Είναι δημοκρατικό και αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε πολίτη, αλλά και συλλογικών οργάνων, όταν νιώθουν ότι αδικούνται και παραβιάζονται τα δικαιώματά τους ή θίγονται τα έννομα συμφέροντά τους, να καταφεύγουν στη Δικαιοσύνη. Όταν όμως η κατάχρηση αυτού του δικαιώματος μετατρέπεται σε δικομανία, που σε πολλές περιπτώσεις φρενάρει και καθυστερεί αποφάσεις της πολιτείας και δημοσίων οργανισμών, για έργα που αφορούν στο σύνολο την κοινωνία, υπάρχει πρόβλημα.
Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε διάφορες προσφυγές είτε για το έργο επέκτασης του Μετρό και τους σταθμούς στην Πλατεία Εξαρχείων και στο Ριζάρειο Πάρκο, είτε προσφυγές δήμων για ιδιωτικοποιήσεις μαρίνων ή κτηρίων όπως αυτό του ΕΟΜΜΕΧ στην Πειραιώς που, αν μη τι άλλο, προβληματίζουν.
Ομάδες πολιτών ή και οι ίδιοι οι δήμοι προσφεύγουν στα δικαστήρια διεκδικώντας μια δικαίωση των ισχυρισμών τους. Όσο χρόνο εκκρεμεί η εκδίκαση της προσφυγής τους, τα έργα και οι πράξεις ιδιωτικοποίησης παγώνουν και όλοι τελούν εν αναμονή της δικαστικής απόφασης η οποία συνήθως εκδίδεται από 1-4 χρόνια. Αλλά και πάλι το θέμα δεν κλείνει, γιατί στο μεταξύ κάλλιστα μπορούν κάποιοι άλλοι πολίτες να καταθέσουν μια άλλη προσφυγή με άλλα επίδικα επιχειρήματα, αλλά με τον ίδιο στόχο, αυτό της ματαίωσης της επένδυσης και η κατάσταση περιπλέκεται στα γρανάζια της Δικαιοσύνης ξανά.
Μια βιομηχανία προσφυγών δηλαδή, αφού το κόστος για μια προσφυγή και τα έξοδα του δικηγόρου δεν είναι απαγορευτικά, όταν μάλιστα οι προσφεύγοντες είναι κάποιες δεκάδες πολιτών. Ακόμα δε και στην περίπτωση (που είναι το σύνηθες) να απορριφθεί η προσφυγή, οι προσφεύγοντες δεν έχουν να πληρώσουν κάποιο πρόσθετο κόστος, ούτε καν τις δικαστικές δαπάνες.
Το ίδιο ισχύει φυσικά και με τις αμιγώς ιδιωτικές υποθέσεις και διαφορές όπου για ψύλλου πήδημα οι πολίτες καταθέτουν αγωγές και εγκλήσεις κατά άλλων με τους οποίους έχουν διαφορές. Κι αυτή η ανέξοδη δικομανία των συμπολιτών μας φορτώνει με ένα τεράστιο όγκο υποθέσεων, το δικαστικό μας σύστημα που όπως και να το κάνουμε έχει πεπερασμένες δυνατότητες διεκπεραίωσης όλων αυτών των δικογραφιών, με αποτέλεσμα να παρατηρούμε διαχρονικά αυτή την απαράδεκτη κατάσταση να απαιτείται ακόμα και μια δεκαετία για να τελεσιδικήσει μια υπόθεση. Και μαζί με της ήσσονος σημασίας υποθέσεις, αυτές τις περί όνου σκιάς, δυστυχώς καθυστερούν και αποφάσεις για σημαντικά θέματα, αλλά και επενδύσεις που είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία και το κοινωνικό σύνολο.
Ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης, που έχει σαφέστερη εικόνα αυτής της δραματικής και ενίοτε στα όρια του γελοίου πραγματικότητας, έχει δηλώσει πως με την επικείμενη αλλαγή των κωδίκων, θα επιχειρήσει να περιορίσει τις άσκοπες προσφυγές, αγωγές και εγκλήσεις που βραχυκυκλώνουν την έγκαιρη απόδοση δικαιοσύνης. Στις σκέψεις του λέγεται πως είναι η αύξηση του κόστους μιας ένδικης προσφυγής και στην περίπτωση της απόρριψης να πληρώνει ο προσφεύγων τα δικαστικά έξοδα και ενδεχομένως και κάποια άλλα εμπόδια με στόχο να περιοριστεί η ακατάσχετη δικομανία.
Δεν γνωρίζουμε την αποτελεσματικότητα των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων και μακάρι να πετύχουν, αλλά επί του παρόντος έχουν μαζευτεί πολλές υποθέσεις που καθυστερούν εμβληματικά έργα υποδομής και επενδύσεων. Καθυστερήσεις που στοιχίζουν σε χρήμα, αποτρέπουν νέους επενδυτές (τεράστιο πρόβλημα στις επενδύσεις με ανεμογεννήτριες) και γκριζάρουν το φιλοεπενδυτικό περιβάλλον που προσπαθεί να δημιουργήσει η κυβέρνηση.
Και φυσικά δεν είναι το μόνο πρόβλημα στον χώρο της Δικαιοσύνης η αργή απόδοση. Είναι και η δραματική καθυστέρηση στην ψηφιοποίηση. Η κατάσταση στα αρχεία με τους φακέλους είναι τριτοκοσμική. Τα πάντα γίνονται στο χαρτί, ενώ σπάνιες είναι οι περιπτώσεις που οι δικαστές εκδίδουν αποφάσεις γραμμένες στο κομπιούτερ που τους παρέχει η υπηρεσία. Η πλειονότητα των αποφάσεων είναι γραμμένες στο χέρι και η καθαρογραφή τους από τις γραμματείς, για να καταστούν εκτελεστές, μπορεί να γίνει έπειτα από πολλούς μήνες!
Και να θυμίσουμε πως ο εκσυγχρονισμός και η μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης είναι κι αυτή μια δέσμευση της κυβέρνησης, καθώς τα προβλήματα που δημιουργεί η τωρινή κατάσταση, τα βρίσκει πάντα μπροστά της και κυρίως στις επαφές με ξένους επενδυτές και στις αξιολογήσεις των διεθνών χρηματοοικονομικών οίκων. Και ο χρόνος κυλάει γρήγορα…