Το ύφος με το οποίο ασκούσαν κριτική στον Πτωχευτικό Κώδικα και τον Χρήστο Σταϊκούρα ο Ευκλείδης Τσακαλώτος και η Εφη Αχτσιόγλου ήταν στο πλαίσιο της αστικής κοινοβουλευτικής ευπρέπειας. Μέχρι που πήρε την υπόθεση στα χέρια του ο Τσίπρας και σήκωσε ψηλά το λάβαρο της ρήξης με την κυβέρνηση. Μέχρι τότε σε κανέναν βουλευτή -ούτε της συμπολίτευσης ούτε της αντιπολίτευσης- δεν είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι μπορεί τα πράγματα να οδηγηθούν σε πρόταση μομφής κατά του υπουργού Οικονομικών. Ολα τα κόμματα της αντιπολίτευσης εξέφραζαν την αντίθεση -έως και τη δυσφορία τους- στη νομοθετική ρύθμιση της κυβέρνησης, αλλά μέχρις εκεί. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ προτίμησε η κριτική της αξιωματικής αντιπολίτευσης να εγγραφεί στη συνείδηση των πολιτών μέσω της σχέσης του Ρίτσαρντ Γκιρ με την Τζούλια Ρόμπερτς στο «Pretty Woman»!
«Καπέλωμα»
Αν ο τέως πρωθυπουργός δεν πήγαινε το απόγευμα της Πέμπτης στη Βουλή να καταγγείλει την προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση, το πιθανότερο είναι ότι ο Πτωχευτικός Κώδικας θα είχε ήδη ψηφιστεί χωρίς οι πολίτες να πληροφορηθούν το ακριβές περιεχόμενό του, το οποίο, είναι η αλήθεια, αφορά χιλιάδες φυσικά πρόσωπα – και κυρίως μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Τσακαλώτος και Αχτσιόγλου μπορεί να μην αισθάνονται ιδιαίτερα άνετα με το «καπέλο» του αρχηγού τους ως προς το πώς πρέπει να κάνουν επιθετική αντιπολίτευση, όμως από την άλλη έχουν δίκιο και όσοι στον ΣΥΡΙΖΑ, μεταξύ των οποίων και στελέχη της ηγεσίας του, υποστηρίζουν ότι «με αστεία και αισθηματικές κομεντί δεν ασκείται αντιπολίτευση». Το καρφί είναι για τον Ευκλείδη Τσακαλώτο που αρέσκεται στα λογοπαίγνια και στις αναφορές (πρωτίστως) σε γυναίκες ηθοποιούς και ενίοτε λογοτέχνες. Μάλιστα, κάποιος μεγαλοπαράγοντας της Κουμουνδούρου, ο οποίος γνωρίζει καλύτερα τα του κινηματογράφου από τον Ευκλείδη, έλεγε -με μπόλικη δόση ειρωνείας είναι η αλήθεια- σε πολιτικοδημοσιογραφική παρέα στο περιστύλιο της Βουλής: «Αν ο σύντροφος Ευκλείδης μετά τη Σκάρλετ Γιόχανσον ήθελε να μας πει πόσο συμπαθεί την Τζούλια Ρόμπερτς, ας διάλεγε τη “Συμμορία των έντεκα” ή των “Δώδεκα”, που και οι δύο περιγράφουν ληστεία, αυτό δηλαδή που κάνει σε βάρος των πολιτών ο Σταϊκούρας. Αν πάλι δεν του αρέσουν επειδή πρωταγωνιστεί ο Τζορτζ Κλούνεϊ, κι αυτός, όντας παλιομοδίτης, προτιμά τον Ρίτσαρντ Γκιρ, τότε ας έφερνε ως παράδειγμα το “Arbitrage”, όπου ένας επιχειρηματίας είναι έτοιμος να πουλήσει την εταιρεία του σε υπερβολικά καλή τιμή σε έναν τραπεζικό κολοσσό, αν και η πραγματική οικονομική της κατάσταση είναι τελείως διαφορετική απ’ ό,τι φαίνεται. Η υπόθεση βρίσκεται πιο κοντά σε αυτά που καταγγέλλει ο ΣΥΡΙΖΑ».
