Ο πόλεμος συνεχίζεται, η ενεργειακή και η οικονομική κρίση βαθαίνουν, τα αδιέξοδα πολλαπλασιάζονται, και μια διαπίστωση που φαίνεται να ενισχύεται έχει να κάνει με το έλλειμμα ευρωπαϊκής ηγεσίας και πολιτικής κατεύθυνσης σε όλα αυτά τα πεδία.
Ο τομέας της Ενέργειας είναι ενδεικτικός της πολιτικής αβελτηρίας που εκδηλώνει η Ε.Ε. Οι ηγέτες της τελευταίας έλαβαν την περασμένη εβδομάδα πολιτική απόφαση για σταδιακό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, με αρκετές εξαιρέσεις και πολλές εκκρεμότητες, οι οποίες χρειάζονται ακόμα διαβουλεύσεις και χρόνο για να υλοποιηθούν.
Το βέβαιο όμως είναι ότι το κόστος του πετρελαίου θα αυξηθεί, συνολικά η Ευρώπη θα πληρώσει παραπάνω και λίγο-πολύ η Ρωσία θα αντισταθμίσει τουλάχιστον ένα σημαντικό μέρος των απωλειών που έχει σε ποσότητα εξαγωγών από την αύξηση της τιμής.
Ολες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι το κόστος της ενέργειας θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα για τα επόμενα χρόνια, ενώ ειδικά για την Ευρώπη εγείρονται πλέον και θέματα επάρκειας και ασφάλειας τροφοδοσίας.
Η κατάσταση, όπως επανειλημμένα και από πολλές πλευρές έχει επισημανθεί, είναι διαφορετική στις ΗΠΑ, οι οποίες διαθέτουν ενεργειακή αυτάρκεια, καθώς και ένα ισχυρότατο ενεργειακό επιχειρηματικό λόμπι με παγκόσμια εμβέλεια.
Καθώς, πλέον, ο χρόνος κυλά και το πρώτο πολεμικό σοκ της εισβολής παρέρχεται, αρχίζει και δημιουργείται χώρος για να ακουστούν και οι πιο ψύχραιμες αναλύσεις, οι οποίες επίσης συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι τα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Ε.Ε. δεν ταυτίζονται ούτε γεωπολιτικά, ούτε οικονομικά.
Δεν βλέπουμε, όμως, εδώ και τρεις και πλέον μήνες, κάποια πολιτική πρωτοβουλία από την Ε.Ε. η οποία να αντανακλά τη διαφοροποίηση αυτή. Κάποιες κινήσεις στον τομέα της ενέργειας, για παράδειγμα, με τις οποίες οι ευρωπαϊκές ηγεσίες θα διασφάλιζαν ότι θα πιεστεί μεν η Ρωσία, αλλά ταυτόχρονα θα προάσπιζαν και τα συμφέροντα των Ευρωπαίων πολιτών οι οποίοι καλούνται να πληρώσουν τα σπασμένα.
Και το θέμα, βέβαια, δεν περιορίζεται στην ενέργεια.
Ουδείς εχέφρων παρατηρητής δεν μπορεί να αμφισβητήσει τον παράνομο χαρακτήρα της ρωσικής εισβολής, το δράμα των αμάχων και τον τραγικό απολογισμό σε ανθρώπινες ζωές και υλικές ζημιές.
Ομως η «δουλειά» των ευρωπαϊκών ηγεσιών είναι να αναζητήσουν πολιτικές που θα οδηγήσουν στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τους πολίτες τους και, βέβαια, για να αποτραπεί κάθε κλιμάκωση της σύγκρουσης, πόσο μάλλον που πλέον τίποτα δεν αποκλείεται και κάποιοι μιλούν ακόμα και για σενάρια με πυρηνικά.
Η κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη αναδεικνύει μια βαθιά διαίρεση, η οποία από κάποιους ερμηνεύεται και ως αναπόδραστη σύγκρουση ανάμεσα στη «φιλελεύθερη Δύση» και την «αυταρχική Ανατολή», επικαλούμενοι και το σχήμα για το οποίο είχε γράψει ο Σάμουελ Χάντιγκτον με το βιβλίο του «Η Σύγκρουση των Πολιτισμών» βάζοντας, ασφαλώς, στον ρόλο του «καλού» τη Δύση.
Μια διαίρεση που δεν είναι κάτι προσωρινό, αλλά θα σφραγίσει τον 21ο αιώνα, όπως δείχνουν τα πράγματα.
Ωστόσο, η Ιστορία έχει δείξει ότι η πραγματικότητα δεν συνδέεται με έναν γεωπολιτικό μανιχαϊσμό, μια σύγκρουση ανάμεσα στις δυνάμεις του Καλού και του Κακού, αλλά με ένα πολυσύνθετο πλέγμα ανταγωνιστικών συμφερόντων, κυρίως οικονομικών και επιχειρηματικών, τα οποία εκφράζονται και μέσα από τις κρατικές οντότητες, οι οποίες στην τελική μορφή της σύγκρουσης πολλές φορές καταλήγουν και στον πόλεμο.
Με το δεδομένο αυτό, η προτεραιότητα της Ευρώπης θα έπρεπε να είναι η αποτροπή, με κάθε τρόπο, της κλιμάκωσης της σύγκρουσης και της γενίκευσής της, με μια δική της στρατηγική η οποία, όπου χρειάζεται, θα διαφοροποιείται από εκείνη των ΗΠΑ.
Είναι σαφές, για παράδειγμα, και διατυπωμένο δημόσια ότι οι ΗΠΑ θεωρούν στρατηγικό αντίπαλο την Κίνα, στην αγκαλιά της οποίας οδηγείται η Ρωσία, κάτι που ο Χένρι Κίσινγκερ χαρακτήρισε μεγάλο λάθος. Ενα πολύ πιθανό σενάριο, λοιπόν, είναι ότι η επόμενη φάση της κρίσης θα εμπλέκει σε κάποιο βαθμό και με κάποια μορφή και την Κίνα.
Οπως είναι πολύ πιθανό ότι κάποια στιγμή θα έρθουν στο προσκήνιο και θέματα στα Δυτικά Βαλκάνια, όπου υπάρχουν ακόμα περιοχές όπου ΝΑΤΟ και Ρωσία ίσως επιχειρήσουν να αυξήσουν την επιρροή τους.
Ποιος είναι, επομένως, ο ευρωπαϊκός σχεδιασμός για τα επόμενα χρόνια; Πώς θα αποτρέψει η Ε.Ε. την κλιμάκωση και τη διεύρυνση της σύγκρουσης;
Δυστυχώς, μέχρι τώρα, δεν έχουμε δει ούτε δείγμα ευρωπαϊκού στρατηγικού σχεδιασμού για τον ρόλο της Γηραιάς Ηπείρου στον Πόλεμο των Κόσμων ο οποίος βρίσκεται σε εξέλιξη.