Η δισυπόστατη Φώφη και τα μυστήρια του συνεδρίου

Και το θυμηθήκαμε επειδή η Φώφη Γεννηματά διάλεξε αυτή τη μέρα για να τελειώσει ουσιαστικά το ΠΑΣΟΚ, το μυθικό κόμμα της μεταπολίτευσης, το οποίο για τέσσερεις δεκαετίες πρωταγωνίστησε στα πολιτικά πράγματα και τον δημόσιο βίο της χώρας. Από αυτή την Κυριακή το ριζοσπαστικό κόμμα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου βγαίνει από την κατάσταση νεκροφάνειας που είχε περιέλθει τα τελευταία χρόνια και μπαίνει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Τη σκυτάλη την παίρνει και τυπικά το ΚΙΝΑΛ.

Το “συνέδριο εξπρές” του ΠΑΣΟΚ έγινε για ένα και μόνον λόγο. Για να σταματήσει η εσωκομματική γκρίνια και η αμφισβήτηση για τα όσα συμβαίνουν στη Χαριλάου Τρικούπη και πρωτίστως για να παρατείνει η Φώφη τη θητεία της στην προεδρία του ΚΙΝΑΛ κατά ένα χρόνο. Με την (αναμενόμενη και δια βοής) έγκριση του συνεδρίου η κόρη του αειμνήστου Γεννηματά μέχρι το 2021 θα είναι δισυπόστατη: επικεφαλής του ασώματου ΠΑΣΟΚ και ταυτοχρόνως του ΚΙΝΑΛ. Ούτε ο Παύλος Γερουλάνος ούτε ο Νίκος Ανδρουλάκης ούτε κάποιος άλλος επίδοξος δελφίνος της θα μπορούν εφεξής, επικαλούμενοι το καταστατικό του ΠΑΣΟΚ, να την αμφισβητούν.

Αναμφίβολα, ο τρόπος που οργανώθηκε και διεξάγεται το συνέδριο του κραταιού -το πάλαι ποτέ- κόμματος της μεταπολίτευσης δεν αντέχει σε καμμία κριτική αφού μάλλον προσομοιάζει με όπερα μπούφα. Οι κλακαδόροι είναι περισσότεροι από τους συνέδρους, αλλά και τον τίτλο “σύνεδρος” οι φέροντες δεν τον έχουν επειδή εξελέγησαν από την κομματική βάση, αλλά κατ’ απονομή, επειδή κάποια στιγμή στο παρελθόν συμμετείχαν σε διαδικασίες είτε του ΚΙΝΑΛ είτε του ΠΑΣΟΚ.

Το χειρότερο όμως είναι ότι, στο κατ’ ευφημισμόν αποκαλούμενο συνέδριο, δεν γίνεται συζήτηση για τα μεγάλα θέματα, τις προτεραιότητες και τα διακυβεύματα της χώρας ούτε καν για την στρατηγική, το πρόγραμμα, τις συμμαχίες και το εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο του ΚΙΝΑΛ. Εκτός από τη Φώφη Γεννηματά που με τις ομιλίες της ανοίγει (το Σάββατο στις 17:00) και κλείνει (Κυριακή στις 18:00) το συνέδριο, το λόγο ήταν προγραμματισμένο να λάβουν ο γραμματέας του κόμματος Μανώλης Χριστοδουλάκης, ο γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας Βασίλης Κεγκέρογλου, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος Ανδρέας Λοβέρδος, ο εκπρόσωπος Τύπου Παύλος Χρηστίδης και ορισμένοι άλλοι, διακείμενοι φιλικά στην ηγεσία της Χαριλάου Τρικούπη, όπως ο Ανδρέας Λοβέρδος, αλλά και οι “ατακτούντες” Παύλος Γερουλάνος και Νίκος Ανδρουλάκης.

Πάντως, ειδικά ο δεύτερος, δεν πρόκειται να αμφισβητήσει, διέδιδαν μέχρι και χθες το απόγευμα οι συνεργάτες του, την Φώφη Γεννηματά. Ο ίδιος απέρριψε τις εισηγήσεις ορισμένων στενών του συνεργατών να μην παραστεί στη “φιέστα της Φώφης” ή εφόσον το πράξει να καταγγείλει το συνέδριο ως “παρωδία” και να θέσει θέμα ηγεσίας. Και συμφώνησε μ’ εκείνους τους συνεργάτες του, οι οποίοι του εισηγήθηκαν να μιλήσει γενικά για τις ανάγκες της παράταξης και τις προτεραιότητες της χώρας και να αναβάλει την αναμέτρηση με την Φώφη για αργότερα και μάλλον για το 2021, ένα δηλαδή χρόνο πριν λήξει η θητεία του στο ευρωκοινοβούλιο.

