Τα έσοδα από τον τουρισμό, τα αυξημένα φορολογικά έσοδα κατά το πρώτο επτάμηνο του έτους, το χρήμα από την Ευρώπη, σε συνδυασμό με τη χαλάρωση της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής, αφήνουν περιθώρια στην κυβέρνηση για μεγάλες παροχές προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Εχει δημιουργηθεί δηλαδή ένας μεγάλος «δημοσιονομικός χώρος», όπως ονομάζεται το απόθεμα χρήματος του Δημοσίου, που μπορεί να διατεθεί σε ενισχύσεις προς τους πολίτες προκειμένου να καλυφθεί η μείωση της αγοραστικής δύναμης που προκαλείται από τον πληθωρισμό και μέρος του κόστους με το οποίο επιβαρύνονται όλοι από την αύξηση των τιμών της ενέργειας.
Παρά το γεγονός ότι το απόθεμα χρήματος του Δημοσίου είναι μεγάλο, το ποσοστό της αύξησης του ενεργειακού κόστους που θα καλυφθεί εξαρτάται από το πόσο θα ανέβουν οι τιμές της ενέργειας και για πόσο καιρό θα συνεχιστεί η ενεργειακή κρίση.
Τίποτα δεν δείχνει αυτή τη στιγμή ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα τελειώσει, ούτε ότι η ενεργειακή κρίση θα περιοριστεί.
Αντίθετα, οι απειλές της Gazprom, που ανακοίνωσε ότι οι τιμές του φυσικού αερίου για τη Δύση θα εκτοξευθούν κατά 60% στις 4.000 δολάρια ανά 1.00 κυβικά από 2.500 δολάρια που είναι σήμερα, σπέρνουν πανικό στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Αν κάτι τέτοιο συμβεί, το κόστος για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες θα είναι καταστροφικό και η Ευρώπη θα αναγκαστεί να διαχωρίσει τη θέση της από τις ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία, επιδιώκοντας μια συμφωνία ειρήνης – με θυσίες.
Για την Ελλάδα τα πράγματα είναι πιο εύκολα λόγω περιορισμένης εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος θα είναι αβάσταχτη για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ενώ και η διατήρηση της τιμής του πετρελαίου σε υψηλά επίπεδα προκαλεί μεγάλη αύξηση του κόστους των νοικοκυριών.
Ολα αυτά μαζί μειώνουν το διαθέσιμο εισόδημα και προκαλούν δυσκολίες κάλυψης ακόμη και βασικών αναγκών.
Σε μια προεκλογική περίοδο όπως είναι αυτή που βρισκόμαστε τώρα, είναι βέβαιο ότι η κυβέρνηση θα δώσει «ό,τι έχει και δεν έχει» για να καλύψει όσο περισσότερο μπορεί τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος. Ο μεγάλος δημοσιονομικός χώρος τής προσφέρει μια σχετική άνεση κινήσεων δίνοντάς της τα περιθώρια να χρηματοδοτήσει τους πολίτες.
Υπό αυτές τις συνθήκες μπορεί τελικά τα οικονομικά να μην είναι -για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες- το βασικό πρόβλημα μιας ελληνικής κυβέρνησης που πηγαίνει σε εκλογές. Δεν θα είναι δηλαδή η έλλειψη χρήματος η αιτία δυσανασχέτησης των ψηφοφόρων, αντίθετα πολλοί μπορεί να εκτιμήσουν την οικονομική στήριξη που παρέχει η κυβέρνηση.
Το πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση μπορεί να προέλθει από άλλες αιτίες, μεταξύ των οποίων η κυριότερη σήμερα φαίνεται να είναι οι παρακολουθήσεις των επικοινωνιών. Το θέμα εμφανίστηκε με την παρακολούθηση του τηλεφώνου του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη, αλλά στη Βουλή -αν αρχίσουν να δημοσιεύονται τα ονόματα και άλλων πολιτικών που παρακολουθούνται- το πρόβλημα μπορεί να πάρει άλλες διαστάσεις. Ιδιαίτερα αν αποδειχθεί ότι παρακολουθούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας μέλη της κυβέρνησης που κατέχουν υψηλές θέσεις σχετιζόμενες με την ασφάλεια της χώρας.
Η αλήθεια είναι ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΔΑΕ οι παρακολουθήσεις τηλεφώνων για λόγους εθνικής ασφάλειας ξεπερνούν τις 15.000 το 2021. Αριθμός τόσο μεγάλος, που είναι να αναρωτιέται κανείς αν το ελληνικό κράτος θεωρεί ότι είμαστε ένα έθνος πρακτόρων και προδοτών.
Και φυσικά στις συζητήσεις στη Βουλή θα ακουστούν πολλά και θα αποκαλυφθούν ενδεχομένως ακόμη περισσότερα και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πολιτικές εξελίξεις και να επιταχύνει τις εκλογές.
Και ενώ η οικονομία θα ισορροπεί με τις ενισχύσεις και όλοι θα παλεύουμε με τον πληθωρισμό, την ακρίβεια και την ενεργειακή κρίση, τελικά η πολιτική αναταραχή μπορεί να προέλθει από άλλες αιτίες.
Επιστρέφοντας λοιπόν σταδιακά στην καθημερινότητα μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, οι πολιτικές εξελίξεις θα καθοριστούν από δύο παράγοντες: αφενός από τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης πριν και κατά τη διάρκεια της ΔΕΘ όπου ο πρωθυπουργός αναμένεται να ενημερώσει για τις στηρίξεις που θα παρέχει η κυβέρνηση στους πολίτες για την αντιμετώπιση της ακρίβειας και αφετέρου από τις αποκαλύψεις που θα γίνουν στη Βουλή για τις παρακολουθήσεις. Παράλληλα θα τρέχει και το θέμα των τουρκικών προκλήσεων, που όλοι ελπίζουμε να μην εξελιχθεί σε θερμό επεισόδιο.
Αυτοί οι παράγοντες είναι που θα καθορίσουν τις πολιτικές εξελίξεις τους επόμενους μήνες και θα κρίνουν τον χρόνο των εκλογών. Και το πιο δυσάρεστο είναι ότι ενώ πλησιάζουμε σε εκλογές με απλή αναλογική οι οποίες απαιτούν συναίνεση και συνεργασίες μεταξύ των κομμάτων, οι εξελίξεις οδηγούν σε ένταση της πολιτικής αντιπαράθεσης και δυσχεραίνουν τις συνεργασίες.