Μία βασική αρχή της διαπραγμάτευσης είναι να έχεις «σπουδάσει» τον αντίπαλο.
Να γνωρίζεις δηλαδή πώς έχει συμπεριφερθεί στο παρελθόν για να μπορείς να προβλέπεις τις επόμενες κινήσεις του.
Οι Ευρωπαίοι δανειστές, εδώ και πέντε χρόνια που διαρκεί η ελληνική κρίση, έχουν αποδείξει ότι δεν λειτουργούν τυχαία. Οι πιστωτές κάνουν μεθοδευμένες κινήσεις βάση συστήματος. Δεν εξετάζουν ούτε τη σύνθεση, ούτε τον προσανατολισμό της εκάστοτε ελληνικής κυβέρνησης.
Η συμπεριφορά των Ευρωπαίων ήταν η ίδια απέναντι στην κυβέρνηση Παπανδρέου, πανομοιότυπη όταν συζητούσαν με την κυβέρνηση Σαμαρά και ο τρόπος με τον οποίο κινούνται μοιάζει απαράλλακτος και σήμερα με την κυβέρνηση Τσίπρα.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ όφειλε να γνωρίζει και να έχει προετοιμαστεί καταλλήλως για την συμπεριφορά των Ευρωπαίων. Διότι όπως η σημερινή ελληνική κυβέρνηση έτσι και οι προηγούμενες από το 2009 είχαν βγει με δημοκρατικές διαδικασίες και είχαν «νωπές» λαϊκές εντολές (προφανώς εξαιρείται η κυβέρνηση Παπαδήμου). Το γεγονός αυτό όμως δεν εμπόδισε τους Ευρωπαίους από το να ασκήσουν μεγάλη πίεση στην κυβέρνηση Παπανδρέου όταν τα συμφωνηθέντα δεν υλοποιούνταν. Το ίδιο και με την κυβέρνηση Σαμαρά με την οποία δεν μπορούσε να επιτευχθεί συμφωνία λόγω της αδιάλλακτης στάσης των Ευρωπαίων οι οποίοι όχι μόνο προέβλεπαν αλλά ήθελαν και να επιταχύνουν την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα εδώ και τρεις μήνες βαυκαλίζεται ότι διαπραγματεύεται σκληρά με τους δανειστές, στην ουσία όμως λίγο πριν από κάθε καταληκτική ημερομηνία που μπορεί να σηματοδοτήσει Grexit ή χρεοκοπία σύρεται σε συναινετική συμφωνία με τις χειρότερες δυνατές συνθήκες.
Πάρτε παράδειγμα την απόφαση του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου. Έπρεπε να περάσουν δύο μήνες για να αντιληφθούν οι κύριοι Τσίπρας, Δραγασάκης και Τσακαλώτος το λάθος που έκαναν επειδή δεν έβαλαν θέμα χρηματοδότησης της Ελλάδας. Κι αντί να λύσουν το πρόβλημα αυτό λαμβάνοντας κάποια μέτρα, αναλώνονταν στην προσπάθεια να καθιερώσουν την μετονομασία της Τρόικας σε… θεσμούς. Σήμερα όλοι έχουν καταλάβει πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα από το πάγωμα των δόσεων και την απουσία ευρωπαϊκής χρηματοδότησης την ώρα που οι αγορές είναι κλειστές και η Ελλάδα δεν μπορεί να αντλήσει χρήματα από πουθενά.
Τι είδους μέτρα θα μπορούσε να λάβει η κυβέρνηση ώστε να ικανοποιηθεί το λαϊκό αίσθημα που ζητούσε τσαμπουκάδες με την Ευρώπη και όπου βγάλει;
Αφού παρήλθαν οι πρώτες 100 μέρες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ η διαπίστωσή μου είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας και οι συνεργάτες του ήταν απολύτως απροετοίμαστοι για να αναλάβουν την εξουσία σε μια τόσο δύσκολη στιγμή. Ολα τα μέτρα που προγραμμάτιζε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν παροχές με κόστος για τις δημόσιες δαπάνες. Μέτρα για την αύξηση των κρατικών εσόδων; Απλά δεν υπήρχαν, με την εξαίρεση της ευχής ότι λεφτά θα βρεθούν από την πάταξη της φοροδιαφυγής.
Πώς να αναμετρηθείς με το επιχείρημα ότι έπειτα από τόσα χρόνια ύφεσης οι βαριά φορολογημένοι Έλληνες δεν έχουν τίποτα να χάσουν ακόμη κι αν η Ελλάδα εξαναγκαστεί σε έξοδο από το ευρώ, ή χρεοκοπήσει;
Η απάντηση σε αυτό έρχεται από ανθρώπους πολύ πιο ειδικούς από μένα στην οικονομία όπως ο καθηγητής Χριστόδουλος Πισσαρίδης.
Ο κ. Πισσαρίδης προέβλεψε μείωση των εισοδημάτων κατά 60% αν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ. Εκτός από το συντριπτικό κούρεμα μισθών, που θα οδηγήσει σε αποδοχές Βουλγαρίας, το επίπεδο ζωής θα κατακρημνιστεί και το ΑΕΠ της Ελλάδας θα μειωθεί κατά 40%.
Αντιλαμβάνεται εύκολα κάποιος τι θα επιφέρουν αυτά τα τρία δεινά σε υγεία, παιδεία, συντάξεις, υποδομές κτλ.
