Ολα στην οικονομία είναι αλληλένδετα. Μια στρεβλή κατάσταση προκαλεί αλυσιδωτές στρεβλώσεις παντού. Δυστυχώς στην Ελλάδα, οι θετικές επιπτώσεις από την ταχεία μεγέθυνση της οικονομίας δεν γίνονται εμφανείς στους πολίτες, ενώ οι αρνητικές επιπτώσεις από την ακρίβεια μεταφράζονται κατευθείαν σε αδυναμία πληρωμών των μηνιαίων εξόδων των νοικοκυριών.
Ο λόγος είναι ότι το χρήμα από την αύξηση του ΑΕΠ αργεί πάρα πολύ να μοιραστεί στις τσέπες των πολιτών ή χάνεται καθ’ οδόν.
Βλέπουμε π.χ. ότι οι νέοι δεν ασχολούνται με την παραγωγή και αναρωτιόμαστε γιατί εισάγουμε τα πάντα και δεν τα παράγουμε.
Μα οι παραγωγοί κάπου πρέπει να πουλήσουν το προϊόν τους, δηλαδή μέσα από μια εμπορική αλυσίδα, η οποία όμως καθυστερεί να τους πληρώσει ακόμη και για έναν χρόνο. Συνεπώς, όλο και λιγότεροι ασχολούνται με την παραγωγή διότι δεν μπορούν να αντέξουν χωρίς εισπράξεις επί μήνες.
Και δεν φτάνει που δεν πληρώνονται, χρειάζεται να πληρώσουν άμεσα τον πολύ υψηλό ΦΠΑ στο Δημόσιο, χωρίς να τον έχουν εισπράξει από τις μεγάλες αλυσίδες στις οποίες πουλάνε τα προϊόντα τους. Στην πραγματικότητα, οι παραγωγοί χρηματοδοτούν τις εμπορικές αλυσίδες με δικό τους χρήμα. Για αυτό άλλωστε οι εμπορικές αλυσίδες δεν χρειάζονται πολλά τραπεζικά δάνεια, διότι έχουν χρήμα δωρεάν από αυτούς τους οποίους δεν πληρώνουν στην ώρα τους.
Το αστείο είναι ότι υπάρχει οδηγία της Ε.Ε. από το 2011, που υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση το 2013, και η οποία ορίζει ότι όλες ανεξαιρέτως οι εμπορικές συναλλαγές πρέπει να εξοφλούνται εντός 30 ημερών. Στην Ελλάδα μαζί με τον νόμο δημοσιεύτηκε και ένα «παραθυράκι» για την καταστρατήγησή του. Οτι όλοι πρέπει να πληρώνουν εγκαίρως, εκτός αν ορίζεται αλλιώς στη σύμβαση μεταξύ αγοραστή και πωλητή. Αυτό το παραθυράκι έχει ακυρώσει τον νόμο. Διότι δίνει ένα όπλο στους μεγάλους να πιέσουν τους μικρούς να υπογράφουν καταχρηστικές συμβάσεις, αλλιώς δεν συνεργάζονται μαζί τους. Και καθώς στη μικρή ελληνική οικονομία, οι μεγάλοι παίκτες λειτουργούν ως καρτέλ, οι παραγωγοί και οι προμηθευτές προϊόντων και υπηρεσιών είναι αναγκασμένοι να υπογράφουν συμβάσεις που είναι εις βάρος τους σε χυδαίο βαθμό.
Δυστυχώς, οι μεταχρονολογημένες επιταγές (που δεν υπάρχουν στην Ε.Ε. πλέον) και η εξόφληση ύστερα από έξι ή και περισσότερους μήνες είναι η επικρατούσα πρακτική. Μια πρακτική που προκαλεί τεράστια βλάβη στην οικονομία, δημιουργεί ασφυκτικό πρόβλημα στη ρευστότητα όλων των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων και έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις σε καθυστερήσεις πληρωμής φόρων, σε καθυστερήσεις πληρωμής δανείων, σε καθυστερήσεις πληρωμής μισθών και αυτές με τη σειρά τους φέρνουν καθυστερήσεις πληρωμής φόρων, στεγαστικών δανείων και πιστωτικών καρτών από τους απλήρωτους εργαζόμενους.
Στη βάση λοιπόν πάρα πολλών και σημαντικών προβλημάτων βρίσκονται οι καθυστερήσεις πληρωμών τιμολογημένων προϊόντων και υπηρεσιών, ενώ απαγορεύονται από τον ευρωπαϊκό νόμο και από τον ελληνικό.
Πρόκειται περί παράνομης καθυστέρησης; Οχι, διότι οι καθυστερημένες πληρωμές γίνονται στο πλαίσιο συμβάσεων που έχει υπογράψει η μεγάλη εμπορική αλυσίδα με τον κάθε μικρό παραγωγό. Πρόκειται όμως για απαράδεκτες και καταχρηστικές συμβάσεις, διότι αν ο μικρός παραγωγός αρνηθεί την εξόφληση σε έξι μήνες, η αλυσίδα δεν θα βάλει το προϊόν του στο ράφι. Συνεπώς, αναγκάζεται να την υπογράψει και προσπαθεί να επιβιώσει απλήρωτος. Εννοείται ότι υπό αυτές τις συνθήκες δεν μπορεί να αυξήσει την παραγωγή του, δεν μπορεί να επενδύσει για να μεγαλώσει, πολλοί εγκαταλείπουν την παραγωγή και οι νέοι δεν θέλουν να ασχοληθούν με την παραγωγή. Ετσι καταλήγουμε να μην παράγουμε και να εισάγουμε τα πάντα.
