της πολιτικής δράσης και των υπουργικών καθηκόντων υποστηρίζει ότι «καλές είναι οι θεωρίες και οι αναλύσεις για τα μπλοκ εξουσίας, αλλά τον λαό τον ενδιαφέρει τι γράφει κάθε μέρα στο μπλοκάκι για τα ψώνια και τα έξοδα της οικογένειας, που με τη βαριά φορολογία και τις μεγάλες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις δεν βγαίνει. Ναι, να μας πουν οι υποψήφιοι αρχηγοί μας αν είναι υπέρ ή κατά των ιδιωτικών πανεπιστημίων, της ιδιωτικοποίησης ή όχι των δημόσιων επιχειρήσεων, για το αν πρέπει να υπάρχει ασυμβίβαστο βουλευτή και υπουργού ή αν το νέο κόμμα θα είναι ενιαίο, πολυτασικό ή πολυκομματικό. Να μας τα πουν όλα αυτά. Καμία αντίρρηση.
Τον κόσμο, όμως, και όχι μόνο τους εργαζόμενους αλλά και τους επιχειρηματίες αυτό που πρωτίστως τους ενδιαφέρει είναι αν η Φώφη, ο Καμίνης η όποιος άλλος βγει θα στηρίξει τον Μητσοτάκη, αν δεν είναι αυτοδύναμος, να γίνει πρωθυπουργός ή αν θα πάει με τον Τσίπρα για να γίνουν πάλι εκλογές με απλή αναλογική. Και τους ενδιαφέρει για να ξέρουν αν θα βελτιωθεί η κατάσταση ή αν θα γίνει χειρότερη γι’ αυτούς, τις δουλειές τους και τα παιδιά τους. Μπορεί να ακούγεται κυνικό, αλλά έτσι είναι. Ούτε τους απασχολεί αν είναι καλύτερος ο Γάτσιος από τον Πόντα και τον Τζιώτη, αν ο Οδυσσέας και ο Ραγκούσης πάρουν 3.000 ή 4.000 ψήφους, αν ο Μανιάτης έρθει πέμπτος ή αν ο Ανδρουλάκης θα πάει με τη Φώφη στον δεύτερο γύρο ή αν θα τον περάσουν ο Θεοδωράκης και ο Καμίνης».
Από την άλλη, βέβαια, έχουν δίκιο και τα νεαρότερα στελέχη τα οποία υποστηρίζουν ότι «η παράταξη για να μπορέσει να συνέλθει χρειάζεται ένα σοκ. Δεν μπορεί να συνεχίσει να περιφέρει το σάβανο του παρελθόντος. Χρειάζεται ηγεσία που να μπορεί να κερδίσει σήμερα τον Τσίπρα και αύριο τον Μητσοτάκη ή τουλάχιστον να τους αναγκάσει, για το καλό της πατρίδας, να σοβαρευτούν. Δεν έχει νόημα να φτιάξουμε ένα λίγο μεγαλύτερο ΠΑΣΟΚ. Αν συνεχίσουμε έτσι, θα καταλήξουμε να μετράμε, κάθε τέσσερα ή πέντε χρόνια, τα ποσοστά μας ανάλογα με το πόσοι από τους ηλικιωμένους ψηφοφόρους μας έχουν πεθάνει».
Βεβαίως, με βάση τις δέκα υποψηφιότητες που έχουν κατατεθεί -και οι οποίες τυπικά θα εγκριθούν στις 26 Σεπτεμβρίου και αφού τέσσερις μέρες νωρίτερα, στις 22, διαπιστωθεί ότι έχουν όλοι συγκεντρώσει, όπερ και το πιθανότερο, τις 1.000 υπογραφές- αρκετοί στην Κεντροαριστερά, αλλά και νουνεχείς πολίτες και από άλλους πολιτικούς χώρους δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξοι ότι η εκλογή αρχηγού θα λειτουργήσει σαν ντόμινο για να αλλάξουν προς το καλύτερο, όπως είναι απαραίτητο, και τα άλλα κόμματα καθώς και η δημόσια ατζέντα. Και η αλήθεια είναι ότι αν η εκλογή ηγεσίας στην Κεντροαριστερά δεν ξεβολέψει τη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ και δεν λειτουργήσει σαν πυροκροτητής αλλαγών στο σύνολο του πολιτικού συστήματος, τότε, εκ των πραγμάτων, ο νέος αρχηγός θα αποδειχθεί ότι είναι ανεπαρκής και ακατάλληλος και απλώς θα ζεσταίνει την καρέκλα του διαδόχου του, ο οποίος σε συνάρτηση και με τις ευρύτερες εξελίξεις ενδεχομένως να αποδειχτεί ότι είναι εκείνος που θα καταφέρει να ενώσει τις δυνάμεις του φιλελεύθερου κέντρου, της οικολογίας, της σοσιαλδημοκρατίας και της μεταρρυθμιστικής αριστεράς σχηματίζοντας μια μεγάλη προοδευτική παράταξη, αντίπαλο της άλλης μεγάλης πολιτικής οικογένειας, αυτής των συντηρητικών, που σήμερα εκφράζεται κατά μείζονα λόγο από τη Νέα Δημοκρατία.
