Αυτοδύναμη κυβέρνηση θα έχουμε σε 25 μέρες. Αυτό είναι βέβαιο. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πάει τη χώρα εκεί που θέλει να την πάει και έχει ήδη τη σαφή και ισχυρή εντολή των πολιτών να το κάνει. Oμως, επειδή κανείς δεν είναι αλάθητος (ή καλύτερα ουδείς είναι άσφαλτος όπως είχε ορθώς επισημάνει η Aντζελα Δημητρίου) και κανείς δεν είναι αιώνιος, είναι αναγκαίο να διαμορφώσουμε από τώρα και μια καλή εναλλακτική για το μέλλον. Για να τη διαμορφώσουμε πρέπει τώρα να αποκτήσουμε και μια αντιπολίτευση που να λειτουργεί εποικοδομητικά και να συνεισφέρει στην πορεία της χώρας.
Τι μπορούμε λοιπόν να ελπίζουμε από εδώ και πέρα;
Η Νέα Δημοκρατία θα διαμορφώσει σε 25 ημέρες τη νέα της κυβέρνηση. Κατά πάσα πιθανότητα θα είναι μια κυβέρνηση με άνετη -λιγότερο ή περισσότερο- αυτοδυναμία και αυτό που πρέπει να σκέφτεται από τώρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι το ποιες θα είναι οι άμεσες μεταρρυθμίσεις που θα κάνει για να ξεκολλήσει τη χώρα από τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζει εδώ και δεκαετίες. Περιττό να υπογραμμίσουμε ότι όλες οι μεταρρυθμίσεις σχετίζονται με τη δημόσια διοίκηση και τον τρόπο που παρεμβαίνει σε όλους τους τομείς (Υγεία, Παιδεία, Δικαιοσύνη κ.λπ.), αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών. Ο Μητσοτάκης θα διαθέτει και την κοινοβουλευτική ισχύ και την ξεκάθαρη εντολή από τους ψηφοφόρους για να κάνει μεταρρυθμίσεις και ας ελπίσουμε ότι θα τις κάνει άμεσα μόλις εκλεγεί.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη, αναρωτιέται τι έφταιξε που έπεσε τόσο πολύ και ενδεχομένως να του πάρει πολύ καιρό να το καταλάβει και ακόμη περισσότερο να ανασυνταχθεί – αν ανασυνταχθεί και δεν διαλυθεί τελείως. Κατά πάσα πιθανότητα δεν θα καταφέρει να αντιληφθεί ότι η ύπαρξή του και η ανάδειξή του στην εξουσία ήταν η αντίδραση που επέλεξαν οι ψηφοφόροι σε μια στιγμή τεράστιας εθνικής αδυναμίας για να αντιμετωπίσουν τη διοίκηση της τρόικας και να τιμωρήσουν τα κόμματα που είχαν κυβερνήσει μέχρι τότε. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν διαθέτει ούτε σαφή ιδεολογία, ούτε ιστορική παράδοση, ούτε ενιαίες απόψεις, ούτε φυσικά πρόγραμμα. Και χωρίς τίποτα από αυτά, δεν μπορεί να πορευτεί στο μέλλον. Μπορεί να διατηρήσει ένα ποσοστό αρνητών και αντιδρώντων που δεν αρκεί φυσικά για τη διεκδίκηση της εξουσίας και το οποίο ενδεχομένως να μικρύνει στις ερχόμενες εκλογές γιατί υπάρχουν και πολλά άλλα αντισυστημικά κόμματα που θα του πάρουν ψηφοφόρους.
