Την προηγούμενη εβδομάδα η ανθρωπότητα κράτησε λίγο την ανάσα της έπειτα από το διάγγελμα Πούτιν, όπου αυτό το έκτακτο τηλεοπτικό μήνυμά του είχε έναν διπλό στόχο: από τη μία να καθησυχάσει το εγχώριο ακροατήριό του, υποστηρίζοντας ότι η χρήση όπλων μεγαλύτερου βεληνεκούς από ουκρανικής πλευράς δεν μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη των επιχειρήσεων. Από την άλλη, ήθελε να δείξει στις πολιτικές ηγεσίες της Δύσης ότι δεν θα διστάσει να έχει ακόμα πιο σκληρές απαντήσεις προς την Ουκρανία και, βέβαια, προς τους συμμάχους της.
Από εκείνη τη στιγμή σε παρέες και συζητήσεις μπήκαν οι λέξεις «υπερηχητικός πύραυλος “Oresshnik” (φουντουκιά)» και, βέβαια, μια απορία με ένα σφίξιμο στο στομάχι: «Λες να γίνει πυρηνικός πόλεμος;».
Οι Financial Times έγραψαν πριν από λίγες ημέρες ότι στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας η Ρωσία δεν χρησιμοποιεί μόνο μη επανδρωμένα αεροσκάφη κινεζικής και ιρανικής κατασκευής, αλλά και Bορειοκορεάτες στρατιώτες ή ακόμα και βαλλιστικούς πυραύλους από την Πιονγιάνγκ. Στο ίδιο δημοσίευμα υποστηρίχτηκε πως σύντομα θα δούμε μαχητές από την Υεμένη να πολεμούν στο πλευρό Ρώσων στρατιωτών στην Ουκρανία, αφού αυτή η στρατολόγηση έχει αρχίσει ήδη από τον περασμένο Ιούλιο. Εάν ευσταθούν οι πληροφορίες της έγκριτης εφημερίδας, «τότε αυτό θα ήταν εξαιρετικά ανησυχητικό», σημείωσε το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών. Αντίστοιχα, στο περιθώριο της Συνόδου των υπουργών Εξωτερικών των G7 στη Ιταλία, η υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ δήλωσε: «Εάν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες θα είναι μια ακόμα απόδειξη ότι στη διεξαγωγή του πολέμου ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν δεν γνωρίζει όρια». «Ο κίνδυνος ενός παγκόσμιου πολέμου είναι σοβαρός και υπαρκτός», κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ.
Κάπως έτσι, λοιπόν, αυτό που συζητάς με τους φίλους ή τους συναδέλφους σου δεν αποτελεί μια απλή απορία τύπου «θα βρέξει το ΣΚ;», αλλά ένα εύλογο ερώτημα, ένα ζήτημα ζωής και θανάτου: Υπάρχει κίνδυνος περαιτέρω διεθνοποίησης του πολέμου στην Ουκρανία, σε βαθμό που να μιλάμε για Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο;
Εντελώς ψύχραιμα, ας τεθεί πρώτα ένα άλλο ερώτημα: Μήπως η διεθνοποίηση του πολέμου αποτελεί ήδη κάτι απτό; Καλά γνωρίζοντες αναλυτές και ειδικοί, όπως ο Βάλερι Ζαλούσνι, πρώην αρχηγός των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, σήμερα πρεσβευτής της Ουκρανίας στη Μεγάλη Βρετανία, θεωρούν πως ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει. Γιατί; Μα, επειδή, έτσι κι αλλιώς, στα γεγονότα έχουν εμπλακεί πολλές χώρες και μάλιστα αυτό συμβαίνει εδώ και καιρό. Μπορούν να γίνουν χειρότερα τα πράγματα; Δυνητικά, τα πάντα είναι πιθανά, λόγω κάποιου γεγονότος, αλλά αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποιος ο οποίος θα πατήσει συνειδητά το κόκκινο κουμπί ενεργοποιώντας τα πυρηνικά που έχει στην κατοχή του, για να ξεκινήσει μια παγκόσμια σύρραξη δίχως αύριο.
