Η πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας δεν ήταν ασφαλώς ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά ένα σύνολο αιτιών που οδήγησαν στην απώλεια του κεντρικού οικονομικού και πολιτικού ελέγχου της εξουσίας.

Σε αυτό συνέβαλαν διάφοροι λόγοι, μερικοί από τους οποίους ήταν ο εφησυχασμός, η υπερσυγκέντρωση της κεντρικής εξουσίας, η γραφειοκρατία, η εγκατάλειψη της καινοτομίας, η απώλεια πλουτοπαραγωγικών πηγών, τελικά η έλλειψη κινήτρου. Την ίδια στιγμή άλλες δυνάμεις, άλλοι λαοί, διψασμένοι να κατακτήσουν περιοχές με συσσωρευμένο πλούτο, βρήκαν την ευκαιρία και εισέβαλαν διαλύοντας την τότε παγκόσμια τάξη.

Η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία (και όχι μόνο) σήμερα θυμίζει πολύ έντονα εκείνη την ιστορική περίοδο. Μια μεταμοντέρνα μηχανολογική Ρώμη που για δεκαετίες κυριάρχησε αλλά πλέον βλέπει τους εχθρούς ante portas και διαπιστώνει ότι πρέπει να κάνει τεράστια υπέρβαση για να αντιστρέψει την κατάσταση, κυρίως επειδή αποτελεί μέρος ενός συνολικά προβληματικού οικοδομήματος.

Υπάρχει πρόβλημα οικονομικών, πολιτικών, ακόμα και πολιτισμικών δομών που δείχνουν να μην μπορούν να ερμηνεύσουν και συνεπαγωγικά να αντιμετωπίσουν έναν κόσμο που σταδιακά τους ξεπερνά. Πώς έγινε αυτό; Και κυρίως πόσο γρήγορα ώστε να μην το έχουν πάρει είδηση ούτε οι πολιτικοί αλλά ούτε και οι υπεύθυνοι των εταιρειών ούτε βέβαια και οι δημοσιογράφοι; Τα σημάδια υπήρχαν. Και οι προειδοποιήσεις επίσης.

Στη θρυλική πλέον παρουσίαση του Confessions of a Capital Junkie το 2015, ο τότε διευθύνων σύμβουλος της FCA, o αείμνηστος Sergio Marchionne, προειδοποίησε ότι η βιομηχανία ξόδευε πάρα πολύ από το κεφάλαιό της στην αναζήτηση ουσιαστικά ασήμαντων λεπτομερειών, σπαταλώντας χρήματα σε περιττές τεχνολογίες.

Ο κίνδυνος που ελλοχεύει σε τέτοιου είδους υψιπετείς αναζητήσεις, υποστήριζε, θα αναδειχθεί όταν οι κατασκευαστές βρεθούν μπροστά στην υποχρέωση συμμόρφωσης με αυστηρότερους κανονισμούς εκπομπών ρύπων  και ασφάλειας και συμβαδίσουν με τη συνδεσιμότητα, την ηλεκτροκίνηση και την αυτόνομη τεχνολογία. Η στιγμή αυτή ήρθε και πέρασε…

Περίπου την ίδια περίοδο οι «βάρβαροι» έξω από τα σύνορα της αυτοκρατορίας προετοιμάζονταν. Διάβαζα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Automotive News, δημοσιογράφοι του οποίου περιηγήθηκαν πριν από μερικές εβδομάδες στις εγκαταστάσεις της Caresoft Global στα προάστια του Ντιτρόιτ.

Η Caresoft Global είναι μια εταιρεία που αποσυναρμολογεί οχήματα απ’ όλο τον κόσμο, αναλύει τον τρόπο κατασκευής τους και συμβουλεύει τις αυτοκινητοβιομηχανίες και τους προμηθευτές για το πώς να μειώσουν το κόστος παραγωγής.

Το βασικό μήνυμα από τα στελέχη της Caresoft ήταν δυνατό και σαφές: η κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία είναι γρήγορη και πεινασμένη, έτοιμη να καταβροχθίσει τις αργές και κορεσμένες ανταγωνίστριες βιομηχανίες. «Δεν έχω ιδέα τι θα συμβεί σε πέντε χρόνια από τώρα», δήλωνε ο πρόεδρος της Caresoft, Terry Woychowski, «Αλλά ξέρω τι βλέπω και μπορώ να κάνω προεκτάσεις. Τα πράγματα θα αλλάξουν».

