Η ξαφνική και εντυπωσιακή υποχώρηση του Τραμπ με το πάγωμα των δασμών για 90 ημέρες έδωσε στις αγορές μια ανάσα και χρόνο να αποτιμήσουν πιο σωστά τις επιπτώσεις της πολιτικής του. Δεν ξεπεράστηκε όμως η τεράστια αβεβαιότητα που επικρατεί σε όλες τις αγορές.
Ορισμένοι θεωρούν ότι οι αγορές ισορροπούν, κάποιοι άλλοι είναι ακόμη πολύ επιφυλακτικοί. Αυτό που κρίνεται είναι η αξιοπιστία των ΗΠΑ η οποία εξαρτάται από τη σταθερότητα της πολιτικής του Τραμπ. Και από τις έως σήμερα παλινωδίες του, ο Τραμπ θεωρείται απρόβλεπτος και προκαλεί μεγάλη αβεβαιότητα στις αγορές.
Η Γουόλ Στριτ είναι το μικρότερο πρόβλημα, η αγορά ομολόγων είναι αυτή που θα καθορίσει τις εξελίξεις. Και μπορεί οι τιμές των αμερικανικών μετοχών να ανέκαμψαν με το πάγωμα των δασμών συμπαρασύροντας ανοδικά και τις μετοχές όλων των χρηματιστηρίων, αλλά η αγορά των αμερικανικών ομολόγων είναι μουδιασμένη. Οι διαχειριστές των funds επενδύουν τουλάχιστον το 40% των κεφαλαίων τους σε ομόλογα και δεν έχουν ακόμη αποσαφηνίσει τη στάση τους έναντι των ΗΠΑ. Η στάση τους εξαρτάται από το αν θεωρούν την πολιτική αξιόπιστη ή όχι. Μένει λοιπόν να δούμε πώς θα κινηθούν οι τιμές των αμερικανικών ομολόγων τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες.
Η αγορά ομολόγων παγκοσμίως καθορίζει το κόστος δανεισμού για όλες τις χώρες. Αν τα αμερικανικά ομόλογα τα οποία θεωρούνται ασφαλή καταφύγια χάσουν τη λάμψη τους και το κόστος δανεισμού για τις ΗΠΑ αυξηθεί, προκαλείται αύξηση του κόστους δανεισμού σε όλες τις χώρες. Η κρίση στις αγορές ομολόγων είναι που προκαλεί οικονομικές κρίσεις πολύ μεγαλύτερες από τις χρηματιστηριακές.
Σε συνδυασμό οι δυο μαζί -όπως συνέβη την προηγούμενη εβδομάδα- είναι δείγμα επερχόμενης καταστροφής. Σύμφωνα με έγκυρους διεθνείς αναλυτές, η πτώση των αμερικανικών ομολόγων είναι η αιτία της άτακτης υποχώρησης του Τραμπ στον εμπορικό πόλεμο. Μαζί φυσικά με την πίεση που υπέστη από τις αντιδράσεις των Ρεπουμπλικανών γερουσιαστών και των πολυδισεκατομμυριούχων φίλων του επιχειρηματιών. Με την ταυτόχρονη πτώση μετοχών και ομολόγων δεν χάνονται μόνο τα κέρδη των επιχειρήσεων και τα λεφτά των μετόχων, χάνονται οι συντάξεις των Αμερικανών και η δυνατότητα των ΗΠΑ να δανείζονται για να αναχρηματοδοτούν το τεράστιο χρέος τους.
Ολα αυτά μαζί εξηγήθηκαν προφανώς στον Τραμπ, ο οποίος έκανε εντυπωσιακότατη «κωλοτούμπα» παρουσιάζοντάς τη φυσικά ως επιτυχία της πολιτικής του. Είπε ότι αποφάσισε το πάγωμα των δασμών επειδή 70 ηγέτες τού τηλεφώνησαν για να διαπραγματευτούν, συνεπώς η στρατηγική του πέτυχε τον στόχο. Δεν ξέρει κανείς ποιοι και αν του τηλεφώνησαν για να διαπραγματευτούν και ποιοι για να διαμαρτυρηθούν έντονα, αλλά σε κάθε περίπτωση ο Τραμπ χρειάζεται να νιώθει νικητής και όχι ηττημένος, και αυτό είναι αντιληπτό από όλους τους ηγέτες που προσπαθούν να βρουν μια διέξοδο.