Από ορισμένους καχύποπτους η συμπεριφορά αυτή του Ανδρουλάκη ερμηνεύεται ως παρασκηνιακή συμφωνία με την Γεννηματά να του παραδώσει μελλοντικά τα ηνία του κόμματος, εφόσον το ΚΙΝΑΛ παραμείνει στα απογοητευτικά ποσοστά που δείχνουν οι δημοσκοπήσεις και κατέγραψε και η κάλπη την 7η Ιουλίου στις βουλευτικές εκλογές. Συνεργάτες της Φώφης μάς λένε ότι “όχι μόνον δεν υπάρχει συμφωνία με τον Νίκο, αλλά αν θέλει μπορεί να θέσει τα θέματα ηγεσίας και διενέργειας άλλου συνεδρίου και θα λάβει τις απαντήσεις. Δυστυχώς, δεν θα του αρέσουν και μετά να δούμε τι θα κάνει. Και τι θα λέει στους δικούς του για να τους κρατάει ακόμη άλλα δύο χρόνια σε εγρήγορση και κατάσταση φραξιονισμου”. Οι προσκείμενοι στον Ανδρουλάκη δεν σηκώνουν το γάντι και αντί ά όλης απαντήσεως παραπέμπουν στην (απογοητευτική είναι η αλήθεια) εικόνα που εκπέμπει η Χαριλάου Τρικούπη όσον αφορά το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.

Αντίθετα, με τον Ανδρουλάκη, ο Παύλος Γερουλάνος αναμένεται στην ομιλία του να θέσει θέμα νομιμότητας του συνεδρίου και να καταγγείλει την ηγεσία της Χαριλάου Τρικούπη για “αντιδημοκρατικές πρακτικές και αυταρχική συμπεριφορά”, που όπως λέει “δεν ταιριάζουν σε ένα ανοιχτό κόμμα, όπως οφείλει να είναι το ΚΙΝΑΛ εάν θέλει να ξαναγίνει ισχυρός πόλος στο πολιτικό σύστημα και να πρωταγωνιστήσει, όπως το ΠΑΣΟΚ στο δημόσιο βίο των Ελλήνων”. Όπως έλεγε, λίγο πριν αρχίσει το συνέδριο, είχε μαζέψει 2.000 υπογραφές για τη διεξαγωγή ενός ανοιχτού και δημοκρατικού συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ, ενώ δεν προτίθεται, όπως μάς είπε, να σταματήσει να μιλάει. “Θα συνεχίσω και μετά τη Δευτέρα να λέω τις απόψεις μου, όσο κι αν κάποιοι στη Χαριλάου Τρικούπη ενοχλούνται.

Η πολυφωνία ενισχύει τα κόμματα, η σιωπή τα αποδυναμώνει. Αν αυτό δεν αρέσει στην ηγεσία είναι δικό της πρόβλημα, όχι δικό μου και των χιλιάδων μελών, φίλων και ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ που θλίβονται με τα όσα απαράδεκτα συμβαίνουν στο κόμμα που με τις ιδέες και τις πολιτικές του άλλαξε, στη μεταπολίτευση, την Ελλάδα”. Συνεργάτες της προέδρου του ΚΙΝΑΛ υποστηρίζουν ότι “μετά το συνέδριο, όποιος θελήσει με δηλώσεις και τη συμπεριφορά του να διαιωνιστεί η εσωστρέφεια, θα πάει σπίτι του”. Και προσθέτουν “αν ο Παύλος επιδιώκει να χάσει το ωραίο του κεφάλι, η Φώφη δεν θα του χαλάσει το χατήρι”. Μάλιστα κάποιος που διακρίνεται για το λεπτό του χιούμορ και του αρέσει να εκφράζεται με λογοτεχνικό ύφος μάς έλεγε χαρακτηριστικά: Και ο Αρχάγγελος Μιχαήλ σπάθην κρατεί στα χέρια του για να αμυνθεί εναντίον των δαιμόνων. Δεν κρατεί άνθη.

