Της Μαριάννας Τζάννε
Την οργάνωση της διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής από τους δήμους, επαναφέρει με πρόσφατες δηλώσεις του ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Αμαρουσίου κ. Γιώργος Πατούλης, ζητώντας «να μπει τέλος στο συστηματικό bulling που γίνεται σε βάρος των ΟΤΑ, από ορισμένες Περιφέρειες…». Με μία αιφνιδιαστική ανακοίνωση πετάει το γάντι στην Περιφερειάρχη Αττικής κ. Ρένα Δούρου, επικρίνοντας με σφοδρότητα το μοντέλο διαχείρισης που ακολουθεί αλλά και τα αποτελέσματά του.
«Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να διεκδικεί να έχει τον πρώτο λόγο σε αυτό το ζήτημα, από τη στιγμή που ούτε εμπλέκεται αλλά ούτε και χρηματοδοτεί την διαδικασία της αποκομιδής των στερεών αποβλήτων» δηλώνει σε πρόσφατη ανακοίνωσή του ο κ. Πατούλης αφήνοντας σαφής αιχμές. «Αν η προηγούμενη Διοίκηση της Περιφέρειας προωθούσε φαραωνικά έργα όπως είχαν χαρακτηρισθεί, χωρίς ουσιαστικό σχεδιασμό, η σημερινή διοίκηση της κυρίας Δούρου προωθεί φαραωνικούς σχεδιασμούς Πράσινων Σημείων χωρίς ούτε μισό έργο».
Οι δηλώσεις του δημάρχου Αμαρουσίου, απηχούν μια άποψη που έχει διατυπωθεί ουκ ολίγες φορές στο παρελθόν, χωρίς όμως να αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες. Για παράδειγμα η θέση του Προέδρου της ΚΕΔΕ δεν φαίνεται να υιοθετείται από τους άλλους δήμους που σε αυτή την συγκυρία (της χωροθέτησης ΧΥΤΑ, και νέων υποδομών) προτιμούν να βγάλουν άλλοι τα κάστανα από την φωτιά λόγω κοινωνικών αντιδράσεων. «Είναι αναγκαίο αυτή την ώρα να υπάρχει μέγιστη συναίνεση και συνεργασία μεταξύ των φορέων ώστε να γίνει ένα βήμα μπροστά στην διαχείριση αποβλήτων καθώς κινδυνεύουμε να αντιμετωπίσουμε μεγάλα προβλήματα», δηλώνει στο «newmoney» ο Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων και δήμαρχος Αγίων Αναργύρων κ. Νίκος Σαράντης. Όπως διευκρινίζει, μια τέτοια συζήτηση δεν έχει τεθεί στα αρμόδια όργανα. Κύκλοι της Περιφέρειας τονίζουν ότι η ιδέα, στην προεδρεία του Συνδέσμου για την διαχείριση των απορριμμάτων να τοποθετείτε ο εκάστοτε περιφερειάρχης ανήκει στον κ. Γιάννη Σγουρό, στην προσπάθειά του να ελέγξει καλύτερα την διαχείριση των αποβλήτων και υποστηρίζουν ότι η Δούρου δεν είναι κολλημένη με την καρέκλα. Πράγματι, ο Σύνδεσμος για τα απορρίμματα άλλαξε νομική μορφή το 2011 συμπεριλαμβάνοντας για πρώτη φορά και τον α΄ αλλά και τον β΄ βαθμό αυτοδιοίκησης στους κόλπους του. Σε αυτόν συμμετέχουν όλοι οι δήμοι της Αττικής (66 συνολικά) με την περιφέρεια να ελέγχει τα τρία από τα τέσσερα μέλη.
Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ ζητά να αναλάβουν την οργάνωση της διαχείρισης των αποβλήτων οι δήμοι που πληρώνουν κάθε χρόνο στον ΕΔΣΝΑ από 350 έως 400 εκ. ευρώ. «Έφτασε πλέον η στιγμή να μπει τέλος στο συστηματικό bulling που γίνεται σε βάρος των δήμων, από ορισμένες Περιφέρειες, όχι μόνον στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, αλλά και σε άλλα ζητήματα όπως η διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας, η κατανομή των κονδυλίων για την εκτέλεση έργων χωρίς ξεκάθαρα κι αντικειμενικά κριτήρια, οι κοινωνικές υπηρεσίες, κλπ.»