Δεν είναι τυχαίο ότι η δήλωση Μητσοτάκη πως υπάρχει win-win λύση καλύπτει την ψυχολογική ανάγκη του Τραμπ να νιώθει νικητής, και γι’ αυτό αμέσως αντέδρασε θετικά λέγοντας ότι γνωρίζει τον Μητσοτάκη και ότι είναι καλός άνθρωπος.
Το θετικό από την κωλοτούμπα Τραμπ είναι ότι, όπως φαίνεται, υπάρχει τελικά αντίδραση στο εσωτερικό των ΗΠΑ, αφενός από τους γερουσιαστές (Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικανούς), αλλά και από τους επιχειρηματίες και τους τραπεζίτες. Η αντίδραση αυτή μπορεί να περιορίσει την εξαιρετικά επικίνδυνη αυτοκρατορική ψευδαίσθηση του Τραμπ και να προσφέρει το στήριγμα που χρειάζεται η παγκόσμια κοινότητα για να συνεχίσει να λειτουργεί εντός κάποιου πλαισίου σχετικής σταθερότητας.
Η αβεβαιότητα δεν εξαλείφεται τόσο εύκολα, αλλά τουλάχιστον περιορίζεται, μέχρι να υπάρξει μια νέα ανατροπή από τον Αμερικανό πρόεδρο.
Η Κίνα
Σε ό,τι αφορά την εξέλιξη του εμπορικού πολέμου, οι επιπτώσεις του θα είναι ασφαλώς μικρότερες, αλλά υπάρχουν. Αφενός διότι οι δασμοί 10% παραμένουν για όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ και θα προκαλέσουν πληθωρισμό στην Αμερική και αφετέρου διότι το παιχνίδι με την Κίνα μόλις άρχισε. Ο Τραμπ περιόρισε τον εμπορικό πόλεμο μόνο εναντίον της Κίνας αυξάνοντας μάλιστα τους δασμούς στα κινεζικά προϊόντα στο 104%. Η Κίνα απαντά με μικρότερους δασμούς και αυξάνει τις τιμές των κινεζικών προϊόντων που πωλούνται διαδικτυακά στις ΗΠΑ κατά 70%. Ταυτόχρονα έχει ξεκινήσει ήδη επαφές με όλες τις άλλες χώρες για διατήρηση και επαύξηση των εμπορικών τους συναλλαγών και το σημαντικότερο όπλο της είναι η υποτίμηση του νομίσματός της προκειμένου να γίνει πιο ανταγωνιστική στις αγορές. Παράλληλα, υποτιμάται και το δολάριο, καθώς η αβεβαιότητα μειώνει τη διάθεση των απανταχού επενδυτών να αυξήσουν το μερίδιο των ΗΠΑ στις επενδύσεις τους.
Καθώς οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου κονταροχτυπιούνται και οι ηγέτες τους δεν φαίνεται να είναι ακόμη πρόθυμοι να βρουν μια συναινετική λύση, δεν είναι σαφές ποιος θα είναι ο νικητής και ποιος ο ηττημένος. Μάλλον είναι πολύ απίθανο να υπάρχουν νικητές, μόνο ηττημένοι θα βγουν και οι δύο, αλλά και το παγκόσμιο εμπόριο συνολικά.
Παράλληλα με την αβεβαιότητα να κυριαρχεί στις αγορές, όλα είναι υπό αίρεση και αυτό σημαίνει ότι τα επενδυτικά σχέδια και οι μεγάλες οικονομικές αποφάσεις των διεθνών επενδυτών μπορεί να παγώσουν προσωρινά, μέχρι να περάσει η προθεσμία των 90 ημερών που έχει θέσει ο Τραμπ για τους δασμούς και μέχρι να αποσαφηνιστεί αφενός ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην οικονομία και αφετέρου αν και πότε θα υπάρξει αντίδραση της Fed με μείωση των επιτοκίων του δολαρίου.
Τα πράγματα φαίνεται λοιπόν αυτή τη στιγμή να ηρεμούν, αλλά το μούδιασμα από την αβεβαιότητα διατηρείται.