Οφείλω να ομολογήσω ότι από Οικονομικά γνωρίζω ελάχιστα. Αν και τελείωσα την Πάντειο μετά πολλών βασάνων, όπου νομίζω ότι είχαμε και κάτι οικονομικά μαθήματα, εγώ προτιμούσα ως φοιτητής να κάθομαι στα διάφορα καφέ γύρω από τη Σχολή και να συζητώ πολιτικά και ποδόσφαιρο.
Τώρα, παρακολουθώντας τις ειδήσεις, ακούω διάφορους ημιμαθείς δημοσιογράφους και αμφιβόλου νοημοσύνης απόστρατους αξιωματικούς, οι οποίοι μεταξύ ελληνοτουρκικών και ουκρανικού, πετάνε και διάφορες μπουρδολογίες περί την οικονομία και τον πληθωρισμό. Έτσι, τελώ υπό πλήρη σύγχυση ως προς τα οικονομικά τεκταινόμενα παγκοσμίως, αλλά κυρίως στη χώρα μας. Ακούω περί ανάπτυξης, περί ακρίβειας περί κόστους συντελεστών παραγωγής και όλα αυτά γίνονται μέσα στο μυαλό μου ένα μπερδεμένο κουβάρι!
Ευτυχώς όμως έχω τον κουμπάρο μου τον Πολυχρόνη. Ο κουμπάρος σπούδασε Οικονομικά στην Αγγλία παρακαλώ, και τώρα εργάζεται σε μία Τράπεζα, στο γκισέ. Από μένα τουλάχιστον γνωρίζει πολλά περισσότερα. Κανόνισα λοιπόν να συναντηθούμε να πιούμε καφέ και να μου δώσει τα φώτα του, καθότι τα δικά μου φώτα είχανε πάθει black out.
– Ρε κουμπάρε, του λέω. Τι γίνεται με όλα αυτά που ακούω περί ανάπτυξης, πληθωρισμού επιτοκίων και δεν συμμαζεύεται;
Ο κουμπάρος χαμογέλασε και άναψε τσιγάρο. Προφανώς, τον είχα πετύχει σε φιλοσοφική διάθεση!
-Μην παιδεύεσαι με αυτά, μου λέει. Αυτά έρχονται και παρέρχονται. Σήμερα μιλάμε για ανάπτυξη, αύριο θα μιλάμε για ύφεση. Σήμερα είναι ο πληθωρισμός, αύριο θα είναι η ανεργία… Άλλο είναι το σημαντικό. Δύο είναι οι διαχρονικές και μονίμως ανοιχτές πληγές της ελληνικής οικονομίας, από γενέσεως ελληνικού κράτους.
-Σοβαρά; Και ποιες είναι αυτές οι πληγές, ρε κουμπάρε, ρωτάω εγώ.
-Λοιπόν, είναι το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) και η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Κόκκαλο εγώ. Άγνωστες έννοιες και δύσκολες λέξεις! Άσε που αυτή η ανταγωνιστικότης η ρημάδα είναι και τριτόκλιτη, και δεν θυμάμαι πως κλίνεται.
-Μα, καλά, γιατί όμως κανείς δεν μιλάει γι’ αυτά; του λέω.
-Τόσα ξέρουν, τόσα λένε, μου απαντά. Λοιπόν, άκου: Tο ΙΤΣ είναι όλες οι εισαγωγές μας, μείον τις εξαγωγές μας. Δηλ., τι εισάγουμε μείον τι εξάγουμε σε προϊόντα, που είναι το εμπορικό ισοζύγιο, συν τι εισάγουμε μείον τι εξάγουμε σε υπηρεσίες, που είναι το ισοζύγιο των υπηρεσιών. Και όταν λέμε υπηρεσίες, στην Ελλάδα εννοούμε κυρίως τον τουρισμό.
