Αν και αυτές τις ημέρες έχουν την τιμητική τους τα «γαλλικά» λόγω των νέων φρεγατών, θα ήταν χρήσιμο για την κοινή γνώμη και το πολιτικό σύστημα να δουν με προσοχή τα αποτελέσματα των γερμανικών εκλογών της περασμένης Κυριακής.
Οσο κι αν διαφέρουμε σε όλα από τη Γερμανία και τους Γερμανούς, μπορούμε να πάρουμε χρήσιμα μαθήματα πολιτικής σε σχέση με την εκλογική μας συμπεριφορά. Υποθέτω, θα μας χρειαστούν σύντομα
Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι η «σοσιαλδημοκρατία δεν τέλειωσε», όπως ισχυρίζονταν πολλοί, παρά τη βαθιά κρίση που πέρασε στην Ευρώπη. Η Ισπανία την κράτησε ζωντανή τα δύσκολα χρόνια που πέρασαν και τώρα η νίκη του Ολαφ Σολτς την ξαναβάζει για τα καλά στο ευρωπαϊκό προσκήνιο. Η προσπάθεια να διαμελιστούν τα… ιμάτιά της προς όφελος κυρίως της Αριστεράς και λιγότερο της Κεντροδεξιάς την πλήγωσε, την εξασθένησε, αλλά δεν τη σκότωσε. Αποτελεί πάντα μια διακριτή πολιτική επιλογή με ισχυρό ιδεολογικό υπόβαθρο και σημαντική Ιστορία, που συγκινεί ένα μεγάλο τμήμα των Ευρωπαίων πολιτών. Ωστόσο, ανίκανες ηγεσίες (κυρίως) και λάθος επιλογές (δευτερευόντως) έδωσαν την ευκαιρία σφετερισμού θέσεων που οδήγησαν στη συνολική αμφισβήτηση και τελικά στη συρρίκνωση.
Ο δεύτερος μύθος που καταρρίφθηκε στις γερμανικές εκλογές είναι ότι η κυβερνητική συνεργασία ισοδυναμεί με καταστροφή για το μικρότερο κόμμα. Πολλοί ήταν εκείνοι που πριν από τέσσερα χρόνια είχαν προβλέψει την καταστροφή του SPD όταν μπήκε στην κυβέρνηση της Μέρκελ, αλλά το αποτέλεσμα τους διέψευσε. Η συμμετοχή στην κυβέρνηση καθόλου δεν εμπόδισε τον σοσιαλδημοκράτη υπουργό Oικονομικών να νικήσει καθαρά, για πρώτη φoρά από το 2004, τους Χριστιανοδημοκράτες. Αντίθετα, ο αντίπαλός του και εκλεκτός της Μέρκελ, Λάσετ, όχι μόνο δεν επωφελήθηκε, αλλά το CDU έπεσε στο πιο χαμηλό ποσοστό που είχε τις τελευταίες δεκαετίες.
Το παράδειγμα έχει ιδιαίτερη σημασία για το Κίνημα Αλλαγής, που τα τελευταία χρόνια ζει με το άγχος όχι μόνο της συνεργασίας με τη Νέα Δημοκρατία, αλλά μην τυχόν και «κατηγορηθεί» ότι στηρίζει κάποιες από τις θέσεις του Μητσοτάκη σε κρίσιμα για την κοινωνία και την οικονομία ζητήματα. Η λογική των ίσων αποστάσεων ανάμεσα στη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ δεν εξασφαλίζει την επιτυχία, όπως δείχνουν και όλες οι δημοσκοπήσεις. Ουσιαστικά το ΚΙΝ.ΑΛ. έχει υποχρεωθεί να ετεροκαθορίζεται, αναγκασμένο να κινείται στη «μεσαία γραμμή» ανάμεσα στα δύο μεγαλύτερα κόμματα, απεμπολώντας θέσεις, προτάσεις και εκχωρώντας ζωτικό πολιτικό χώρο στους αντιπάλους του.
Η φοβική στάση του ΚΙΝ.ΑΛ. αλλά και των άλλων μικρών κομμάτων στη χώρα μας αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς έχουμε μπροστά μας μια εκλογική αναμέτρηση με απλή αναλογική, που είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει στην ανάγκη κυβερνήσεων συνεργασίας. Ακόμη και αν πάμε σε νέες κάλπες, κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι δεν θα χρειαστεί η σύμπραξη δύο ή και περισσότερων κομμάτων για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Ειδικά η Αριστερά, αν και δεκαετίες τώρα υποστηρίζει την απλή αναλογική, βρίσκεται μακριά από την κουλτούρα των κυβερνήσεων συνεργασίας. Τα πολιτικά άκρα στη Γερμανία αυτή τη φορά βυθίστηκαν αν και δεν συμμετείχαν στην κυβέρνηση. Ο κόσμος κουράστηκε με τις εξαλλοσύνες. Αντίθετα, επιβράβευσε τους μετριοπαθείς Πράσινους και τους Φιλελεύθερους.
Ο Σολτς νίκησε για όσα έπραξε ως υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση του μεγάλου συνασπισμού και κυρίως για την εικόνα που παρουσίασε στην τελική ευθεία των εκλογών. Εκεί ακριβώς ηττήθηκε ο Λάσετ. Πλήρωσε τις αδυναμίες του και τον εμφύλιο στους κόλπους των Χριστιανοδημοκρατών. Αποδείχθηκε ότι δεν φτάνει ο πολιτικός να είναι ο εκλεκτός ενός επιτυχημένου ηγέτη για να κερδίσει. Το «δαχτυλίδι» της διαδοχής δεν είναι αρκετό.
Η Ανγκελα Μέρκελ, που έμεινε 16 χρόνια στην Καγκελαρία, απέτυχε τραγικά στο θέμα της διαδοχής της. Ούτε ο Λάσετ ούτε η Καρενμπάουερ είχαν την παραμικρή τύχη, αν και υποστηρίχθηκαν από τη Μέρκελ. Σε αντίθεση με τον Μερτς και τον Ζέντερ που πολεμήθηκαν από την απερχόμενη καγκελάριο, αλλά αν είχαν κερδίσει τις εσωκομματικές εκλογές, θα συγκέντρωναν μεγάλες πιθανότητες και για την Καγκελαρία. Δεν υπάρχει μερκελισμός χωρίς τη Μέρκελ.
Κάθε ηγέτης πρέπει να είναι αυτόφωτος και όχι ο κλώνος κάποιου άλλου. Οι ψηφοφόροι δεν εμπιστεύονται ποτέ τα… αντίγραφα.