Η Διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, που αρχίζει σήμερα στη Γλασκώβη με τη συμμετοχή 200 χωρών, 30.000 συνέδρων (!) και 150.000 διαδηλωτών, μοιάζει «με ένα διαγώνισμα όπου έχεις αφήσει τις δύσκολες ερωτήσεις για το τέλος και ο χρόνος τελειώνει».
Δεν είναι δική μου η διαπίστωση, αλλά του προέδρου της Διάσκεψης Αλοκ Σάρμα – και μόνο από αυτή μπορούμε να καταλάβουμε τι ακριβώς περιμένουμε. Βασικοί στόχοι της Διάσκεψης (γνωστή ως COP26) ο περιορισμός της ανόδου της θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, μέσω της μείωσης των ρύπων, και η ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων χωρών στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η Ευρώπη, και μαζί της η Ελλάδα, θέλει αλλά δεν μπορεί. Πριν από δύο χρόνια η Ε.Ε. ξεκίνησε μια φιλόδοξη «πράσινη μετάβαση» δεκαετούς διάρκειας και κατέληξε να δοκιμάζεται άγρια από τον ενεργειακό χειμώνα. Θέλησε να απομακρυνθεί γρήγορα από τη ρυπογόνο χρήση άνθρακα και λιγνίτη, χωρίς να προχωρήσει με την ανάλογη ταχύτητα στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ετσι, βρέθηκε βαριά εκτεθειμένη στην ακρίβεια του φυσικού αερίου και στο έλεος του Πούτιν, ο οποίος αρνήθηκε να συμμετάσχει στη Διάσκεψη της Γλασκώβης και φυσικά να δεσμευτεί.
Ακόμη και στο εσωτερικό της η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν έχει ενιαία θέση. Θα έλεγε κανείς πως όσο μικρότερη είναι η συμμετοχή μιας χώρας στην παραγωγή ρύπων τόσο πιο πρόθυμα «θυσιάζει» την οικονομία της χωρίς να επιτυγχάνεται ο στόχος, δηλαδή η προστασία του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, η Ελλάδα έκλεισε τις λιγνιτικές μονάδες, αλλά η Γερμανία θα τις κρατήσει ανοιχτές μέχρι το 2040. Το αποτέλεσμα; Η τιμή ρεύματος στη χώρα μας να είναι αυτή τη στιγμή τριπλάσια απ’ ό,τι στη Γερμανία. Και το πιο εξωφρενικό: αναγκαζόμαστε να εισάγουμε ρεύμα από χώρες των Δυτικών Βαλκανίων για την παραγωγή του οποίου χρησιμοποιούνται μονάδες ρυπογόνου άνθρακα!
Σε… άλλη κλίμακα, η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στην Ε.Ε. προέρχεται από άνθρακα σε ποσοστό μόνο 17%, όταν στην Κίνα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 65% (άνοιξε πρόσφατα κι άλλες μονάδες), στην Ινδία 72% και στις ΗΠΑ 25%. Λεπτομέρεια: ούτε ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, ούτε οι ηγέτες της Ινδίας και της Βραζιλίας θα παρευρεθούν στη Διάσκεψη, αν και οι χώρες τους έχουν τις περισσότερες εκπομπές ρύπων στον κόσμο. Δηλαδή οι μεγάλοι ρυπαντές της Γης που ευθύνονται για τις αλλαγές στο κλίμα θα εξακολουθήσουν να ρυπαίνουν με την… άνεσή τους και οι μικροί θα αυτοτιμωρούνται χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα για το κλίμα.
Ολοι ανησυχούμε για την κλιματική αλλαγή, τις συνέπειες που έχει στη ζωή μας και είναι μεγάλη ανάγκη να υπάρξουν επιτέλους μέτρα. Φοβάμαι όμως ότι η αναγκαία για την επίτευξη του στόχου παγκόσμια συνεργασία είναι σχεδόν αδύνατο να επιτευχθεί. Ακόμη και τώρα που η ενεργειακή κρίση και η ακρίβεια απειλούν εθνικές οικονομίες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, οι χώρες της Ε.Ε. δεν έχουν κοινή γραμμή. Αλλού κινούνται Γαλλία και Ισπανία και αλλού, όπως πάντα, η Γερμανία, είτε με Μέρκελ είτε με Σολτς. Με έναν πολύ δύσκολο χειμώνα μπροστά μας, τι περιβαλλοντική πολιτική μπορεί να κάνει η πρόθυμη, πλην επιπόλαιη Ε.Ε. κόντρα στις απούσες Κίνα, Ρωσία, Ινδία, Βραζιλία αλλά και ΗΠΑ;
Λυπάμαι, αλλά μόνο με τις συμπαθέστατες και μαχητικές Γκρέτα Τούνμπεργκ και Βανέσα Νακάτε δεν έχουμε ελπίδες. Το όλο σκηνικό μού θυμίζει την πινακίδα που δέσποζε από το 1975 μέχρι σχεδόν το 2000 στη λεωφόρο Βουλιαγμένης: «Δήμος Αργυρούπολης – αποπυρηνικοποιημένη ζώνη».
Και η αφέλεια, όμως, πρέπει να έχει τα όριά της.