Η τελευταία μάλιστα έχει κι άλλο ένα πλεονέκτημα, θα προσθέταμε εμείς. Στο «Arbitrage» εκτός από τη Σούζαν Σάραντον παίζει και η Μπριτ Μάρλινγκ. Ενδεχομένως ο Ευκλείδης να μην την ξέρει, αν και θα έπρεπε, αφού εκτός από όμορφη γυναίκα και καλή ηθοποιός είναι και ακτιβίστρια. «Πού βρίσκεται σήμερα ο ακτιβισμός και η αφοσίωση που κάποτε νιώθαμε τόσο έντονα γύρω μας; Υπάρχει σήμερα στ’ αλήθεια ακτιβισμός ή μήπως οι συνθήκες πολύ απλά δεν τον επιτρέπουν; Στις μέρες μας τα πράγματα είναι πολύ πιο περίπλοκα σε σχέση με περασμένες εποχές, όπως η δεκαετία του 1970. Σήμερα δεν είσαι βέβαιος σε τι ακριβώς πρέπει να εναντιωθείς. Στα 70s οι “κακοί” ήταν πιο ευανάγνωστοι». Αυτή και μόνο η δήλωσή της, που έγινε με αφορμή τη συμμετοχή της στην ταινία του Ρόμπερτ Ρέντφορντ «Ο κανόνας της σιωπής», έπρεπε να κινήσει το ενδιαφέρον του συμπαθούς Γιουκλίντις και να την προτιμήσει. Ασε που στο «Arbitrage» εκτός από τη Μάρλινγκ συμμετέχει και η Λετίσια Κάστα, ένας ακόμη λόγος για να προτιμήσει την ταινία του Νίκολας Τζαρέκι από τη γλυκανάλατη του Γκάρι Μάρσαλ. Ενδεχομένως ούτε ο Τσίπρας ξέρει τη Μάρλινγκ και πιθανότατα δεν έχει δει το «Arbitrage», όμως είναι σίγουρο ότι έχει δει (και μάλιστα του άρεσε πολύ) «Το τελευταίο τρένο για τη Γιούμα». Οχι την ταινία του 1957 με τον Γκλεν Φορντ και τον Βαν Χέφλιν, αλλά το ριμέικ, 50 χρόνια μετά, με τον Κρίστιαν Μπέιλ και τον Ράσελ Κρόου.
Σημείο καμπής
Κυρίως όμως ο Αλέξης Τσίπρας καταλαβαίνει, περισσότερο από τα πρωτοκλασάτα στελέχη του, πώς πρέπει να παιχτεί το αντιπολιτευτικό έργο, και μάλιστα με τον Μητσοτάκη ηγεμόνα σε καιρό πανδημίας, αλλά και με τους Τούρκους να αλωνίζουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Αυτός ήταν και ο ουσιαστικός λόγος για την πρόταση μομφής κατά του Σταϊκούρα. Η κατάθεσή της σηματοδοτεί το πέρασμα από τις… κομεντί στα γουέστερν. Εφεξής, σύμφωνα με τα λεγόμενα του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε συνομιλητές του, «η αντιπολίτευση θα επικεντρωθεί στα καυτά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, στα θέματα της καθημερινότητας που ταλανίζουν τους πολίτες, και τα οποία η επέλαση του κορωνοϊού και οι βόλτες του “Ορουτς Ρέις” στο Καστελόριζο τα έχουν φέρει ως έναν βαθμό -και δικαιολογημένα- σε δεύτερη μοίρα». Ο Αλέξης Τσίπρας τονίζει το «δικαιολογημένα» γιατί, όπως υποστηρίζει «έχω δώσει, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δώσει, βοήθεια στην κυβέρνηση. Και στα επιδημιολογικά και στα εθνικά βάλαμε πλάτη, κρατήσαμε χαμηλά τους τόνους, αλλά η κυβέρνηση, ο Μητσοτάκης, τη στάση ευθύνης μας φαίνεται ότι την εκλαμβάνουν ως ευκαιρία για να προωθήσουν τα σχέδιά τους για μια φοβική κοινωνία, διάλυση των ατομικών και εργασιακών δικαιωμάτων και υπέρ των επιχειρηματικών ελίτ».
