Ηδη οι επιδημιολόγοι λένε ότι θα υπάρξει έξαρση μετά το άνοιγμα (το ονομάζουν τρίτο κύμα), το οποίο ασφαλώς θα μεγεθυνθεί από το άνοιγμα. Αν δεν υπάρξει άνοιγμα της αγοράς, αναμένεται πως το δεύτερο κύμα, το οποίο βιώνουμε σήμερα, να φθίνει σταδιακά, αργά ή γρήγορα, ανάλογα με το πόσο εφαρμόζουμε τα μέτρα αυτοπροστασίας.
Θεωρητικά τα εμβόλια και τα φάρμακα θα αρχίσουν να διατίθενται στις αρχές του χρόνου και να αυξάνουν σταδιακά την προστασία για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση στο τρίτο κύμα και να αρθεί γρηγορότερα το τρίτο lockdown. Μέχρι τότε μόνο το lockdown, οι αποστάσεις, οι μάσκες και το πλύσιμο προστατεύουν τους πολίτες.
Η απόφαση λοιπόν που καλούμαστε να πάρουμε ουσιαστικά όλοι μαζί και την οποία η κυβέρνηση καλείται να διαμορφώσει είναι αν θα δημιουργήσουμε μελλοντικά ένα τρίτο κύμα διακόπτοντας τώρα το lockdown.
Αυτό θα γίνει -αν γίνει- επειδή «δεν αντέχουμε άλλο». Δηλαδή επειδή θέλουμε να κυκλοφορούμε, να ψωνίζουμε, να συναντάμε φίλους, να τρώμε έξω, «να κάνουμε γιορτές».
Οι γιορτές αυτές είναι προφανές ότι δεν θα είναι κανονικές, δεν θα ανοίξουν τα μπαρ, είναι πολύ αμφίβολο -και παράτολμο- να ανοίξουν τα εστιατόρια, δεν θα ανοίξουν τα κλαμπ για τους νεότερους, δεν θα επιτρέπεται να πάμε στα χωριά, στα νησιά, στα χιονοδρομικά κέντρα. Θα απαγορεύονται οι συγκεντρώσεις και τα πάρτυ σε σπίτια, αλλά τρέχα γύρευε ποιος μπορεί να το ελέγξει αυτό. Τα ψώνια των Χριστουγέννων θα προσφέρουν μια ευκαιρία κοινωνικοποίησης, γνωριμιών και επαφής, αφού θα στεκόμαστε σε τεράστιες ουρές περιμένοντας να βγει κάποιος για να μπούμε στο κατάστημα. Το άνοιγμα των καταστημάτων φυσικά είναι πολύ πιο ακίνδυνο από το άνοιγμα των εστιατορίων, όπου τρώνε πολλοί άνθρωποι επί πολλές ώρες σε κλειστό χώρο χωρίς μάσκες. Και στα καταστήματα, αν ανοίξουν τα μεγάλα shopping centers, η κατάσταση θα ξεφύγει. Αυτά που αντέχουμε να ανοίξουμε είναι τα μικρά μαγαζιά, αυτά τα οποία δεν μπορούν να κάνουν online πωλήσεις και πραγματικά υποφέρουν από τον εκμηδενισμό των πωλήσεων και φέρνουν σε απελπιστική κατάσταση τους ιδιοκτήτες τους και τις οικογένειές τους.
Μάλλον θα ανοίξουν τα σχολεία στις 7 Δεκεμβρίου για δύο εβδομάδες πριν κλείσουν για Χριστούγεννα. Ας ελπίσουμε ότι τα πιτσιρίκια δεν θα κολλήσουν στα σχολεία, αλλά να μην έχουμε την ψευδαίσθηση ότι θα μάθουν κάτι αυτές τις εβδομάδες που θα ανοίξουν, απλώς θα δουν και αυτά τους φίλους τους και θα βγουν από το σπίτι, που είναι και ο μόνος σοβαρός λόγος για να ανοίξουν τα σχολεία.
