Η Ελλάδα μέσα από δέκα δείκτες

Η Eκθεση Πισσαρίδη, εκτός των προτάσεων που κάνει για την ανασυγκρότηση της χώρας, παραθέτει και μια σειρά από συγκριτικές αναλύσεις για τη γενικότερη κατάσταση της χώρας σε σχέση με άλλες αναπτυγμένες χώρες. Παρακάτω αναφέρονται δέκα δείκτες στους οποίους οι επιδόσεις της χώρας μας είναι δραματικές. Ακόμα και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που ξεκίνησαν την ανασυγκρότησή τους τη δεκαετία του ’90 μας έχουν πλέον ξεπεράσει.

Δημόσια Διοίκηση: Η ελληνική Δημόσια Διοίκηση υστερεί σημαντικά σε σχέση με τις χώρες του ΟΟΣΑ. Η υστέρηση αποτυπώνεται σε πολλές διεθνείς κατατάξεις. Ενδεικτικά αναφέρεται η κατάταξη InCiSE (International Civil Service Effectiveness), που υπολογίζεται με βάση τις επιδόσεις της Δημόσιας Διοίκησης σε δώδεκα διαφορετικούς τομείς και συμπεριλαμβάνει μετρήσεις άλλων οργανισμών, όπως της Παγκόσμιας Τράπεζας. Στην κατάταξη του 2019 η Ελλάδα καταλαμβάνει την 37η θέση σε σύνολο 38 χωρών-μελών του ΟΟΣΑ.

Δικαιοσύνη: Ο χρόνος που απαιτείται για να τελεσιδικήσει μια υπόθεση στα πολιτικά δικαστήρια σε πρώτο βαθμό στην Ελλάδα ήταν ο δεύτερος υψηλότερος στην Ε.Ε. το 2017, ενώ ο αντίστοιχος χρόνος για τα διοικητικά δικαστήρια ήταν ο πέμπτος υψηλότερος.

Εκπαίδευση: Στο πρόγραμμα PIAAC (Programme for the International Assessment of Adult Competencies) του ΟΟΣΑ, που εξετάζει τις δεξιότητες ανάγνωσης, αρίθμησης και επίλυσης προβλημάτων σε προηγμένο τεχνολογικό περιβάλλον ατόμων ηλικίας 16-65 ετών, η Ελλάδα καταλαμβάνει τη 17η θέση ανάμεσα σε 19 κράτη-μέλη της Ε.Ε. που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, με επιδόσεις πολύ κάτω του μέσου όρου του ΟΟΣΑ. Αντίστοιχα, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Δείκτη Δεξιοτήτων του CEDEFOP, η Ελλάδα καταλαμβάνει την τελευταία θέση με 17% (με μέσο όρο της Ε.Ε. το 66%) ως προς την αντιστοίχιση δεξιοτήτων (skills matching), υστερεί σημαντικά τόσο ως προς την ενεργοποίηση των δεξιοτήτων (skills activation) με 45% έναντι 79% της Ε.Ε. όσο και ως προς την ανάπτυξη δεξιοτήτων (skills development) με 43% έναντι 76% της Ε.Ε., ενώ στη συνολική κατάταξη καταλαμβάνει την προτελευταία θέση.

Υγεία: Σύμφωνα με τα στοιχεία της αξιολόγησης συστημάτων υγείας 35 χωρών από το Euro Health Consumer Index (EHCI), η Ελλάδα το 2018 κατείχε την 29η θέση με 615 βαθμούς (άριστα οι 1.000 βαθμοί), ενώ το 2012 κατείχε την 22η θέση. Επίσης, τα ελληνικά νοικοκυριά πληρώνουν από την τσέπη τους τις μεγαλύτερες ιδιωτικές δαπάνες μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ (40% των συνολικών δαπανών υγείας).

Χωροταξία: Η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε θέματα χωροταξίας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο δείκτης Registering Property του Doing Business Report 2020 της Παγκόσμιας Τράπεζας κατατάσσει την Ελλάδα 156η μεταξύ 187 χωρών. Ο δείκτης αυτός εξετάζει τις διαδικασίες που απαιτούνται για την αγορά γης, καθώς και την ποιότητα του συστήματος διαχείρισης της γης και καταγραφής δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ε.Ε. που δεν διαθέτει Εθνικό Κτηματολόγιο για το σύνολο της επικράτειας.

Συντάξεις: H συνταξιοδοτική δαπάνη στην Ελλάδα παραμένει ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ (16,5% έναντι 13,2% κατά μέσο όρο στην Ευρωζώνη), με τη χώρα να βρίσκεται στην υψηλότερη θέση στην Ευρωζώνη, παρά τις διαδοχικές περικοπές και αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα από το 2010. Επιβαρυντικά για τα δημόσια οικονομικά δρα και το υψηλό ποσοστό κρατικής επιχορήγησης για την κάλυψη συντάξεων σε ύψος 10,1% του ΑΕΠ το 2018, έναντι 3,1% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο στην Ε.Ε.

Καινοτομία: Συνολικά η Ελλάδα κατατάσσεται 41η στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας και 57η στον Παγκόσμιο Δείκτη Ανταγωνιστικότητας, από τις 129 και 140 χώρες αντίστοιχα, με μόνο την Κροατία να βρίσκεται κάτω από αυτή σε αμφότερους τους δείκτες μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. Στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας οι άλλες πέντε χώρες-μέλη της Ε.Ε. στη Νότια Ευρώπη βρίσκονται στις θέσεις 27-32.

Κόστος Ενέργειας: Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην Ελλάδα καταγράφεται η υψηλότερη μέση χονδρική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας εντός της Ε.Ε. (63,9 €/MWh το 2019).

Βιομηχανία: Την περίοδο 2008-2019 η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) της μεταποίησης ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν 9,1% στην Ελλάδα, έναντι μέσου όρου 15,1% στην Ε.Ε. Σημαντική υστέρηση συγκριτικά με την Ε.Ε. καταγράφεται και στο σύνολο των εργαζομένων στη μεταποίηση ως ποσοστό του συνόλου των εργαζομένων στην οικονομία.

Την περίοδο 2008-2019 το ποσοστό αυτό ήταν 8,6% στην Ελλάδα, έναντι 15% στην Ε.Ε. Η υστέρηση της Ελλάδας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες ως προς το μέγεθος του μεταποιητικού κλάδου αποτυπώνεται και στο ποσοστό των εξαγωγών. Οι ελληνικές εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων το 2019 ήταν 9,2% του ΑΕΠ, ενώ ο μέσος όρος για εννέα ευρωπαϊκές χώρες (Ε.Ε.-9) πληθυσμιακά συγκρίσιμες με την Ελλάδα (Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Σουηδία και Τσεχία) ήταν 38,2%.

Εξαγωγές: Οι συνολικές εξαγωγές αποτελούν το 37,2% του ΑΕΠ της Ελλάδας έναντι 65,5% για τις χώρες Ε.Ε.-9.

Τα ερωτήματα είναι αμείλικτα. Τα πολιτικά κόμματα αισθάνονται την ανάγκη να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την κατάντια της χώρας; Τα πολιτικά κόμματα είναι σε θέση να παρουσιάσουν τις εθνικές προτεραιότητες; Και το κυριότερο, υπάρχει πιθανότητα επίτευξης κάποιας συναίνεσης για την υλοποίηση ενός εθνικού σχεδιασμού ή θα χαθεί και η (τελευταία) ευκαιρία του Ταμείου Ανάκαμψης;