Όταν κουβαλάς τον ιδεολογικό παλαιοημερολογιτισμός στις αποσκευές σου ακόμη και μια τεχνοκρατική προσέγγιση στο ερώτημα «τι να κάνουμε ως χώρα για την 4η Βιομηχανική Επανάσταση» μπορεί να καταλήξει σε αφορισμούς για την αγορά αλλά και την τεχνολογία.
Ο αναπληρωτής υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων κ. Κώστας Φωτάκης – Καθηγητής Φυσικής Πανεπιστημίου Κρήτης, τ. Προέδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) υπογράφει μαζί με συνεργάτη του ένα κείμενο πολιτικής με τίτλο «Η Ελλάδα μπροστά στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση» (φιλοξενείται στο site του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών – ΕΝΑ, ένα think tank προσκείμενο στο ΣΥΡΙΖΑ).
Από το συγκεκριμένο κείμενο ένα μικρό μόνον απόσπασμα: «Μια τεχνοφοβική προσέγγιση, αποκοµµένη από τα νέα υποκείµενα που αναδύονται στον σύγχρονο (µίγµα “πραγµατικού” και “ψηφιακού”) κόσµο, δεν µπορεί παρά να τροφοδοτεί ένα αδιέξοδο ρεύµα επιστροφής στο παρελθόν. Τη διέξοδο θα πρέπει να την αναζητήσουµε στη γνώση των τεχνολογικών εξελίξεων (ως φορέα παραγωγής πλέον των µέσων παραγωγής), έχοντας όµως επίγνωση ότι η τεχνολογία –όπως και η αγορά– δεν γνωρίζει όριο και ηθικούς κανόνες».
Το υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος, προερχόμενο από την ακαδημαϊκή και την ερευνητική κοινότητα, μπορεί να «κοντράρει» την τεχνοφοβική προσέγγιση αλλά μας υπενθυμίζει ότι «η τεχνολογία –όπως και η αγορά– δεν γνωρίζει όριο και ηθικούς κανόνες». Θα είχε ενδιαφέρον αν ο κ. Φωτάκης μας διαφώτιζε περαιτέρω για την αγορά που «δεν γνωρίζει όριο και ηθικούς κανόνες». Και εδώ προκύπτει ένα κρίσιμο ερώτημα: Σε ποιο περιβάλλον αναπτύσσουν σήμερα τις δραστηριότητες τους τα εργαστήρια των πανεπιστημίων και τα κέντρα των ερευνών; Ζουν και αναπνέουν – και κυρίως βρίσκουν χρηματοδότηση- σε ένα διαφορετικό περιβάλλον από εκείνο της ευρωπαϊκής και διεθνούς αγοράς; Εκτός και αν ο κ. Φωτάκης και οι συν αυτώ χρηματοδοτούνται για τα ερευνητικά προγράμματα από τις οργανώσεις της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑΛΟ) που έφερε στη ζωή μας ο ΣΥΡΙΖΑ με την αλήστου μνήμης Ράνια Αντωνοπούλου.
Σε κάθε περίπτωση, ο ιδεολογικός παλαιοημερολογητισμός δεν μπορεί να σταθεί αξιόπιστη αποσκευή για την κατανόηση και την θετική δυναμική προσέγγιση των νέων δεδομένων που φέρνει η 4η Βιομηχανική Επανάσταση. «Το υπό διαµόρφωση τοπίο εισάγει αναπόφευκτα νέες προσεγγίσεις στον παγκόσµιο καταµερισµό εργασίας και στους µηχανισµούς καπιταλιστικής συσσώρευσης. Η 4ΒΕ καθορίζει, για παράδειγµα, σε µεγάλο βαθµό τη σύγχρονη έκφραση της αντίθεσης κεφαλαίου –εργασίας: Οι προκλήσεις που συνεπάγονται οι τεχνολογικές εξελίξεις µπορεί να οδηγήσουν είτε στη διεύρυνση των ανισοτήτων είτε στην ενίσχυση της κοινωνικής χειραφέτησης και την άµβλυνσή τους. Η έκβαση θα κριθεί από τις κεντρικές πολιτικές επιλογές που θα γίνουν. Εγείρονται, για παράδειγµα, ζητήµατα που αφορούν στην κυρίαρχη ιδεολογία, την εκπαίδευση και τη διαδικασία παραγωγής και διάχυσης της γνώσης, καθώς και στο ρόλο της Πολιτείας ως εµπνευστή και ρυθµιστή της ασκούµενης πολιτικής στο πλαίσιο της 4ΒΕ».
Ευτυχώς για την κοινωνία μας η αντίληψη των στελεχών του κομματικού και κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ δεν αντέχει απέναντι στα δεδομένα του νέου κόσμου που φέρνει η 4η Βιομηχανική Επανάσταση.