Η αλήθεια είναι ότι η ανάγκη αναπροσανατολισμού της αντιπολίτευσης προκύπτει και από το γεγονός ότι η εσωστρέφεια και η γκρίνια, που για περισσότερο από έναν χρόνο ευδοκιμούν στην Κουμουνδούρου, έχουν κουράσει και τα στελέχη, αλλά πρωτίστως τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, κάτι που, όπως παραδέχονται και οι ίδιοι, καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις. «Οι δικές μας δημοσκοπήσεις δείχνουν τη Ν.Δ. πιο κάτω από το 38%-39%, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι καθηλωμένος και δεν εισπράττει την έστω μικρή κυβερνητική φθορά», μας λέει συνεργάτης του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ. Ενας λοιπόν από τους λόγους της στροφής του Τσίπρα στο «γουέστερν» είναι και για να ξεκολλήσει ο ΣΥΡΙΖΑ από τα χαμηλά ποσοστά των δημοσκοπήσεων και να αρχίσει, σταδιακά, να βελτιώνει τις δημοσκοπικές του επιδόσεις.
Ενας επίσης σοβαρός λόγος που οδήγησε τον Αλ. Τσίπρα να καταθέσει μομφή κατά του Χρήστου Σταϊκούρα και όχι του Κυριάκου Μητσοτάκη, όπως του είπε η Φώφη Γεννηματά ότι έπρεπε να κάνει, είναι ότι «τα θέματα της οικονομίας τα καταλαβαίνει ο κόσμος επειδή τα αισθάνεται στην τσέπη του, που καθημερινά αδειάζει είτε είναι εργαζόμενος, είτε μικρομεσαίος επιχειρηματίας, είτε αγρότης ή ελεύθερος επαγγελματίας». Αντίθετα, τα θέματα γενικής πολιτικής που συνδέονται με την εικόνα του πρωθυπουργού δεν είναι, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, άμεσης αντιπολιτευτικής απόδοσης, αφού εκτός των άλλων ο Κυρ. Μητσοτάκης εμφανίζεται να είναι αποδεκτός και πέραν της Ν.Δ., ενώ αντιμετωπίζεται ευνοϊκά ακόμη και από σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. Η μομφή στον υπουργό Οικονομικών έχει, λένε, δικαιολογητική βάση, ενώ στον πρωθυπουργό θα αντιμετωπιζόταν με σκεπτικισμό από τους πολίτες. «Αν η Φώφη και το ΚΙΝ.ΑΛ. θέλουν, μπορούν να καταθέσουν μομφή στον πρωθυπουργό και συνολικά κατά της κυβέρνησης, και εμείς θα τη στηρίξουμε», μας λέει προβεβλημένος βουλευτής και πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ.
Σημειώνουμε ότι παρά την κριτική που δέχτηκε η πρόταση μομφής από τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, εντούτοις «το αντικειμενικό γεγονός είναι ότι για πρώτη φορά σύσσωμη η αντιπολίτευση θα βρεθεί απέναντι στην κυβέρνηση», μας λέει συνεργάτης του Τσίπρα. Παραδέχεται δε ότι ένας ακόμη λόγος για τη μομφή ήταν «για να σπάσει και η αντίληψη που καλλιεργούν τα συστημικά ΜΜΕ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πολιτικά απομονωμένος, αλλά και για να τεθεί σε δοκιμασία το φλερτ βουλευτών και στελεχών της Χαριλάου Τρικούπη με τον Μητσοτάκη και τα ανοίγματά του στην Κεντροαριστερά».
