Ο τρόπος που διεκδίκησε την ηγεσία του ΚΙΝ.ΑΛ. ο Γιώργος Παπανδρέου επιβεβαιώνει τη φράση του Ηρακλείτου, που ισχύει διαχρονικά στη ζωή και την πολιτική: «Δεν μπορείς να μπεις δυο φορές στο ίδιο ποτάμι», γιατί απλούστατα το ποτάμι έχει αλλάξει.
Η διάθεση για… ρεβάνς συνήθως δεν αποτελεί «ευκαιρία», ιδιαίτερα αν συντονίζεται από άσχετους αυλοκόλακες. Το αντίθετο, εκθέτει στον κίνδυνο απώλειας της αξιοπρέπειας ειδικά όταν χρησιμοποιούνται μέθοδοι όπως κι αυτές που επινόησε ο πρώην πρωθυπουργός για να κερδίσει τις εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝ.ΑΛ.
Αν είχε μείνει κάτι θετικό για τον κ. Παπανδρέου από τα σαράντα χρόνια της θητείας του ως βουλευτής, υπουργός, αρχηγός κόμματος και πρωθυπουργός, ήταν η μετριοπάθεια και η ευγένεια. Δυστυχώς ο Παπανδρέου που γνωρίσαμε τις τελευταίες εβδομάδες -και ειδικά την τελευταία- δεν έχει καμία σχέση με τη δημόσια εικόνα που είχαμε ως τώρα στο μυαλό μας. Ο γόνος μιας κραταιάς πολιτικής οικογένειας, ο οποίος πήρε χωρίς κόπο το δακτυλίδι της διαδοχής από τον Κώστα Σημίτη, κέρδισε την εξουσία και τη διαχειρίστηκε με τον τρόπο που το έκανε, πολέμησε με τον πιο αήθη τρόπο την ανάγκη ανανέωσης του πολιτικού χώρου, το δικαίωμα των νεότερων να δοκιμάσουν εκεί που ο ίδιος απέτυχε.
Είναι ανθρώπινη και κατανοητή η ανάγκη παραμονής ενός πολιτικού στα δημόσια πράγματα. Κανείς δεν επιθυμεί την αποστρατεία. Είναι σημαντικό, όμως, να γνωρίζει κάποιος πότε πρέπει να φύγει.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής άφησε στο πόδι του τον Γεώργιο Ράλλη για να γίνει Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο Κώστας Σημίτης παρέδωσε, πριν καν φτάσει στις κάλπες, στον Γιώργο. Στόχος του να μη χρεωθεί τη διαφαινόμενη ήττα, αλλά και να περιορίσει την έκτασή της με ένα νέο άφθαρτο πρόσωπο στο τιμόνι του ΠΑΣΟΚ, όπως και έγινε. Η παραταξιακή του συνείδηση δεν του επέτρεπε να αφήσει πίσω του το χάος.
Ο Κώστας Καραμανλής, αντί για θητεία 8 χρόνων, έκανε πεντέμισι για να αποφύγει την καταστροφή. Το παράδειγμα του Ανδρέα Παπανδρέου, που επέμεινε μετά την ήττα του 1989-90 και γύρισε στην εξουσία, δεν είναι προς μίμηση. Πρώτον, ο Ανδρέας ήταν ο… Ανδρέας και, δεύτερον, ήταν άλλες εποχές και η φθορά των πολιτικών δεν ήταν τόσο ταχύρρυθμη.
Εξάλλου και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έφυγε για το Παρίσι το 1963 και γύρισε πρωθυπουργός το 1974. Μεσολάβησαν όμως η δικτατορία και η τραγωδία της Κύπρου. Τώρα, ευτυχώς, ανάλογα γεγονότα δεν έχουμε, η κοινωνία εξελίσσεται και οι συνθήκες άλλαξαν, η ταχύτητα καθορίζει τα πάντα. Οταν η λαϊκή ετυμηγορία δείχνει το τέλος… είναι το τέλος. Μπορεί η κοινωνία να μετανιώσει για μια επιλογή, αλλά δεν πρόκειται να γυρίσει πίσω για να διορθώσει το λάθος. Θα ψάξει το «νέο» για να κλείσει τις πληγές του παρελθόντος.
Δεν πιστεύω ότι οι πολιτικοί αρχηγοί πρέπει να αλλάζουν επάγγελμα όταν ο λαός ή τα κομματικά όργανα δεν ανανεώσουν τη θητεία τους. Παράδειγμα θα μπορούσε να αποτελέσει και ο Γιώργος Παπανδρέου. Η θέση του στη Σοσιαλιστική Διεθνή, οι γνωριμίες του με ξένους ηγέτες και η θητεία του στο υπουργείο Εξωτερικών θα μπορούσαν να του προσφέρουν, με την αυτονόητη στήριξη της κυβέρνησης, έναν διαφορετικό ρόλο σε κάποιον διεθνή οργανισμό.
Θα αποτελούσε μια δικαίωση για τον ίδιο και θα ήταν πολλαπλάσια χρήσιμος για την Ελλάδα. Από μόνος του αναφέρθηκε στο παράδειγμα του Μάριο Ντράγκι στην Ιταλία, μόνο που εκείνος έγινε για πρώτη φορά πρωθυπουργός έχοντας πίσω του μια σπουδαία θητεία στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ακόμη θα μπορούσε να παραμείνει ένας απλός βουλευτής με το κόμμα του, όπως ο Κ. Καραμανλής και ο Αντώνης Σαμαράς.
Πιστεύω ότι η παρουσία πρώην πρωθυπουργών ή πολιτικών αρχηγών στη Βουλή είναι χρήσιμη για τα κόμματα, τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, τη Δημοκρατία και εν πάση περιπτώσει ένδειξη τιμής προς κάποιον που κυβέρνησε μια χώρα. Με μια προϋπόθεση: να μην μπλέκονται στα πόδια εκείνων που τώρα έχουν το προνόμιο και την ευθύνη να κυβερνούν ή να διεκδικούν την εξουσία.
Η περίπτωση του Γιώργου Παπανδρέου μοιραία συνδέεται με εκείνη του Αλέξη Τσίπρα. Και ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ πασχίζει για τη ρεβάνς. Πιστεύω ότι ματαιοπονεί. Η διαφαινόμενη εκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη στο ΚΙΝ.ΑΛ. προκάλεσε μικρή ταραχή στην αξιωματική αντιπολίτευση. Οχι άδικα. Στον χώρο της Κεντροαριστεράς τώρα ο Ανδρουλάκης είναι το «νέο» και ο Τσίπρας το «παλιό». Σε έξι μήνες θα ξέρουμε πώς θα εξελιχθεί αυτή η μάχη.
Μην έχετε αμφιβολία όμως πως αν ο ΣΥΡΙΖΑ μπορούσε να έχει έναν νέο αρχηγό στη θέση του κ. Τσίπρα τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Η θέση των «πρώην» είναι στην άκρη.