Προηγείται η Φώφη
Κατά τα άλλα, σε σχέση και με την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπάρχουν αξιοσημείωτες αλλαγές σε ό,τι αφορά τις προτιμήσεις των κεντροαριστερών ψηφοφόρων.
Η Φώφη Γεννηματά προηγείται. Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης έπεται. Τουλάχιστον αυτό λένε οι δημοσκοπήσεις, τα στοιχήματα και τα επιτελεία των κομμάτων. Δεν έχει όμως εξασφαλίσει τη δεύτερη θέση καθώς από κοντά ακολουθούν ο Νίκος Ανδρουλάκης και ο Σταύρος Θεοδωράκης, οι οποίοι στα υπέρ τους έχουν και το γεγονός ότι διαθέτουν πυρήνες υποστηρικτών σε όλη την επικράτεια. Οι γνωρίζοντες τα κομματικά παρασκήνια υποστηρίζουν πως η Φώφη Γεννηματά θα κινδυνεύσει να μην εκλεγεί εάν την πρώτη Κυριακή δεν έχει ποσοστό μεγαλύτερο από 37%-38% και δεν προηγείται με σημαντική διαφορά (πάνω από 15 μονάδες) από τον δεύτερο.
Μάλιστα ορισμένοι υποστηρίζουν ότι θα δυσκολευτεί περισσότερο εάν στον δεύτερο γύρο είναι ο Ανδρουλάκης. Το ίδιο λέγεται όμως ότι θα συμβεί και στην περίπτωση που αντίπαλός της είναι ο Καμίνης ή ο Θεοδωράκης, καθώς ο μηχανισμός του νεαρού ευρωβουλευτή βρίσκεται σε καθεστώς εχθροπραξιών με τον μηχανισμό της Χαριλάου Τρικούπη. Από τους λοιπούς υποψηφίους σημαντικότερη τύχη για να καταλάβει την πέμπτη θέση έχει, λένε, ο πρώην υπουργός Γιάννης Μανιάτης επειδή, μεταξύ άλλων, έχει στήριξη και από μερίδα στελεχών που πρόσκεινται στον Ευάγγελο Βενιζέλο.
Ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Σαμαρά δεν έχει δώσει «γραμμή» στους πολιτικούς του φίλους, κάποιοι συνεργάτες του όμως διατείνονται ότι προτιμά τον Ανδρουλάκη και δεν θα ήθελε να εκλεγεί ο Καμίνης. Για την πρώτη Κυριακή δεν έχει δώσει «γραμμή» ούτε ο Γιώργος Παπανδρέου. Τα στελέχη του ΚΙΔΗΣΟ δεν θα έχουν ενιαία συμπεριφορά.
Τα περισσότερα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, θα ψηφίσουν τη Φώφη. Κάποια, όπως οι νεολαίοι Στέφανος Παραστατίδης και Αίγλη Μπαλαμάτση, έχουν επιλέξει τον Καμίνη. Ορισμένοι προτιμούν τον Σταύρο, ενώ αρκετοί και ιδιαίτερα όσοι θέλουν να εκλεγούν βουλευτές φαίνεται πως έχουν συμφωνία αλληλοϋποστήριξης με τον Ανδρουλάκη.
Τέλος, σημαντική παράμετρος στην εκλογή αρχηγού είναι ο αριθμός των εκλεκτόρων. Αν συνεχίσουν να ασχολούνται με τα διαδικαστικά και αρχίσουν να τσακώνονται για την ηλεκτρονική ή μέσω κάλπης ψηφοφορία, είναι σίγουρο ότι ο στόχος για 150.000 ενδεχομένως και περισσότερους ψηφοφόρους δεν θα επιτευχθεί.
Τα πράγματα μπορεί να γίνουν ακόμη πιο δυσάρεστα εάν υπάρξουν προβλήματα και με τον Νίκο Αλιβιζάτο, τον πρόεδρο της επιτροπής για τη διεξαγωγή των εκλογών, ή κάποιον άλλον «γκρινιάρη εκ πεποιθήσεως», όπως λένε, υποψήφιο. Δεν είναι σίγουρο ότι την προσεχή Τετάρτη θα μάθουμε οπωσδήποτε πώς και πότε θα εκλεγεί ο νέος αρχηγός.
Το βέβαιο είναι ότι… όταν το καράβι καθυστερεί συνήθως είναι φορτωμένο με πετρελαιοκηλίδες, για να το πούμε όσο το δυνατόν πιο κομψά και σε ευθυγράμμιση με τα γεγονότα των ημερών στον Σαρωνικό. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, έχει ενδιαφέρον να δούμε σε ποιες συνθήκες θα διεξαχθεί η πρώτη ψηφοφορία. Ξεκίνησε ως κούρσα για την ηγεσία της Κεντροαριστεράς και έχει μετατραπεί σε λεωφορείο διαδοχής της Φώφης…