Και μια και αναφερθήκαμε στα media, να σημειώσουμε ότι ορισμένοι εισηγούνται στον Τσίπρα να επιχειρήσει εκ νέου «να αναμετρηθεί με το μιντιακό κατεστημένο», επαναφέροντας στην επικαιρότητα τη «Λίστα Πέτσα». Μάλιστα κάποιοι τάσσονται υπέρ της μετωπικής αντιπαράθεσης και της «ρήξης με τα συστημικά μέσα ενημέρωσης», κάτι που ορισμένοι νουνεχείς στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι «θα ήταν καταστροφικό». Προσθέτουν μάλιστα με νόημα ότι «ακόμη δεν έχουν επουλωθεί οι πληγές από τον πρώτο γύρο με τον Νίκο Παππά και τώρα θέλουμε και δεύτερο γύρο; Είναι δυνατόν;». Θεωρούν πάντως ότι ο Τσίπρας, παρότι έχει τη γνώμη ότι «τα media δεν παίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ», δεν θα υιοθετήσει τελικά τις εισηγήσεις της «ρήξης με όλους και όλα» και θα επιλέξει, όπου μπορεί, «πολιτική συμμαχιών». Στη στρατηγική της αντιπαράθεσης με τα media εντάσσεται και η κλήση του προέδρου του ΕΣΡ Αθανάσιου Κουτρουμάνου στην Επιτροπή Διαφάνειας της Βουλής
Πολιτική ανάσα
Η αντιπολιτευτική στροφή στα θέματα της οικονομίας και της καθημερινότητας των πολιτών αναμένεται να δώσει και βαθιά πολιτική ανάσα στον Τσίπρα, καθώς η εσωστρέφεια και οι οργανωτικοί κομματικοί εμφύλιοι για τη διεύρυνση, την πασοκοποίηση και το συνέδριο (που έχει αναβληθεί, Κύριος οίδε μέχρι πότε) έχουν καταστήσει απωθητική την εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ και έχουν κόψει, σχεδόν με το μαχαίρι, τη ροή ψηφοφόρων και μεσαίων στελεχών από τον χώρο του πρώην ΠΑΣΟΚ στο μετωπικό σχήμα της Προοδευτική Συμμαχίας. Το ναυάγιο της Προοδευτικής Συμμαχίας είναι ίσως και ο λόγος που η αριστερή μειοψηφία συμφώνησε να υπάρξει ανακωχή με τον Τσίπρα και τους προεδρικούς. Στελέχη των «53+» δεν δέχονται ότι συμφωνήθηκε εσωκομματική ανακωχή, αλλά ότι εκατέρωθεν υπάρχει «πρόθεση συνεννόησης». Το πρώτο πεδίο στο οποίο βρήκε εφαρμογή η πρόθεση συνεννόησης ήταν τα Ελληνοτουρκικά. Ενώ είναι γνωστό ότι υπάρχουν δύο γραμμές στον ΣΥΡΙΖΑ, εντούτοις έχει επιδιωχθεί αυτοσυγκράτηση και ουδείς, πλην του Σωτήρη Βαλντέν, δεν διανοήθηκε να αμφισβητήσει δημόσια, ακόμη κι αν διαφωνεί, την πρόταση Τσίπρα για επέκταση στα 12 μίλια νότια και ανατολικά της Κρήτης ως απάντηση στην έμπρακτη αμφισβήτηση από την Αγκυρα των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μάλιστα, συνεργάτες του Τσίπρα σημειώνουν με ικανοποίηση ότι «οι τόνοι έχουν πέσει» και ως ενδεικτικό του κλίματος να υπάρξει συνεννόηση και κοινή γραμμή φέρνουν εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ στον Πειραιά για τα Ελληνοτουρκικά, όπου οι ομιλίες των Κατρούγκαλου, Δρίτσα, Σβίγγου και Μπίστη, παρότι ανήκουν σε διαφορετικές κομματικές ομάδες και παρά τις επιμέρους αποχρώσεις στις θέσεις για τα εθνικά θέματα, κινήθηκαν στο πλαίσιο της συμφωνίας που υπήρξε στο τελευταίο Πολιτικό Συμβούλιο. Στην Κουμουνδούρου θεωρούν ότι το πάθημα του Κοντονή για τη Χρυσή Αυγή τούς έγινε μάθημα. Οπως μάθημα λένε ότι τους έγινε και η κόντρα για το αρχηγικό κόμμα και η αμφισβήτηση του Τσίπρα από τον Τσακαλώτο με αφορμή τον χαρακτηρισμό «πολιτικός απατεώνας» που απέδωσε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στον Κυρ. Μητσοτάκη. Βεβαίως, η μεν αριστερή αντιπολίτευση επειδή είδε οι διαφωνίες της να αξιοποιούνται από την κυβέρνηση, οι δε προεδρικοί επειδή εμφανιζόμενοι βασιλικότεροι του βασιλέως -ειδικά στα θέματα της μετατροπής του ΣΥΡΙΖΑ σε ΠΑΣΟΚ και του Τσίπρα σε Ανδρέα Παπανδρέου- καλλιέργησαν κλίμα διχασμού και διάσπασης.
