Από το 2008 η Ευρώπη έχει εισέλθει σε ένα θανάσιμο συνδυασμό, οικονομικής στασιμότητας, χρηματοπιστωτικής κρίσης, και υψηλού δημοσίου και ιδιωτικού χρέους. Η Ελλάδα είναι η πρώτη αναπτυγμένη χώρα που προχώρησε σε αναδιάρθρωση του χρέους της τα τελευταία 60 έτη, και η ύφεση σε αυτή αλλά και σε άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας ξεπέρασαν τα επίπεδα της μεγάλης κρίσης του 1930. Το συνολικό χρέος συνεχίζει να αυξάνεται, δεν υπάρχει απομόχλευση όπως συνήθως υποστηρίζεται, και το ζήτημα της δραστικής απομείωσης του πλέον δεν περιορίζεται μόνο στους ακαδημαϊκούς κύκλους.
Η ιστορία προσφέρει συγκεκριμένα παραδείγματα, του πως «επιλύθηκαν» παρόμοιες καταστάσεις στο πρόσφατο και απώτερο παρελθόν. Θα αναφερθούμε σε δύο περιπτώσεις:
Στην κρίση χρέους των αναπτυγμένων χωρών , την περίοδο 1920-1930 , που ήταν συνδεδεμένη με τον Α’ΠΠ, και την γνωστή κρίση των αναπτυσσομένων χωρών την περίοδο 1980-2000.
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία το μέσο μέγεθος της απομείωσης του χρέους την δεκαετία του 1930 ήταν όμοια με την αντίστοιχη απομείωση του χρέους των αναπτυσσομένων χωρών την δεκαετία του 1990. Σε 45 επεισόδια , που υπάρχουν επαρκή στοιχεία, η απομείωση του χρέους ανήλθε, κατά μέσο όρο , στο 19,0% του ΑΕΠ για τις αναπτυγμένες χώρες (1932-1939) και στο 16,0% του ΑΕΠ για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες . Ειδικότερα η απομείωση του χρέους για την Ελλάδα , Γαλλία και Ιταλία ανήλθε αντίστοιχα στο 43,0%, 36,0% και 52,0% του ΑΕΠ (1934). Η απομείωση του χρέους έγινε εις βάρος των ΗΠΑ και ΗΒ που αποτελούσαν τους κύριους δανειστές. Επίσης, σημαντικό, κατέρρευσε και ο χρυσός κανόνας που αποτελούσε τα «χρυσά δεσμά» της παγκόσμιας οικονομίας.
Σήμερα οι δεκαετίες του 1920 και 1903 θεωρούνται χαμένες δεκαετίες για τις ευρωπαϊκές χώρες όπως ακριβώς και για τις αναπτυσσόμενες χώρες η δεκαετία του 1980, επειδή ακριβώς άργησε να επέλθει η μόνη και λελογισμένη λύση της απομείωσης του χρέους. Μέσα από σειρά συνδιασκέψεων και επιτροπών καθυστέρησε η απομείωση του χρέους αλλά δεν αποφεύχθηκε. Στο τέλος το χρέος απομειώθηκε …και ξεχάστηκε. Τα επεισόδια αυτά ίσως να μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα για την τρέχουσα κατάσταση και να επισπεύσουν την επίλυση του σημερινού προβλήματος.
Κώστας Μελάς
Από το 2008 η Ευρώπη έχει εισέλθει σε ένα θανάσιμο συνδυασμό, οικονομικής στασιμότητας, χρηματοπιστωτικής κρίσης, και υψηλού δημοσίου και ιδιωτικού χρέους. Η Ελλάδα είναι η πρώτη αναπτυγμένη χώρα που προχώρησε σε αναδιάρθρωση του χρέους της τα τελευταία 60 έτη, και η ύφεση σε αυτή αλλά και σε άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας ξεπέρασαν τα επίπεδα της μεγάλης κρίσης του 1930. Το συνολικό χρέος συνεχίζει να αυξάνεται, δεν υπάρχει απομόχλευση όπως συνήθως υποστηρίζεται, και το ζήτημα της δραστικής απομείωσης του πλέον δεν περιορίζεται μόνο στους ακαδημαϊκούς κύκλους.
Η ιστορία προσφέρει συγκεκριμένα παραδείγματα, του πως «επιλύθηκαν» παρόμοιες καταστάσεις στο πρόσφατο και απώτερο παρελθόν. Θα αναφερθούμε σε δύο περιπτώσεις:
Στην κρίση χρέους των αναπτυγμένων χωρών , την περίοδο 1920-1930 , που ήταν συνδεδεμένη με τον Α’ΠΠ, και την γνωστή κρίση των αναπτυσσομένων χωρών την περίοδο 1980-2000.
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία το μέσο μέγεθος της απομείωσης του χρέους την δεκαετία του 1930 ήταν όμοια με την αντίστοιχη απομείωση του χρέους των αναπτυσσομένων χωρών την δεκαετία του 1990. Σε 45 επεισόδια , που υπάρχουν επαρκή στοιχεία, η απομείωση του χρέους ανήλθε, κατά μέσο όρο , στο 19,0% του ΑΕΠ για τις αναπτυγμένες χώρες (1932-1939) και στο 16,0% του ΑΕΠ για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες . Ειδικότερα η απομείωση του χρέους για την Ελλάδα , Γαλλία και Ιταλία ανήλθε αντίστοιχα στο 43,0%, 36,0% και 52,0% του ΑΕΠ (1934). Η απομείωση του χρέους έγινε εις βάρος των ΗΠΑ και ΗΒ που αποτελούσαν τους κύριους δανειστές. Επίσης, σημαντικό, κατέρρευσε και ο χρυσός κανόνας που αποτελούσε τα «χρυσά δεσμά» της παγκόσμιας οικονομίας.
Σήμερα οι δεκαετίες του 1920 και 1903 θεωρούνται χαμένες δεκαετίες για τις ευρωπαϊκές χώρες όπως ακριβώς και για τις αναπτυσσόμενες χώρες η δεκαετία του 1980, επειδή ακριβώς άργησε να επέλθει η μόνη και λελογισμένη λύση της απομείωσης του χρέους. Μέσα από σειρά συνδιασκέψεων και επιτροπών καθυστέρησε η απομείωση του χρέους αλλά δεν αποφεύχθηκε. Στο τέλος το χρέος απομειώθηκε …και ξεχάστηκε. Τα επεισόδια αυτά ίσως να μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα για την τρέχουσα κατάσταση και να επισπεύσουν την επίλυση του σημερινού προβλήματος.