Φυσικά, “δαίμονα” τον Γερουλάνο δεν τον λες, κάθε άλλο. Ούτε και εισάγει καινα δαιμόνια στην εσωκομματική ζωή της Χαριλάου Τρικούπη. Τα όσα διατυπώνει στην πλειοψηφία τους βρίσκουν σύμφωνους τους απογοητευμένους ΠΑΣΟΚους. Μπορεί να έχουν ενστάσεις για τις δυνατότητες του Παύλου να αναδιοργανώσει την Κεντροαριστερά και να αναγεννήσει, από την τέφρα του, το ΠΑΣΟΚ, όμως όσα λέει για το συνέδριο -με εξαίρεση την “προεδρική φρουρά” (και όχι όλους) της Φώφης- είναι περίπου κοινός τόπος για τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ και τα παλαιά του στελέχη. Ακόμη και νεότερα στελέχη, που τουλάχιστον μέχρι πρότινος είχαν καλές σχέσεις με την Φώφη Γεννηματά, όπως ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, η Νάντια Γιαννακοπούλου, ο Δημήτρης Κωνσταντόπουλος, η Εύα Καϊλή και η Χαρά Κεφαλίδου, για να αναφερθούμε μόνο σε βουλευτές, εμφανίζονται δυσαρεστημένοι με τον τρόπο που διεξάγεται το συνέδριο. Το ίδιο και αρκετοί άλλοι.

Για παράδειγμα ο πρώην υφυπουργός και υποψήφιος βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ στην Ευβοία Σίμονς Κεδίκογλου επισημαίνει: Γιατί γίνονται τα συνέδρια; Για επικαιροποίηση προγραμματικών θέσεων, αποσαφήνιση ιδεολογικού στίγματος, οργανωτική δομή με νέα πρόσωπα, χάραξη πορείας ενδεχομένως και αυτοκριτική. Αφού βέβαια προηγηθεί διάλογος με την κοινωνία. Ας σκεφτούμε τώρα τι από τα προηγούμενα εμπεριέχει το επικείμενο “συνέδριο” του ΠΑΣΟΚ: μάλλον κανένα. Και πως θα μπορούσε άλλωστε σε μισή μέρα και με τους συνέδρους διορισμένους. Θα έπρεπε πιο σωστά να ονομάσουμε αλλοιώς αυτή τη σύναξη για να μην χάνουν το νόημά τους οι λέξεις.

Σημειώνουμε ότι με τα ανωτέρω συμφωνούν ακόμη και τα στελέχη που πλέον δεν ανήκουν στο ΠΑΣΟΚ, όπως για παράδειγμα οι συνοδοιπόροι του Γιώργου Παπανδρέου στο Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών, αλλά και όσοι εκφράζονται μέσα από τις συλλογικότητες “ΠΑΣΟΚ – Ανασύσταση Ανασυγκρότηση”, “Κίνηση ’81” και άλλες που μετέχουν στο ΚΙΝΑΛ και οι οποίες, μετά την αποχώρηση του Ποταμιού και της ΔΗΜΑΡ, συγκροτούν, από κοινού με το ΠΑΣΟΚ, τον ομοσπονδιακό χαρακτήρα του κόμματος που ηγείται η Φώφη Γεννηματά και το οποίο πριν από αυτήν έφερε τον τίτλο ΔΗΣΥ, Ελιά και διάφορα άλλα.

Ακριβώς αυτή τη διαδρομή, μετά το ΠΑΣΟΚ και πριν το ΚΙΝΑΛ, και τη συχνή αλλαγή των ονομάτων της Χαριλάου Τρικούπη, επικαλούνται η Φώφη Γεννηματά και οι συνεργάτες της για να υποστηρίξουν ότι το ΠΑΣΟΚ απαξιώθηκε πολύ πριν η ίδια τεθεί επικεφαλής. “Τα μνημόνια, η διαμάχη των Παπανδρέου – Βενιζέλου, η διάσπαση και η ίδρυση από τον Γιώργο του ΚΙΔΗΣΟ, το 4% στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 με επικεφαλής τον Βαγγέλη, οι αποχωρήσεις κορυφαίων στελεχών και η προσκόλλησή τους είτε στον Κυριάκο Μητσοτάκη (Χρυσοχοΐδης, Πιερρακάκης, Διαμαντοπούλου κ.α.) είτε στον ΣΥΡΙΖΑ (Σπίρτζης, Μαριλίζα, Ραγκούσης κ.α), ήταν που απαξίωσαν το ΠΑΣΟΚ και δεν είναι το όντως “φαστ τρακ” συνέδριο της Φώφης”, μάς λέει χαρακτηριστικά στενός συνεργάτης της προέδρου του ΚΙΝΑΛ.