Ο Νομπελίστας οικονομολόγος τόνισε ότι λάθος είναι και οι ιδέες για αύξηση του κατώτατου μισθού, αφού στην περίπτωση αυτή η ανεργία θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο.
Αυτές είναι οι πικρές αλήθειες.
Δυστυχώς ορισμένοι, όπως ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, έχουν καταλήξει σε ένα και μόνο επιχείρημα για να στηρίξουν την επαναστατική τους διάθεση: Ότι οι Ευρωπαίοι δεν θα βγάλουν την Ελλάδα από την Ευρωζώνη επειδή αυτό θα οδηγήσει σε διάλυση της κοινής νομισματικής ένωσης. Το περίεργο είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι που πείθονται από την άποψη αυτή, διότι ακόμη κι αν είναι έτσι το ερώτημα είναι πού θα βρεθούμε εμείς την επαύριο της καταστροφής. Ο υπουργός για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση -παρακαλώ– έχει τη λύση και σε αυτό. Προτείνει συνολική στροφή της χώρας μας σε νέους ορίζοντες ώστε να συνάψει οικονομικές και πολιτικές σχέσεις με τη Βραζιλία, τη Λατινική Αμερική, την Ινδία, τον Αραβικό κόσμο και τη ζώνη της Αφρικής…
Προς το παρόν πάντως, όπως διαπιστώνει ο κ. Τσίπρας και οι συνεργάτες του, η Ελλάδα εξαρτάται αποκλειστικά από τους Ευρωπαίους. Αυτοί διακρατούν το ελληνικό χρέος, εκείνοι παρέχουν ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα. Η Ευρώπη δηλαδή. Ούτε η Ρωσία, ούτε η Βραζιλία, ούτε η Ινδία, ούτε η Αφρικανική Ένωση.
Τι θα έπρεπε να κάνει η κυβέρνηση της αριστεράς σήμερα;
Κατά την άποψή μου, μια καλή αρχή θα ήταν να φροντίσει πρωτ’ απ’ όλα να επουλώσει τις πληγές της κοινωνίας και να προσπαθήσει να διαλύσει τις βαθιές αντιφάσεις που έχουν αναδειχθεί.
Ολοι συζητούν για το πώς θα συνεχίσει το δημόσιο να πληρώνει μισθούς ενώ στον ιδιωτικό τομέα οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι για μήνες. Είναι αυτό λογικό; Χωρίζονται οι εργαζόμενοι σε εκλεκτούς και β’ διαλογής;
Ισως θα έπρεπε να συζητήσουμε την άποψη ότι οι οι κύριες και επικουρικές συντάξεις δεν μπορούν να μειωθούν περαιτέρω. Συμφωνώ ότι οι χαμηλές συντάξεις, η συντριπτική πλειονότητα των συντάξεων δηλαδή, δεν πρέπει να μειωθούν. Θεωρώ όμως ότι θα έπρεπε να μπει ένα πλαφόν, για παράδειγμα στις 2.000 ευρώ. Κανένας συνταξιούχος να μην λαμβάνει σύνταξη πάνω από αυτό το ποσό, είτε αν λαμβάνει κύρια, είτε ως άθροισμα με την συμπερίληψη της λεγόμενης επικουρικής.
Πόσο σωστή είναι η ιδέα της έκτακτης εισφοράς; Γιατί για άλλη μια φορά θα πρέπει να πληρώνουν για την κάλυψη των ελλειμμάτων τα συνήθη υποζύγια;
Γιατί είναι ταμπού η αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά; Για ποιο λόγο δηλαδή πρέπει να πριμοδοτείται η Μύκονος που έχει χαμηλό συντελεστή έναντι της Κρήτης ή της Κεφαλονιάς;
Μια αριστερή κυβέρνηση θα έπρεπε πρώτα να έχει σχέδιο για να αμβλύνει τις αντιφάσεις, να φροντίσει τους μη έχοντες, να έχει σχεδιάσει πώς θα μπορέσουν οι άνεργοι να ξαναβρούν δουλειά, να έχει υπολογίσει πώς θα γίνει ισομερής και αναλογική κατανομή των βαρών. Όχι να τρέχει για να εκταμιεύσει 500 εκατομμύρια για ανακατασκευή αεροσκαφών ενώ τα δημόσια ταμεία είναι άδεια.
Δυστυχώς, ενώ εμείς συζητάμε για τις κόκκινες γραμμές μας, ο πολιτικός χρόνος για την επίτευξη ενός συμβιβασμού τελειώνει και οι Ευρωπαίοι πιστωτές έχουν προετοιμάσει και «plan b» και «plan c» ως εναλλακτικές λύσεις για την περίπτωση που η Ελλάδα χρεοκοπήσει. Κι ενώ εμείς δεν έχουμε αποφασίσει αν πρέπει να το κάνουμε κούγκι ή να προχωρήσουμε σε ένα τακτικό ελιγμό, ορισμένοι ακραίοι κύκλοι στην Ευρώπη μπορεί να επιβουλεύονται ακόμη και τη σταθερότητα της κυβέρνησης.
Η άποψή μου είναι ότι η εποχή των επαναστάσεων έχει παρέλθει, και γι’αυτό -όπως έχουν προτείνει κι άλλοι- ίσως πρέπει να σκεφτούμε πώς θα επιβιώσουμε ώστε να γίνουμε ισχυρότεροι και να παλέψουμε μια άλλη μέρα.