Πρόβα επιστροφής
Η τριήμερη συζήτηση στη Βουλή είναι η πρόβα του νέου έργου που ανεβάζει η Κουμουνδούρου με τίτλο: «Ο ΣΥΡΙΖΑ επιστρέφει». Επιστρέφει όχι μόνο στη σκληρή αντιπολίτευση στη Βουλή, αλλά και στους δρόμους. «Εφεξής», λένε, «η κυβέρνηση θα μας βρίσκει παντού μπροστά της. Και απέναντί της. Από τους νέους μέχρι τους μικρομεσαίους, τους εργαζόμενους και τους ανέργους».
Οπως αριθμεί την αντιπολιτευτική ατζέντα κορυφαίο στέλεχος της Κουμουνδούρου, στο Νο 1 και στο Νο 2 βρίσκονται η οικονομία και τα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα, στο Νο 3, λόγω συγκυρίας, τα εθνικά με αιχμή τα Ελληνοτουρκικά. Στο θέμα της πανδημίας (Νο 4 στην ατζέντα) η αντιπολίτευση θα τηρήσει λελογισμένη στάση, παρότι ο Αλέξης Τσίπρας θεωρεί ότι «η κυβέρνηση δεν παίζει τίμιο παιχνίδι». Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στις συνομιλίες με τα στελέχη του φέρεται να συνδέει τον κορωνοϊό με τον Πτωχευτικό Κώδικα. Συγκεκριμένα, υποστηρίζεται ότι «η αιφνίδια αύξηση των ημερήσιων τεστ (24.000), που ως ήταν φυσικό αύξησαν και τον αριθμό των κρουσμάτων (882), έγινε την παραμονή της ψήφισης του Πτωχευτικού Κώδικα προκειμένου ο φόβος και τα νέα μέτρα να σκεπάσουν τις οικονομικές και κοινωνικές παρενέργειες όσον αφορά την προστασία της πρώτης κατοικίας και τους πλειστηριασμούς».
Την Τρίτη, πάντως, θα συνεδριάσει εκ νέου το Πολιτικό Συμβούλιο για να συζητήσει το περίφημο (και πολυαναμενόμενο) πρόγραμμα Σταθάκη. Ομως είναι σίγουρο ότι θα γίνει και απολογισμός με τα κέρδη και τις ζημίες του τριημέρου στη Βουλή, αλλά και για την αντιγραφή από τον Τσίπρα της αντιπολίτευσης που άσκησε ο Ανδρέας Παπανδρέου στον Κώστα Μητσοτάκη την περίοδο 1990-1993. Γιατί περί αυτού πρόκειται. Οι ιδιωτικοποιήσεις ήταν τότε το μενού και η γαρνιτούρα το Μακεδονικό. Τώρα τη θέση του Μακεδονικού την παίρνουν τα Ελληνοτουρκικά και η Χάγη. «Κολλάδες» μπορεί να μη δούμε, όμως στις επετείους του Πολυτεχνείου και της δολοφονίας του Γρηγορόπουλου ο ΣΥΡΙΖΑ ετοιμάζεται από τώρα να συμμετάσχει και στις συγκεντρώσεις και στις πορείες διαμαρτυρίας. Και ενδεχομένως, δεδομένης και της έξαρσης της πανδημίας, η σύγκρουση με την κυβέρνηση να μη συμβάλει στην εμπέδωση του κλίματος συνεννόησης και σταθερότητας που χρειάζεται για να αντιμετωπιστεί η επιθετικότητα της Αγκυρας. Τον ριζοσπαστικό ΣΥΡΙΖΑ του 2012-2015 δεν τον ενδιέφερε. Την κυβερνώσα Αριστερά που θέλει να είναι σήμερα; Το πιστολίδι στο «γουέστερν» μάλλον δεν είναι και η καλύτερη απάντηση…