Αξίζει πάντως να υπογραμμίσουμε ότι ορισμένοι από το στενό επιτελείο της Φώφης δείχνουν να κατανοούν ότι η επιμονή στα διαδικαστικά και κυρίως η επικοινωνιακή διαχείριση των προσκλήσεων στους τρεις διατελέσαντες προέδρους του ΠΑΣΟΚ (Σημίτης, Παπανδρέου, Βενιζέλος) έβλαψε και δεν ωφέλησε τη Χαριλάου Τρικούπη. Η απουσία του Γ. Παπανδρέου ήταν δεδομένη. Είχε ενημερώσει τη Φώφη ότι θα βρίσκεται στη Βιέννη, όπου πρώην υπουργοί εξωτερικών, όπως η Μαντλίν Ολμπράιτ, ο Γιόσκα Φίσερ, ο Ιγκόρ Ιβανόβ, ο Ντέϊβιντ Μίλιμπαντ κ.α., θα συζητούσαν (μετά από πρόσκληση του Aspen Ministers’ Forum) τις μεγάλες διεθνείς απειλές και τις πρωτοβουλίες που πρέπει να αναληφθούν. Δεδομένη ήταν και η απουσία του Ευάγγελου Βενιζέλου, αφού η Φώφη θέτοντάς τον εκτός ψηφοδελτίων του ΚΙΝΑΛ ουσιαστικά τον εκπαραθύρωσε.

Στους συνεργάτες του Κώστα Σημίτη μέχρι και την τελευταία στιγμή υπήρχε προβληματισμός αν ο πρώην πρωθυπουργός έπρεπε τελικά να νομιμοποιήσει, με την παρουσία του την πρώτη μέρα στα πρώτα καθίσματα της αίθουσας που γίνεται το συνέδριο, την διάλυση ουσιαστικά του ΠΑΣΟΚ, του οποίου ο ίδιος υπήρξε ιδρυτικό μέλος, πρόεδρος και πρωθυπουργός. Άλλωστε στην κατ’ ιδίαν συνάντηση που είχαν πριν λίγες ημέρες ο Σημίτης είχε πει στη Φώφη ότι “πρέπει να ανοίξει το κόμμα σε πολιτικές, πρόσωπα και συμμαχίες” και η Γεννηματά του υπεσχέθη ότι θα το κάνει τον Φεβρουάριο, όταν και θα συνέλθει η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΙΝΑΛ -και όχι τον Δεκέμβριο, όπως έχει ανακοινωθεί- και στην οποίαν “θα συζητηθούν όλα τα θέματα φυσιογνωμίας, στρατηγικής, προγράμματος, πολιτικής και συμμαχιών” που δεν προλαβαίνουν τώρα να συζητήσουν στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.

Αν πάντως κάποιος θελήσει να περιγράψει τα όσα συμβαίνουν στο ΠΑΣΟΚ με μια φράση αυτή που αποδίδει πίστα τα διαδραματιζόμενα είναι “τρικυμία σε φλιτζάνι του καφέ”. Ο Νίκος Ανδρουλάκης, για μια ακόμη φορά, κάνει ένα βήμα πίσω. Μόνο που αν συνεχίσει αυτή την τακτική θα πέσει από τη σκάλα, όπως λένε χαιρέκακα άσπονδοι φίλοι του, πολλοί από τους οποίους, διαφωνώντας με την τακτική του, αποφάσισαν να μην πάνε “στο συνέδριο για το ΑΦΜ του ΠΑΣΟΚ”, αφού όπως λένε “οι λόγοι για τους οποίους δεν αποφασίζεται και τυπικά η διάλυση του ΠΑΣΟΚ είναι καθαροί οικονομικοί και σχετίζονται αποκλειστικά με τα χρέη και την κρατική επιχορήγηση”.

Ο Παύλος Γερουλάνος δεν έχει κομματικές δυνάμεις και με τη συμπεριφορά του, όπως λένε στη Χαριλάου Τρικούπη επιδιώκει να προσθέσει μία ακόμη πινελιά στην εικόνα του μοντέρνου πολιτικού, που θα τον βοηθήσει στα μελλοντικά του σχέδια του είτε για τον δήμο της Αθήνας είτε για την εκλογή του στο κοινοβούλιο ως βουλευτής της Α’ Αθηνών. Είτε ακόμη και για κάποιον άλλο ρόλο, όπως λένε πολιτικοί του φίλοι, σε περίπτωση που υπάρξουν απρόβλεπτες εξελίξεις και χρειάζονται να ενισχυθούν οι δυνάμεις που προέρχονται από τον χώρο του προοδευτικού Κέντρου. Το σίγουρο είναι ότι το “συνέδριο” η Φώφη το ελέγχει. Εάν ζητηθεί να υπάρξει ψηφοφορία, ακόμη και οι αντίπαλοί της συμφωνούν ότι θα την κερδίσει με ποσοστό κοντά στο 70%.