Το ΠΑΣΟΚ, από την άλλη πλευρά, διαθέτοντας όλα όσα δεν διαθέτει ο ΣΥΡΙΖΑ, είδε τα ποσοστά του να ανεβαίνουν και προσπαθεί να ανέβει ακόμη περισσότερο για να γίνει αξιωματική αντιπολίτευση στη θέση του ΣΥΡΙΖΑ ώστε να διεκδικήσει κάποια στιγμή την εξουσία. Στις 25 μέρες μέχρι τις εκλογές το ΠΑΣΟΚ καλείται να διεκδικήσει αυτήν ακριβώς τη θέση, της αξιωματικής αντιπολίτευσης, συνεπώς θα πρέπει να περιοριστεί σε αυτό τον ρόλο από τώρα και να προετοιμαστεί για να τον παίξει όσο το δυνατόν καλύτερα στο μέλλον. Και καλύτερα σημαίνει να καταφέρει να κάνει μια υπεύθυνη αντιπολίτευση, δηλαδή να πιέζει την κυβέρνηση να γίνει καλύτερη, να ελέγχει αυστηρά τη διοίκησή της, να προασπίζεται τα συμφέροντα των αδύναμων πολιτών και να φέρνει στη Βουλή χρήσιμες και τεκμηριωμένες προτάσεις για να βελτιωθούν τα πράγματα. Πρέπει να έχει ξεκάθαρη άποψη για το πού πρέπει να πάει η χώρα και να λειτουργεί κοινοβουλευτικά ανάλογα με αυτή την πορεία. Να στηρίζει δηλαδή όσες αποφάσεις της κυβέρνησης εντάσσονται στην κατεύθυνση αυτή και να αντιδρά σε εκείνες που αποκλίνουν από την επιθυμητή κατεύθυνση.
Δυστυχώς αυτό δεν έχει γίνει σαφές ακόμη στο ΠΑΣΟΚ, το οποίο φέρεται σαν να είναι η μελλοντική κυβέρνηση και ανακοινώνει τι θα κάνει. Δεν θα κάνει τίποτα γιατί δεν θα είναι κυβέρνηση, συνεπώς αυτό που είναι αναγκαίο τώρα είναι να λέει τι θα πρέπει να κάνει αλλιώς -και γιατί- η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Αν καταφέρει να γίνει αξιωματική αντιπολίτευση και αν στο μέλλον είναι σε θέση να διεκδικήσει την εξουσία, τότε θα πρέπει να σκεφτεί τι θα κάνει ως κυβέρνηση. Οχι τώρα.
Αυτό που πρέπει να καταλάβουν πάντως συνολικά τα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι ότι η αντιπολίτευση έχει ρόλο στη διακυβέρνηση. Ότι αντίθετα με το πώς πολιτεύονται στη Βουλή τις τελευταίες δεκαετίες, τώρα το ζητούμενο είναι να συνεισφέρουν στη διακυβέρνηση της χώρας και όχι να αντιδρούν μυωπικά σε όλα. Πρέπει να έχουν σαφή ρόλο που να βοηθά στην πρόοδο και όχι στην οπισθοδρόμηση. Η προστασία των πολιτών από τις αυθαίρετες ή λανθασμένες αποφάσεις της κυβέρνησης και ο αυστηρότατος έλεγχός της είναι ασφαλώς απαραίτητα, όπως και η επισήμανση των λαθών της, των επιπολαιοτήτων της, και ακόμη περισσότερο των σκανδάλων της. Ομως δεν είναι μόνο αυτή η δουλειά της αντιπολίτευσης. Πρέπει παράλληλα να συνεισφέρει με προτάσεις και να στηρίζει την πορεία της χώρας προς την επιθυμητή κατεύθυνση.
Αυτό είναι που δεν έκανε και δεν μπορεί να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ και που ίσως να μπορεί να κάνει το ΠΑΣΟΚ στην αντιπολίτευση. Οσο πιο γρήγορα το αντιληφθεί τόσο το καλύτερο για το ίδιο, διότι μέσω αυτής της αντίληψης θα μπορέσει να κερδίσει ψηφοφόρους εν όψει των δεύτερων εκλογών.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο πολιτικός κίνδυνος αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να υπάρχει, οι αγορές ήδη αντιδρούν θετικά προεξοφλώντας μια σταθερή πορεία για την οικονομία, οι αποφάσεις των επενδυτών, των επιχειρηματιών και των καταναλωτών δεν επηρεάζονται πλέον από το ενδεχόμενο πολιτικής αστάθειας. Η πορεία της οικονομίας διαφαίνεται καλή αν δεν υπάρξουν απρόβλεπτες εξελίξεις και αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη που θα εκλεγεί στις 25 Ιουνίου κυβερνήσει υπεύθυνα, μπορεί να έχουμε μπροστά μας μια μακροχρόνια πορεία βιώσιμης ανάπτυξης.