Κανείς δεν θα είχε αντίρρηση για το κούρεμα του χρέους αν δεν είχε ενδεχομένως επιπτώσεις πολύ πιο βαριές από τα οφέλη που θα φέρει. Δεν γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες αυτής της υποτιθέμενης διαπραγμάτευσης. Και λέω υποτιθέμενης διότι επισήμως διαπραγμάτευση δεν έχει αρχίσει.
Κανείς δεν γνωρίζει τι ζητάμε, εκτός αν αυτό που ζητάμε είναι αυτό που λέμε προς τα μέσα κούρεμα, δηλαδή διαγραφή, σβήσιμο των χρεών μας, σεισάχθεια.
Αυτό δεν είναι προς συζήτηση καν από κανέναν παγκοσμίως. Αυτό που μπορεί να μπει σε συζήτηση είναι μία επιπλέον επιμήκυνση, ακόμη μικρότερο επιτόκιο και ενδεχομένως ένα είδος κουρέματος για ένα μικρό ποσό – όλα αυτά υπό πολύ αυστηρούς όρους. Ορους εξίσου σκληρούς και βαρείς για τους Έλληνες πολίτες με αυτούς που φέρανε μέχρι σήμερα τα μνημόνια.
Πολλοί εδώ θεωρούν ότι το κούρεμα του χρέους είναι λογική απαίτηση. Ισως είναι με την ορθόδοξη λογική του «Πάτερ Ημών» που λέει «και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών». Ναι. Η ελληνική Ορθοδοξία μιλάει ευθέως για κούρεμα και διαγραφή χρέους και με αυτήν έχουμε μεγαλώσει όλοι μας, όχι όμως και οι δανειστές μας που δεν είναι ορθόδοξοι. Αυτοί έχουν άλλες απαιτήσεις από τον Θεό και δεν συγχωρούν σε καμία περίπτωση τους κακοπληρωτές.
Ας ξεφύγουμε όμως από τις προσευχές και ας ψάξουμε να βρούμε τη λογική σε μια διαγραφή του χρέους μας.
Ολα αυτά τα χρόνια των μνημονίων οι Ευρωπαίοι μας δανείζουν νέα ποσά για να πληρώνουμε αφενός τα παλιά και αφετέρου μέρος των νέων αναγκών μας. Συνεπώς ζητάμε να συνεχίσουν να μας δανείζουν και ταυτόχρονα να σβήνουν τα δάνεια που μας δίνουν. Ζητάμε, λοιπόν, να μας χαρίζουν λεφτά. Στην ουσία μας τα χαρίζουν, διότι μας τα δανείζουν με ασήμαντο επιτόκιο – κάτω από 2%. Φανταστείτε ότι όταν ξεκίνησαν τα μνημόνια κανείς δεν μας δάνειζε κανένα ποσό με κανένα επιτόκιο. Οι αγορές είχαν κλείσει για την Ελλάδα και παραμένουν κλειστές.
Ας πούμε όμως ότι οι δανειστές μάς χαρίζουν μέρος του χρέους και μας λένε «από εδώ και πέρα βγάλτε τα πέρα μόνοι σας». Καθώς μετά τη διαγραφή του χρέους η χώρα θα θεωρείται ανακουφισμένη και θα έχει περιθώρια άντλησης νέων δανείων, εμείς θα απευθυνθούμε στις αγορές για δανεικά. Αν δεχτούν να μας δανείσουν, θα ξεκινήσουν με επιτόκιο 11% (τόσο είναι σήμερα η απόδοση ενός ελληνικού κρατικού ομολόγου μέχρι τη λήξη του). Θα δανειστούμε λοιπόν τα πρώτα λίγα λεφτά με αυτό το επιτόκιο, που είναι τριτοκοσμικό, και καθώς θα ζητάμε περισσότερα αυτό θα ανεβαίνει, το ίδιο και η απροθυμία των δανειστών.