Πώς θα λυνόταν αυτό το πρόβλημα; Καταρχάς σε άλλες χώρες απαγορεύεται ρητά και χωρίς εξαιρέσεις η εξόφληση αργότερα από 30 ή 60 ημέρες. Στη Γαλλία το ανώτατο όριο των 60 ημερών τηρείται ευλαβικά, όποιος καθυστερήσει πληρώνει τόκους υπερημερίας και πηγαίνει στο δικαστήριο, ιδίως αν δεν μπορεί να δικαιολογήσει την καθυστέρηση και αντιμετωπίζει πολύ αυστηρές ποινές. Εκτός δε από τις ποινές, αν μια μεγάλη εταιρεία καθυστερήσει να πληρώσει, είναι υποχρεωμένη να δημοσιεύσει στα media κείμενο που να δηλώνει ότι καθυστέρησε και να εξηγεί το γιατί – δηλαδή διασύρεται.
Ενας τρόπος λοιπόν να λυθεί το ζήτημα είναι να εφαρμοστεί ο νόμος χωρίς εξαιρέσεις, όπως στη Γαλλία.
Αν η κυβέρνηση θέλει να δώσει το περιθώριο μιας διαφορετικής συμφωνίας εξόφλησης μέσω σύμβασης, θα πρέπει να προστατεύσει τους χιλιάδες μικρούς παραγωγούς και προμηθευτές προϊόντων και υπηρεσιών από τις καταχρηστικές συμβάσεις που τους επιβάλλουν οι μεγάλες επιχειρήσεις. Και μπορεί να τις προστατεύσει συμπληρώνοντας τον νόμο με μια πρόταση που θα λέει ότι δεν επιτρέπεται υπογραφή σύμβασης εξόφλησης άνω των 30 ημερών μεταξύ επιχειρήσεων με μεγάλη διαφορά μεγέθους. Π.χ. να μην μπορεί να υπάρξει καθυστέρηση πληρωμής από μια εταιρεία σε έναν προμηθευτή, αν ο τζίρος της εταιρείας είναι διπλάσιος από τον τζίρο του προμηθευτή.
Με λίγα λόγια, να ορίσει με κάποιον τρόπο ο νόμος μια ποσοτική σχέση ώστε να θεωρούνται ισοδύναμοι οι συμβαλλόμενοι στη σύμβαση.
Σήμερα όλοι οι μικρομεσαίοι είναι απροστάτευτοι έναντι των μεγάλων. Και αυτό είναι κάτι που η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει φροντίσει να αντιμετωπίσει και μάλιστα αυστηρά, απλώς εμείς εδώ βρήκαμε πάλι το «παραθυράκι» για να αποφύγουμε την εφαρμογή του νόμου. Και όταν λέω εμείς, δεν εννοώ τους πολίτες, αλλά το ίδιο το κράτος, που έφτιαξε έναν νόμο έτσι ώστε να καταστρατηγείται. Μόνο που αυτό το «παραθυράκι» των συμβάσεων προκαλεί ανυπολόγιστη καταστροφή στην οικονομία και τις προοπτικές της.
Για τον υπουργό Οικονομικών, αυτό -και πολλά άλλα- είναι «λεπτομέρειες». Δεδηλωμένα απεχθάνεται τους μικρομεσαίους και το οικονομικό μοντέλο που θέλει για τη χώρα είναι ένα μοντέλο μεγάλων επιχειρήσεων. Δεν βλέπει όμως ότι π.χ. οι μικροί που δεν αποδίδουν ΦΠΑ πολλές φορές δεν έχουν χρήματα για να τον αποδώσουν, επειδή οι μεγάλοι δεν τους πληρώνουν. Δεν βλέπει ότι ούτε τα δάνειά τους έχουν λεφτά να τα πληρώσουν και αυτό ισχύει για όλες τις καθυστερήσεις ακόμη και σε επίπεδο μισθωτών.
Τέτοιου είδους «λεπτομέρειες», λοιπόν, κρύβουν διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας και παθογένειες δεκαετιών. Και πρέπει τώρα η κυβέρνηση Μητσοτάκη να τις διορθώσει, όχι μόνο επειδή αυτό είναι αναγκαίο για την καλύτερη λειτουργία της οικονομίας, αλλά και επειδή ο ίδιος ο πρωθυπουργός θέλει να κάνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις και δηλώνει ότι στόχος του ήταν πάντα η Ελλάδα να πλησιάσει όσο πιο πολύ μπορεί την Ευρώπη. Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό λοιπόν.
Με μια πρόταση σε έναν νόμο αλλάζουν όλα και δημιουργούνται νέες προοπτικές για την οικονομία.