Ο Πρώσος θεωρητικός του πολέμου Καρλ φον Κλαούζεβιτς είχε πει «κανείς δεν πρέπει να αρχίζει έναν πόλεμο αν δεν έχει ξεκαθαρίσει τους στόχους του: τι επιδιώκει με τον πόλεμο, πώς θα τον διεξάγει και τι θα κάνει αν τον κερδίσει. Κυρίως, δεν πρέπει να ξεκινήσει έναν πόλεμο αν δεν είναι βέβαιος ότι θα τον κερδίσει». Αυτό μπορεί να έχει ακουστεί πολλά χρόνια πριν, αλλά δεν παύει να είναι όχι μόνο επίκαιρο και στις ημέρες μας, αλλά και εξαιρετικά ορθό, με τα απόλυτα επιχειρήματα. Ταυτόχρονα, υπό νορμάλ συνθήκες θα μπορούσε να είναι και απόλυτα καθησυχαστικό.
Ή και όχι. Σύμφωνα με τον Guardian, υπάρχουν αρκετές χώρες οι οποίες όχι μόνο συζητούν θεωρητικά το ενδεχόμενο ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά έχουν αρχίζει να καταρτίζουν έναν κατάλογο αποθηκών που θα μπορούσαν να παρέχουν καταφύγιο έκτακτης ανάγκης στους πολίτες τους.. Σύμφωνα με άλλα διεθνή Μέσα Ενημέρωσης, έχει συνταχθεί ήδη ο χάρτης με τις ασφαλέστερες χώρες, πάντα στην περίπτωση κατά την οποία ξεσπάσει ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Πολιτικές ηγεσίες ανά τον κόσμο εξέδωσαν φυλλάδια και βιβλιογραφία που καθοδηγούν τους πολίτες σχετικά με το πώς να προετοιμαστούν εάν η σύγκρουση στην Ουκρανία αγγίξει τις χώρες τους.
Το ερώτημα «λες να γίνει πυρηνικός πόλεμος;», λοιπόν, είναι εύλογο έπειτα από αυτά που βλέπουμε να συμβαίνουν γύρω μας. Στο οικονομικό κομμάτι που μας αφορά στο newmoney, τα μηνύματα δεν είναι καλά. Ο επικεφαλής της JPMorgan Chase & Co., Τζέιμι Ντίμον, συνήθως δίνει έμφαση στη λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών και στις κινήσεις της Federal Reserve. Ομως, το βασικό ζήτημα που τον απασχολεί εσχάτως είναι οι γεωπολιτικές εξελίξεις. Μάλιστα, μιλώντας στην ετήσια εκδήλωση του Διεθνούς Χρηματοοικονομικού Ινστιτούτου (IIF) στην Ουάσιγκτον, τόνισε πως οι οικονομικές προοπτικές «έχουν μηδαμινή σημασία σε σύγκριση με τη γεωπολιτική κατάσταση που αντιμετωπίζουμε. Ο κίνδυνος είναι ασυνήθιστος», ανέφερε ο Ντίμον επισημαίνοντας: «Ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει. Ήδη, διεξάγονται μάχες σε πολλές χώρες». Ο επικεφαλής της JPMorgan Chase πρόσθεσε μάλιστα ότι οι ομάδες διαχείρισης κινδύνου στην τράπεζά του έχουν «τρέξει σενάρια που θα σας σοκάρουν», όσον αφορά τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις μιας παγκόσμιας σύγκρουσης που θα βγει εκτός ελέγχου.
Οπως διαφαίνονται τα πράγματα, ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος γίνεται ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, μεγαλύτερος ακόμα και από την κλιματική αλλαγή, αλλά ας κρατήσουμε την ψυχραιμία μας σε αυτά που θα έρθουν. Εδώ στην Ελλάδα είμαστε ή πιο αδιάφοροι ή πιο ψύχραιμοι ή πιο ασφαλείς-σίγουροι, αλλά το βέβαιο είναι πως ακόμα δεν έχει δοθεί καμία κυβερνητική εντολή για να φτιάξουμε καταφύγια. Οπου φανταστείτε τότε πού θα φτάσουν τα ενοίκια στα υπόγεια…