Κάπου εκεί κοντά, ο CEO της Ford, Jim Farley, πηγαινοέρχεται στο γραφείο του με ένα Xiaomi SU7 για να καταλήξει σε ένα αυθόρμητα ειλικρινές συμπέρασμα: «Ολοι μιλούν για το πόσο καλοί ή πόσο φθηνοί είναι οι Κινέζοι, αλλά αυτό για το οποίο θα έπρεπε να μιλούν είναι για το πόσο γρήγοροι είναι».

Το πλεονέκτημα της Κίνας δεν είναι μόνο η εξοικονόμηση κόστους, η θεσμοθετημένη «κοινοκτημοσύνη» βασικών εξαρτημάτων για όλες τις εγχώριες αυτοκινητοβιομηχανίες (ο Sergio Marchionne έγραφε ότι έπρεπε να γίνει ακριβώς αυτό από το 2015). Είναι επίσης ότι η Κίνα διαθέτει τεράστιο και νεανικό εργατικό δυναμικό με ακόρεστη όρεξη για γνώση και επιτεύγματα.

Η βιομηχανία απέρριψε κατηγορηματικά τις προειδοποιήσεις του Sergio Marchionne το 2015, κυρίως επειδή θεωρήθηκαν ιδιοτελείς και επειδή το φάρμακο που συνταγογραφούσε –επιθετική ενοποίηση των αυτοκινητοβιομηχανιών– ήταν πολύ πικρό για να το καταπιεί κανείς.

Αλλά εδώ έχουμε ξεπεράσει το στάδιο αν η αντιβίωση θα έχει γεύση φράουλα. Εδώ πλέον βρισκόμαστε στο σημείο για το αν η αντιβίωση θα πιάσει καν. Πλέον χρειάζονται πρακτικές αντίστοιχες με αυτές που εφαρμόζονται στην Κίνα.

Η κινεζική κυβέρνηση, μέσω ενός οργανισμού που ονομάζεται China Automotive Technology & Research Center, συνεργάζεται με τις εγχώριες αυτοκινητοβιομηχανίες της σε βιομηχανικά πρότυπα για κοινά εξαρτήματα, μια πρακτική που μειώνει την πολυπλοκότητα και το κόστος και ενισχύει την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα επιτρέποντας μεγαλύτερη κοινή χρήση εξαρτημάτων μεταξύ ανταγωνιστικών εμπορικών σημάτων.

Η ταχύτητα με την οποία η κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία κινείται για να ενσωματώσει νέες τεχνολογίες, να βελτιώσει την ποιότητα, να μειώσει το κόστος και να αναπτύξει ηλεκτρικά οχήματα αφήνει τις παραδοσιακές αυτοκινητοβιομηχανίες με το στόμα ανοιχτό.

Το πρόβλημα λοιπόν που ανακύπτει είναι πώς θα αντιμετωπίσει η Δύση αυτή την υπαρξιακή απειλή. Και για να σας προλάβω, όχι, δεν θα είναι με δασμούς και περιχαράκωση.

Η Ιστορία δίνει μία ακόμα φορά το παράδειγμα. Κατά τη διάρκεια του B’ Παγκοσμίου Πολέμου τόσο η αμερικανική κυβέρνηση όσο και η βρετανική συνεργάστηκαν με τις εγχώριες βιομηχανίες τους για την παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων πολεμικού υλικού. Οι βιομηχανίες δηλαδή αναλάμβαναν να κατασκευάζουν εξαρτήματα κοινά για όλους.

Σε ένα εργοστάσιο της Αμερικής μπορεί να κατασκευάζονταν βρετανικά πολυβόλα και το αντίστροφο. Ο,τι χρειαζόταν για γρήγορη και αποτελεσματική παραγωγή. Αλλά εδώ χρειάζεται μια πολιτική ηγεσία που να καταφέρει πρώτα να εμφυσήσει ένα κοινό ευρωπαϊκό όραμα. Εναν οδικό χάρτη για το πού θέλουμε να φτάσουμε και ποια θέλουμε να είναι η θέση μας σε έναν κόσμο που αλλάζει με καταιγιστικό ρυθμό.

Χρειάζεται κάποιος που να εξηγήσει πειστικά τους λόγους για τους οποίους πρέπει να αλλάξουμε και να μας διαβεβαιώσει ότι σε αυτή την πορεία θα διαφυλάξει τα νώτα μας. Και δυστυχώς, αυτό το όραμα είναι αόρατο, γι’ αυτό και η κατάρρευση γίνεται τόσο ανυπόφορα ορατή.