Όπως μάλιστα αναφέρει χρειάζεται να ανοίξει το θέμα των ευθυνών της περιφέρειας στα σκουπίδια για τους εξής λόγους:
– υποστηρίζει ότι η θεσμική αρμοδιότητα στη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη ευθύνη της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, η οποία και εισπράττει από τους πολίτες ανταποδοτικά τέλη για τις υπηρεσίες διαχείρισης που παρέχει. Οι Περιφέρειες ούτε συνεισφέρουν στην οικονομική διαχείριση, αλλά ούτε και διαχειρίζονται τις επιπτώσεις από τα προβλήματα διαχείρισης απορριμμάτων που επιβαρύνουν αποκλειστικά τους Δήμους.
-Το πνεύμα και το γράμμα του νέου Εθνικού Σχεδιασμού, αλλά και η υποχρέωση των Δήμων να εκπονήσουν τοπικά σχέδια διαχείρισης, συνηγορούν στην περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου των Δήμων, όπως γίνεται και σε όλη την ΕΕ. Οι δήμοι ή οι διαδημοτικές συνεργασίες πρέπει να μπορούν, εφόσον το θέλουν, να εκτελούν το σύνολο των εργασιών διαχείρισης όπως προβλέπονται στον Εθνικό Σχεδιασμό, χωρίς καμία εξάρτηση από τις Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις.
-Ειδικότερα στα θέματα της ανακύκλωσης, που σταδιακά γίνεται ο πυρήνας της διαχείρισης απορριμμάτων, όπου ο ρόλος των Δήμων είναι καθοριστικός, ποια συνεισφορά έχουν οι Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις; Για ποιο λόγο πρέπει να εγκρίνουν τα Περιφερειακά Συμβούλια τα σχέδια διαχείρισης; Και σε ποιον θα λογοδοτούν αν αυτά τα σχέδια αποτύχουν, όπως έχει γίνει σε πολλές περιπτώσεις;
-Για την Αττική, το υβρίδιο του διαβαθμιδικού συνδέσμου (ΕΔΣΝΑ), αποδεδειγμένα έχει οδηγήσει σε μεγάλα αδιέξοδα, χωρίς να έχει καμία θετική συνεισφορά. Η συμμετοχή της Περιφέρειας με 20% τι νόημα έχει; Ποια είναι η ευθύνη της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης όταν τα πάντα είναι τελματωμένα για τέσσερα και πλέον έτη; Ποιες είναι οι λύσεις που έχει φέρει στο τραπέζι; Ποια η πολιτική έστω ευθύνη που έχει αναληφθεί για την επίλυση του προβλήματος των απορριμμάτων της Αττικής;
Ο κ. Πατούλης επισήμανε μάλιστα ότι η Αττική βαδίζει ολοταχώς προς αδιέξοδο στη διαχείριση απορριμμάτων της. «Δεν αποκλείεται αν δεν δράσουμε γρήγορα, να βρεθούμε αντιμέτωποι με εικόνες σαν αυτές που είδαμε στον Πύργο, την Τρίπολη και τη Νάπολη. Δυστυχώς σήμερα ο ΕΣΔΝΑ δεν αντιμετωπίζει με τη δέουσα σοβαρότητα το πρόβλημα. Κι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Ο ΧΥΤΑ Φυλής έχει το πολύ 1-2 έτη ζωής και η απάντηση του διαβαθμιδικού σε αυτή την κατάσταση είναι το απόλυτο «πάγωμα» όλων των έργων, γιατί κανείς δεν θέλει να πάρει την ευθύνη για χωροθετήσεις και προετοιμασία έργων. Φτάσαμε στο σημείο να συζητιέται ακόμη και η εξαγωγή απορριμμάτων στην Κίνα, για να αποφευχθεί η ανάληψη πρωτοβουλιών και ευθυνών για την επίλυση του προβλήματος».
Στην περιφέρεια Αττικής τώρα, την περασμένη εβδομάδα κατατέθηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το ΠΕΣΔΑ Αττικής (περιφερειακό σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων). Η ΣΜΠΕ θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, το ΠΕΣΔΑ Αττικής θα εισαχθεί για τελική έγκριση στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής.
Το νέο σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων, αντικαθιστά το υπάρχον, εδώ και 10 χρόνια (από το 2006) περιφερειακό σχεδιασμό και βασίζεται τόσο στην αποκέντρωση και τη συμμετοχή δήμων και πολιτών όσο και στην αρχή της εγγύτητας.
Το νέο ΠΕΣΔΑ μεταφέρει το κύριο βάρος της διαχείρισης σε επίπεδο Δήμου, με ανακύκλωση στην πηγή του 52% των στερεών αποβλήτων. Ορίζει ένα σύνολο μονάδων διαχείρισης σύμμεικτων και βιοαποβλήτων για το υπόλοιπο, με νέους Χ.Τ.Υ.Υ. σε ένα σύνολο αποκεντρωμένων μονάδων, με βάση την αρχή της εγγύτητας στην παραγωγή.