Με τον πιο εύγλωττο και συμβολικό τρόπο, η Ευρωπαϊκή Ένωση κλείνει τη χρονιά όχι ακριβώς διασπασμένη αλλά κομμένη στη μέση: από τη μια οι καλές προθέσεις, από την άλλη οι αντιστάσεις της πραγματικότητας, από τη μία το σύνολο από την άλλη κάποια μέρη, από τη μία μάχη για δημοκρατία, από την άλλη ενίσχυση του αυταρχισμού.
Σημείο δοκιμασίας ήταν το ένα από τα μεγάλα θέματα που οφείλει να «κλείσει» πριν από το τέλος του χρόνου – και μάλιστα το πιο ψυχικά φορτισμένο και συγχρόνως το πιο πολιτικά δύσκολο: η εισδοχή της Ουκρανίας στην Ένωση, μέσα και λόγω του πολέμου. Η Ένωση δεν έκανε πίσω στην υπόσχεση για επίσημη έναρξη της διαδικασίας διαπραγματεύσεων που επανειλημμένα έχει δώσει στη δοκιμαζόμενη χώρα, τη συνέπλεξε, όμως, με δυο οικονομικής φύσης θέματα που καθιστούν την υλοποίηση δυσχερέστερη: συνέχιση της βοήθειας στην Ουκρανία και «ξεπάγωμα» των πόρων που έχει λαμβάνειν η Ουγγαρία.
Στις διαπραγματεύσεις και για τα αποτελέσματα του Σαββατοκύριακου, κεντρικό πρόσωπο, αντικειμενικά αλλά και με την κακή έννοια όρου, υπήρξε ο Ούγγρος Πρωθυπουργός Όρμπαν. Με μια κυνική, όπως ο ίδιος, μανούβρα, αφενός «επέτρεψε» την απόφαση περί (μελλοντικής) εισδοχής και αφετέρου μπλόκαρε τη συμφωνία για επιπλέον «πακέτο» 50 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ουκρανία και για επαναδιαπραγμάτευση, με συμπερίληψη αυτού του ποσού, του κοινού προϋπολογισμού της Ένωσης. Μπλοφάροντας έτσι, ο Ούγγρος Πρόεδρος κέρδισε –για τη χώρα του- κι έκανε να χάσει –η Ευρώπη. Η Ουγγαρία πήρε –με αντάλλαγμα τη μη θέση βέτο στην απόφαση για εισδοχή της Ουκρανίας- 10 δισεκατομμύρια από κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης που είχαν «παγώσει» λόγω μη συμμόρφωσης της στους κανόνες του κράτους δικαίου. Χωρίς ο Ούγγρος Πρόεδρος ούτε να βάλει τέλος στις δικαιοκρατικές παραβιάσεις της κυβέρνησης του, ούτε καν ο ίδιος να συναινέσει στην απόφαση για την Ουκρανία: πολύ πολιτικάντικα, και με μπόλικη δειλία, αποχώρησε από τη σχετική συζήτηση και δήλωσε μάλιστα ότι δεν μπορεί να συμπράξει (παρότι δεν έθεσε βέτο).
Συγχρόνως, θέτοντας βέτο στην αναγκαία οικονομική βοήθεια, έδειξε καθαρά και την πολιτική και θεσμική αδυναμία της Ένωσης και την υποστήριξή του στη Ρωσία και τον Πούτιν. Παραμένοντας όχι απλώς πλήρες μέλος, αλλά αμειβόμενο μέλος, της Ένωσης την οποία εκ των έσω πολεμά.
Απειλές –μέσω βέτο και χρήματος-, μύθοι –η Ενωμένη Ευρώπη, τα μαύρα πρόβατα που καταλήγουν να γυρίσουν στη στάνη-, διαδικαστικές προβλέψεις και αντίστοιχα τερτίπια, όλα αυτά αναμίχθηκαν, για ακόμη φορά, κι άφησαν, για μια ακόμη φορά, την πικρή γεύση μιας Ευρώπης που σκοντάφτει σε μεγαλύτερα εμπόδια από όσα μπορεί να υπερπηδήσει. Κάποιοι είπαν ότι το βέτο βοήθησε στην επίτευξη του «καλού μισού», αφού ο Όρμπαν δεν μπορούσε να υποχωρήσει και στα δυο μέτωπα –εισδοχή και οικονομική βοήθεια- και, αντιστεκόμενος μόνο στο ένα –τη βοήθεια-, επέτρεψε το άλλο, που ίσως έχει και μεγαλύτερη σημασία. Άλλοι θα μπορούσαν να δουν στην ύπαρξη του θεσμού του βέτο το κεντρικό πρόβλημα, αφού ένας άνθρωπος εκπροσωπώντας μία χώρα μπορεί να τα βάζει με 26, και να κερδίζει. Σημασία έχει ότι οι Ουκρανοί θα κάνουν Χριστούγεννα με μια υπόσχεση –η πραγματική ένταξη αργεί πολύ- και μια τριπλή υποχώρηση των συμμάχων τους: στο μέτωπο της αλληλεγγύης, της επιμονής στη στήριξη με έργα, καθώς και της ίδιας της δημοκρατίας.
Μαύρα σύννεφα ενόψει της προεκλογικής χρονιάς. Για την οποία δεν μπορούμε, πάντως, παρά να ευχηθούμε τα καλύτερα, χωρίς πολλές ψευδαισθήσεις.