Πάντως οφείλουμε να γνωρίζουμε τις παραμέτρους αυτών των αποφάσεων που παίρνουμε όλοι μαζί μερικές εκ των οποίων είναι οι εξής:
Το σύστημα υγείας έχει φτάσει στα όριά του και με την παραμικρή επιδείνωση θα βρεθεί εκτός ορίων με πάρα πολύ δυσάρεστες συνέπειες, δηλαδή με ασθενείς να πεθαίνουν αβοήθητοι – και αυτό δεν το θέλει κανείς.
Ο ιός έχει αρχίσει και πλήττει βαριά και νεότερες ηλικίες. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται διασωληνωμένοι αρκετοί άνθρωποι μεταξύ 18 και 39 ετών.
Ο ρυθμός αύξησης των κρουσμάτων περιορίζεται μέσω του lockdown κι αυτό ήδη φάνηκε, καθώς όλοι είναι κλεισμένοι στα σπίτια ο επιπολασμός του ιού γίνεται μόνο μεταξύ των μελών των οικογενειών.
Ο χρόνος στον οποίο μαθαίνουμε τα κρούσματα απέχει μία με δύο εβδομάδες από την ημέρα που κόλλησε ο ασθενής.
Ο χρόνος ίασης ή θανάτου του ασθενούς απέχει συνήθως δύο εβδομάδες από την ημέρα που νόσησε.
Ο μέσος όρος θανάτων από COVID-19 παγκοσμίως είναι 2,3% των διαπιστωμένων κρουσμάτων, με βάση τις παγκόσμιες στατιστικές, προφανώς όμως είναι πολύ μεγαλύτερος αν ληφθούν υπόψη τα μη διαπιστωμένα κρούσματα πολλών ασυμπτωματικών.
Εχουν βρεθεί δυο φάρμακα, η ρεμντεσιβίρη και ένα από την Elli Lilly (ίσως και κάποια άλλα που δεν γνωρίζω), που φαίνεται ότι αποδίδουν και τέσσερα εμβόλια, Pfizer, Moderna, Oxford-AstraZeneca, Sputnik. Oλα έχουν μεγάλη αποτελεσματικότητα, μικρές αρχικές παρενέργειες και άγνωστες μακροπρόθεσμες.
Με βάση λοιπόν όλες αυτές τις παραμέτρους, πρέπει να αποφασίσει η κυβέρνηση και να αντιμετωπίσουν λογικά και με αλτρουισμό την απόφαση η αντιπολίτευση, οι πολίτες και οι επιχειρηματίες, αν θέλουμε να διακινδυνεύσουμε ένα τρίτο κύμα και ένα νέο lockdown τον Ιανουάριο για να κάνουμε γιορτές.
Πολιτικά, το αν είναι σωστή ή λανθασμένη η απόφαση δεν έχει σημασία. Αν η κυβέρνηση δεν αποφασίσει να διακόψει το lockdown θα κατηγορηθεί. Αν αποφασίσει να το διακόψει και έρθει μετά το τρίτο κύμα, πάλι θα κατηγορηθεί. Συνεπώς, δεν έχει λόγο να το σκέφτεται και πολύ. Αυτό όμως που έχει πολύ μεγάλη σημασία είναι να ανοίξει πολύ προσεκτικά και κυρίως να ελέγξει με αυστηρότητα την τήρηση των μέτρων προστασίας ρίχνοντας, όταν διαπιστώνει παραβάσεις, πολύ μεγάλα πρόστιμα. Πρέπει επίσης να προετοιμάσει όσο καλύτερα μπορεί όλες τις ΜΕΘ και να ανοίξει νέες εξοπλισμένες και στελεχωμένες με γιατρούς και νοσηλευτές ώστε στο τρίτο κύμα να είμαστε επαρκώς προετοιμασμένοι.
Οσον αφορά την ελληνική κοινωνία, αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι εμείς οι ίδιοι θα καθορίσουμε την εξέλιξη της πανδημίας και η έντασή της θα εξαρτηθεί από το πόσο ο καθένας από εμάς και όλοι μαζί θα εφαρμόζουμε τα μέτρα μείωσης των συναντήσεων και αποστάσεων ασφαλείας όταν και όσο ανοίξουμε. Εάν όλοι προσέχουν στο άνοιγμα η κατάσταση θα παραμείνει ανεκτή μετά τις γιορτές.