Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, αν αναλυθούν ως προς την εσωτερική πολιτική κατάσταση, οδηγούν σε τέσσερα συμπεράσματα: πρώτον, ότι αυξάνονται ταχύτατα οι πολίτες που είναι δυσαρεστημένοι από την κυβέρνηση, δεύτερον, ότι δεν αυξάνονται οι πολίτες που θεωρούν τα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης (ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ) ικανά να κυβερνήσουν, τρίτον, ότι είναι πάρα πολλοί οι πολίτες που γυρνάνε την πλάτη στους πολιτικούς, θεωρώντας προφανώς ότι κανείς δεν τους εκφράζει και, τέταρτον, ότι αυξάνονται οι πολίτες που προτιμούν ακραίες επιλογές, ψηφίζοντας από ΚΚΕ μέχρι Βελόπουλο και Νίκη.
Ολα αυτά μαζί δείχνουν ότι σύντομα ενδέχεται να φτάσουμε σε πολιτική κρίση, με ανίσχυρα κόμματα που δεν μπορούν να κυβερνήσουν και με τους πολίτες να τους γυρνάνε επιδεικτικά την πλάτη.
Σε αυτό το ενδεχόμενο, κυβερνήσεις συνασπισμού κομμάτων, είτε στο δεξί μισό, είτε στο αριστερό μισό του πολιτικού τόξου, θα είναι κακές λύσεις, αν κρίνουμε από την επίδοση που είχαν μέχρι σήμερα οι διάφορες κυβερνήσεις συνεργασίας.
Παρά το γεγονός ότι όλοι έχασαν σε αυτές τις ευρωεκλογές (ο Μητσοτάκης διότι έπεσε στο 28% ενώ επεδίωκε το 33%, ο Κασσελάκης διότι έπεσε κάτω από 15% ενώ πίστευε στο 17% και ονειρευόταν το 20% και ο Ανδρουλάκης διότι βγήκε τρίτος και καταϊδρωμένος, αδυνατώντας να ξεκολλήσει από το 12% και κάτι), οι αποτυχίες τους έχουν διαφορετική βαρύτητα για τη χώρα και διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά για τα κόμματά τους.
Η αποδυνάμωση του Μητσοτάκη και η αδυναμία του Ανδρουλάκη επηρεάζουν την κυβερνησιμότητα της χώρας. Η αδυναμία του Κασσελάκη είναι δική του προσωπική υπόθεση, αφού το κόμμα του είναι αμιγώς προσωπικό.
Η υποχώρηση των ποσοστών του Μητσοτάκη οφείλεται στην κακή επίδοση της κυβέρνησης σε πάρα πολύ βασικούς τομείς της πολιτικής του. Η εγκληματικότητα έχει εκτοξευτεί σε πρωτοφανή επίπεδα, οι διάφορες μαφίες δρουν ανενόχλητες, τα εγκλήματα μέσα στα σπίτια και τους δρόμους είναι ανατριχιαστικά – ούτε καν οι κυκλοφοριακές παραβάσεις δεν αντιμετωπίζονται.
Στην οικονομία οι στόχοι που θέτει η κυβέρνηση είναι διαφορετικοί από αυτούς για τους οποίους την επέλεξαν οι ψηφοφόροι. Το βιοτικό επίπεδο υποχωρεί συνεχώς, η κυβέρνηση αδυνατεί να αντιμετωπίσει την ακρίβεια, αδιαφορεί για τα καρτέλ που δρουν ανεξέλεγκτα σε όλους τους κλάδους, η πολιτική της διαλύει τις μικρές επιχειρήσεις και στοχοποιεί τη μεσαία τάξη που αποτελείται από μικροεπιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες, οι μισθωτοί φτωχοποιούνται.
Η κυβέρνηση κατηγορείται για αλαζονεία, καθώς είναι ικανοποιημένη από τα εύσημα που της δίνουν οι διεθνείς επενδυτικοί οίκοι και οργανισμοί, αλλά δεν αντιλαμβάνεται ότι οι πολίτες δεν είναι καθόλου ικανοποιημένοι από την οικονομική πολιτική της. Ο Μητσοτάκης σκέφτεται ανασχηματισμό, ενώ αυτό που θα έπρεπε να κάνει είναι να λύσει το πρόβλημα της εγκληματικότητας, να αναθεωρήσει -αν όχι να αλλάξει εκ βάθρων- την οικονομική πολιτική του και να προχωρήσει σοβαρά με μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση, στην Παιδεία και τη Δικαιοσύνη.
Ο Κασσελάκης πιθανόν να αντιλαμβάνεται ότι έφτασε στο προσωπικό του όριο του 15% και ότι αν δεν φτιάξει κόμμα -διότι ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή δεν είναι κόμμα- δεν έχει νόημα να συνεχίσει να λειτουργεί ως νάρκισσος σταρ πρωινάδικου. Δεν θα κερδίσει τίποτα, η δημοτικότητά του θα εξαντληθεί πολύ σύντομα.
Ο Ανδρουλάκης, από την άλλη μεριά, έχει κόμμα και μάλιστα με ικανά και σοβαρά στελέχη, αλλά ο ίδιος λειτουργεί σαν να είναι προσωποκεντρικό το ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ δεν είναι προσωποκεντρικό κόμμα μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά διαθέτει και ιστορία και διοικητική εμπειρία και ιδεολογία και στελέχη. Το λάθος του Ανδρουλάκη είναι ότι δεν αξιοποιεί τίποτε από αυτά, πήγε να πάρει το παιχνίδι πάνω του και δεν τα κατάφερε. Επαναλάμβανε μονότονα το παράπονό του για τις υποκλοπές, μίλαγε αφηρημένα για δημοκρατία, για προοδευτικό κόσμο, χρησιμοποιούσε γλώσσα και επιχειρήματα της Μεταπολίτευσης, είναι εκτός εποχής και δεν πείθει τους ψηφοφόρους. Τώρα πιέζεται για να ξεκινήσει διαδικασίες εκλογής νέου αρχηγού. Πιθανώς αυτοί που τον πιέζουν να θεωρούν ότι θα τα πήγαιναν καλύτερα από αυτόν.
Ομως το πρόσωπο του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ είναι το ένα πρόβλημα. Το σημαντικότερο, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει φτιάξει ένα πρόγραμμα της προκοπής, δεν έχει διαμορφώσει θέσεις και δεν έχει να προτείνει αποτελεσματικές και ρεαλιστικές λύσεις, δεν έχει φτιάξει ηγετική ομάδα με στελέχη που εμπιστεύεται ο κόσμος για να εξηγήσουν, να πάρουν πάνω τους και μελλοντικά να εφαρμόσουν τις πολιτικές, τις οποίες περιμένουμε να προτείνει το ΠΑΣΟΚ.
Με λίγα λόγια, ο Μητσοτάκης πρέπει να αλλάξει πολιτική και το ΠΑΣΟΚ, αν θέλει να διεκδικήσει την εξουσία κάποτε, θα πρέπει να φτιάξει πρόγραμμα και ηγετική ομάδα. Οποιος το καταφέρει αυτό στο ΠΑΣΟΚ, είτε είναι ο Ανδρουλάκης, είτε οποιοσδήποτε άλλος, θα έχει σοβαρές πιθανότητες να κυβερνήσει κάποια στιγμή. Ο Κασσελάκης θα δει τι θα κάνει, είναι άγνωστες οι βουλές του, αλλά αυτή τη στιγμή οι εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ δεν αφορούν κανέναν πλην του Κασσελάκη.