Επειδή εμείς αντί να κάνουμε μεταρρυθμίσεις τόσα χρόνια βάζαμε φόρους και δεν έχουμε ούτε παραγωγή, ούτε οικονομία, η αξιολόγησή μας θα είναι κακή. Και επειδή οι κυβερνήσεις μας μέσα στους πανηγυρισμούς τους για την έξοδο από το μνημόνιο και την πρόσβαση στις αγορές θα πανηγυρίζουν, θα αρχίσουν αμέσως -από την πρώτη κιόλας ημέρα- τις προσλήψεις και τις παροχές στο Δημόσιο. Κατευθείαν η αξιοπιστία της χώρας στις αγορές θα καταρρεύσει και η δανειοληπτική μας ικανότητα θα εξαφανιστεί. Ενώ θα απέχουμε λίγες εβδομάδες από την πτώχευση, το επιτόκιο δανεισμού μας από τις αγορές θα έχει φτάσει στον Θεό (πάλι τα Θρησκευτικά), ο οποίος όταν αρχίσουμε πάλι τα «Πάτερ Ημών, άφες ημίν» κ.λπ. θα μας πει: «Τέρμα αυτά που ξέρατε, κόψτε τον σβέρκο σας». «Κόψτε τον σβέρκο σας» σε όλες τις διαλέκτους, ακόμη και στη θεϊκή, σημαίνει «πτωχεύστε και τυπώστε καμιά δραχμή για να τρώτε μεταξύ σας τις σάρκες σας. Δανεικά ευρώ, δολάρια, ελβετικά, στερλίνες, ρούβλια, γεν, δεν δίνουμε».
Ας πούμε όμως ότι δεν γίνονται όλα αυτά, αλλά πετυχαίνουμε ένα κούρεμα έναντι νέων όρων – ας μην τους πούμε μνημόνιο, δεν αρέσει στην κυβέρνηση, ας το πούμε συμφωνία. Η συμφωνία θα περιλαμβάνει όλους τους όρους των μνημονίων που δεν έχουμε εφαρμόσει ως τώρα και πολλούς ακόμη που θα αντιστοιχούν και θα επιστρέφουν το δώρο του κουρέματος του χρέους. Επαναλαμβάνω, δεν μπορώ να φανταστώ τι θα είναι αυτοί οι όροι, αφού κανείς δεν συζητάει στα σοβαρά για διαγραφή του χρέους μας. Το ΔΝΤ, που επιμένει στη ρύθμισή του προκειμένου να γίνει βιώσιμο, δεν μας λέει τι εννοεί. Απλώς διαπιστώνει ότι δεν είναι βιώσιμο, ενώ το ίδιο διαπιστώνουν οι Αμερικανοί και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά δεν το δέχονται οι δανειστές, δηλαδή οι Ευρωπαίοι ηγέτες, επειδή δεν δέχονται οι λαοί τους να τους φορτώσουν τα δικά μας χρέη στα καλά καθούμενα.
Οπως και να έχει το πράγμα, διαγραφή του χρέους σημαίνει είτε εκπαραθύρωση από την ΟΝΕ με όρους επιβίωσης, είτε εκπαραθύρωση χωρίς όρους και υποστήριξη, με δραχμές χωρίς αξία, χωρίς φάρμακα, χωρίς πρώτες ύλες, χωρίς καύσιμα, χωρίς συμμάχους και με τους Τούρκους ναύτες γελαστούς να κολυμπάνε στη Βουλιαγμένη.
Αυτό λοιπόν που είναι εφικτό και μπορεί να γίνει είναι να βρεθεί ένας λογιστικός τρόπος να καταστεί το χρέος βιώσιμο (ουδέν ευκολότερο από τη λογιστική απεικόνιση), με επιμήκυνση και μειωμένα επιτόκια, και έτσι να ευχαριστηθεί το ΔΝΤ, να ευχαριστηθεί ο Ντράγκι και να μας βάλει στην ποσοτική χαλάρωση, να ευχαριστηθεί ο Τσίπρας και να λέει ότι έσβησε το χρέος και να παραμείνουμε υπό ευρωπαϊκό δανεισμό με χαμηλά επιτόκια και τη συνεχή πίεση για μεταρρυθμίσεις. Χωρίς να βγούμε στις αγορές που θα μας πάρουν το κεφάλι.
Και ίσως αυτό να γίνει τελικά: να μειώσουμε λογιστικά το χρέος, ίσως και να πάμε στη δραχμή με τη σύμφωνη γνώμη όλων, να μας παράσχουν στήριξη, να μη βγούμε από την Ευρωπαϊκή Ενωση, και να αλλάξουμε κόμματα και πολιτικούς -όλους- για να φτιάξουμε από την αρχή μια νέα χώρα που να στέκεται.