Τα χειροκροτήματα για την Γεννηματά θα είναι ζωηρά, αφού εκτός από τους διορισμένους συνέδρους πιθανολογείται ότι στην αίθουσα θα υπάρχουν και πολλοί “κλακαδόροι” (είδος που διαχρονικά θάλλει στις μαζικές διαδικασίες του ΠΑΣΟΚ). Και ειδικά όταν θα ρίχνει το γάντι στους διαφωνούντες λέγοντας ότι τις αντιρρήσεις τους πρέπει να τις εκφράσουν στη Συνδιάσκεψη και το συνέδριο του ΚΙΝΑΛ και όχι στο ΠΑΣΟΚ, το οποίο, κατά την ίδια ανακάμπτει μέσα από την εκλογική ενίσχυση του ΚΙΝΑΛ (“το παρέλαβα στο 4% και το έχω πάει στο 8% μέσα από αντίξοες συνθήκες”). Και όταν θα τους υπενθυμίζει αφενός ότι στην ηγεσία εξελέγη “από 212.000 μέλη και φίλους” και αφετέρου ότι “την εσωστρέφεια μας την εκμεταλλεύονται ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ για να μάς πλήξουν ακόμη περισσότερο”. Και ταυτόχρονα θα τους προτρέπει “να εκμεταλλευτούμε εμείς την εσωστρέφεια του ΣΥΡΙΖΑ και να την μετατρέψουμε σε ευκαιρία επανόδου των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ στο σπίτι τους”.

Πάντως και εν κατακλείδι, με αυτού του τύπου τα συνέδρια και με αυτές τις συμπεριφορές καθώς και τη γκρίνια, το ΚΙΝΑΛ (και όχι το ΠΑΣΟΚ που βρίσκεται σε κατάσταση νεκροφάνειας) δεν μπορεί να εκμεταλλευθεί καμμία ευκαιρία και δεν πρόκειται να μπει σφήνα στον δικομματισμό ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ όσο αδυνατεί να ανακαλύψει τον τρίτο δρόμο για την Ελλάδα του μέλλοντος και όχι αυτήν του παρελθόντος. Όσο στη Χαριλάου Τρικούπη τσακώνονται για τις αναμνήσεις και το …σάβανο του μακαρίτη, ο ήλιος θα συνεχίσει να μην ανατέλλει στη Χαριλάου Τρικούπη. Και στο σκοτάδι κυκλοφορούν μόνο φαντάσματα και βρυκόλακες.

Δυστυχώς, και για τη Φώφη και για όσους την αμφισβητούν το πλέον δηλητηριώδες σχόλιο γράφτηκε από τον αείποτε φίλο του Κώστα Σημίτη, τον Γιώργο Βέλτσο και σε επτά λέξεις αποδίδει με θαυμαστή ακρίβεια τα όσα συμβαίνουν στο ΠΑΣΟΚ. Εμπνεόμενος, προφανώς, από το τελεσίγραφο Χρυσοχοΐδη προς καταληψίες και υπό τον τίτλο: Εκκενώσεις κτιρίων, γράφει: Φαντάζομαι ότι η Χαριλάου Τρικούπη 50 εξαιρείται. Και ένα τελευταίο. Ήταν 24 Νοεμβρίου (του 1859) όταν ο Κάρολος Δαρβίνος δημοσίευσε την Καταγωγή των Ειδών. Και στην οποίαν μαθαίνουμε ότι η φυσική επιλογή είναι η διαδικασία εξέλιξης των ειδών, μέσω της οποίας οι οργανισμοί που είναι καλύτερα προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον αφήνουν περισσότερους απογόνους από εκείνους που είναι λιγότερο προσαρμοσμένοι.

Όσο λοιπόν στο ΠΑΣΟΚ παραμένουν απροσάρμοστοι στη νέα πραγματικότητα, οι απόγονοί τους θα είναι ολοένα και πιο λίγοι. Αυτή είναι η αλήθεια. Κι αυτή η αλήθεια πέρασε έξω από το “συνέδριο”, δεν μπήκε μέσα.