-Μα, καλά, εμείς έχουμε πάρα πολύ τουρισμό. Δεν φτάνει ο τουρισμός να μας καλύψει; ρωτάω εγώ
-Όχι βέβαια, διότι οι εμπορικές εισαγωγές είναι τόσες πολλές, που παρά τον τουρισμό είμαστε τελικά ελλειμματικοί. Αφού έχουμε φθάσει να εισάγουμε σκόρδα και λεμόνια από την Τουρκία. Τι περιμένεις;
Βρε τον κουμπάρο. Πόσα ξέρει, σκέφθηκα. Και συνεχίζει:
-Και, φυσικά, όταν έχουμε ελλείμματα, πώς τα καλύπτουμε; Τα καλύπτουμε με δανεισμό. Γι’ αυτό ο δανεισμός μας είναι ο υψηλότερος στην Ευρώπη…
-Τι λες, ρε παιδί μου! Και εγώ που νόμιζα ότι ο τουρισμός μάς λύνει τα περισσότερα οικονομικά μας προβλήματα, λέω εγώ απογοητευμένος.
-Μύθος, κουμπάρε, μου λέει. Καλός ο τουρισμός, αλλά στην Ελλάδα έχει γίνει πανάκεια. Βασιζόμαστε σε αυτόν και παραμελούμε τα υπόλοιπα, οπότε ιδού τα αποτελέσματα! με πυροβολεί ο κουμπάρος. Και συνεχίζει: Η ελληνική οικονομία δεν είναι ανταγωνιστική. ( Ωχ, νάτη πάλι αυτή η ανταγωνιστικότης, η τριτόκλιτη, που σας έλεγα πιο πάνω. Τώρα, θα ρωτήσω τον κουμπάρο πώς κλίνεται.) Αυτό προκύπτει επειδή οι ελληνικές επιχειρήσεις συνολικά δεν είναι ανταγωνιστικές.
Η ανταγωνιστικότης μιάς επιχείρησης είναι ο δείκτης που μετράει πόσο τα προϊόντα της επιχείρησης είναι καλύτερα και φθηνότερα, από των άλλων ομοειδών επιχειρήσεων, και εδώ και στο εξωτερικό. Αν μία επιχείρηση είναι ανταγωνιστική, τότε θα πουλήσει περισσότερα από τους ανταγωνιστές της. Αν όχι, τότε θα πουλήσει λιγότερα και τελικά θα κλείσει. Το άθροισμα της ανταγωνιστικότητας όλων των ελληνικών επιχειρήσεων διαμορφώνει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Και ως γνωστόν η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας είναι μονίμως προβληματική, όπως και το ΙΤΣ είναι παγίως ελλειμματικό. Αυτά είναι τα σοβαρά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και όχι αν ανέβηκε ή έπεσε η βενζίνη ή το παιδικό γάλα!
Με τσάκισε ο κουμπάρος! Δηλαδή, όσα ακούμε στις τηλεοράσεις δεν είναι τόσο σημαντικά, όσο αυτά τα δύο που μου λες.
-Νομίζω ναι, λέει ο κουμπάρος. Όπως μία μη ανταγωνιστική και ελλειμματική επιχείρηση τελικά θα κλείσει, έτσι μπορεί να κλείσει και ένα κράτος! Μόνο που τα κράτη δεν κλείνουν, αλλά καταφεύγουν στα μνημόνια και στο ΔΝΤ. Σου θυμίζει τίποτα αυτό; με ρώτησε.
– Τον Γιωργάκη Παπανδρέου και την πρώτη φορά Αριστερά, είπα συντετριμμένος εγώ, και σηκώθηκα και έφυγα.
Κατόπιν αυτού αποφάσισα να μη διευρύνω άλλο τις πενιχρές οικονομικές μου γνώσεις.
Από δω και πέρα δεν θα ακούω οικονομικές ειδήσεις. Θα βλέπω μόνο ποδόσφαιρο!
Εκεί μπορεί να χάνουμε, αλλά τουλάχιστον καταλαβαίνω το γιατί.