Τα κρυπτονομίσματα έχουν κερδίσει τα φώτα της δημοσιότητας για τους λάθος λόγους. Η μεγάλη άνοδος της τιμής του bitcoin αρχικά και στη συνέχεια πολλών άλλων δημιούργησε κερδοσκοπικές προσδοκίες οι οποίες προσέλκυσαν ολοένα μεγαλύτερο αριθμό αγοραστών. Τη μεγάλη άνοδο ακολούθησε μεγάλη πτώση, στη συνέχεια και πάλι άνοδος, μετά πτώση, αλλά το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο, παρά τις τεράστιες διακυμάνσεις στις τιμές.
Η συζήτηση για το εάν τα κρυπτονομίσματα -και ποια από αυτά- έχουν πραγματική αξία, καλά κρατεί, καθώς οι συστημικοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι πρόκειται για τον ορισμό της φούσκας, με το σκεπτικό ότι ένα κρυπτονόμισμα έχει μηδενική αξία και η όποια τιμή του καθορίζεται από το γεγονός ότι κάποιοι το αγοράζουν επειδή πιστεύουν ότι θα το πουλήσουν ακριβότερα σε κάποιους άλλους… που θα το αγοράσουν επειδή κι εκείνοι θα πιστέψουν ότι θα το πουλήσουν ακριβότερα σε κάποιους άλλους, οι οποίοι κι εκείνοι θα το αγοράσουν γιατί θα πιστέψουν… Και πάει λέγοντας.
Στην πραγματικότητα δεν είναι νομίσματα, αλλά λογιστικές μονάδες, τις οποίες μπορεί κάποιος να αγοράσει και να πουλήσει σε τιμές που καθορίζονται από την προσφορά και τη ζήτηση. Δεν υπάρχει κάποιος εγγυητής από πίσω, ούτε κάποιος που δεσμεύεται να τα εξαργυρώσει τελικά.
Το ενδιαφέρον, όμως, στα κρυπτονομίσματα είναι ακριβώς αυτό: η τεχνολογία που ενσωματώνουν και όχι η πιθανή αξία τους ως επενδυτικά προϊόντα.
Το bitcoin είναι απλά μια λογιστική μονάδα, αλλά αποτελεί επανάσταση στην τεχνολογία του χρήματος, καθώς έδειξε ότι είναι εφικτό να γίνονται με αυτό αδιάβλητες συναλλαγές, μέσω ίντερνετ, χάρη σε ένα κρυπτογραφημένο λογιστικό βιβλίο (το blockchain), το οποίο διαχειρίζονται ανεξάρτητοι χρήστες με λογισμικό ανοιχτού κώδικα, το οποίο οποιοσδήποτε μπορεί να τρέξει.
Οποιος το κάνει ανταμείβεται με καινούρια bitcoin, τα οποία δημιουργούνται συνέχεια, μέχρι να συμπληρωθεί ένα προκαθορισμένο πλαφόν στον συνολικό αριθμό όσων θα κυκλοφορούν.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η διάδοση του bitcoin σπρώχνει τις επίσημες νομισματικές και κρατικές αρχές να υιοθετήσουν νομοθεσία για ρυθμιστικό πλαίσιο των κρυπτονομισμάτων, ενώ ταυτόχρονα προωθούν επίσημες εκδοχές ψηφιακού χρήματος.
Πιο προχωρημένοι είναι οι Κινέζοι που κάνουν ήδη πειραματικές δοκιμές με το ψηφιακό γιουάν, ενώ ήδη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι μελετά την έκδοση ψηφιακού ευρώ, όπως και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), που ετοιμάζει ψηφιακό δολάριο.
Επίσημο ψηφιακό νόμισμα σημαίνει ότι ο χρήστης θα έχει έναν λογαριασμό ο οποίος θα μπορεί να τηρείται απευθείας στην κεντρική τράπεζα και θα κάνει τις συναλλαγές μέσω εφαρμογής στο κινητό του ή στον υπολογιστή του. Το ψηφιακό νόμισμα θα είναι «έξυπνο», θα μπορεί, π.χ., ο γονέας να απαγορεύει στα ψηφιακά ευρώ του παιδιού του να ξοδεύονται σε αλκοόλ ή τσιγάρα, ενώ είναι σαφές ότι η φοροδιαφυγή και το ξέπλυμα χρήματος θα γίνονται όλο και πιο δύσκολα.
Ενα μεγάλο ζήτημα είναι ποιο παγκόσμιο ψηφιακό νόμισμα θα επικρατήσει σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Οι Δυτικοί, για παράδειγμα, φοβούνται την πρωτοπορία των Κινέζων, ενώ οι τελευταίοι φοβούνται το bitcoin, που διαδίδεται ανεξέλεγκτα και ενδεχομένως απειλεί τον κεντρικό έλεγχο του κινεζικού κράτους στο νόμισμα.
Ενα ερώτημα είναι και τι θα κάνουν οι εμπορικές τράπεζες σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Εάν οι καταθέσεις τηρούνται στην ΕΚΤ, οι συναλλαγές γίνονται μέσω application και τα δάνεια χορηγούνται μέσω εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης, ποιος ο λόγος να συντηρούνται τεράστια τραπεζικά δίκτυα με χρυσοπληρωμένα στελέχη τα οποία εν τέλει κερδίζουν επειδή έχουν το μονοπώλιο να κάνουν διαμεσολάβηση στις ανταλλαγές χρήματος και μάλιστα με πολύ υψηλές προμήθειες;
Φούσκα ή όχι, τα κρυπτονομίσματα έχουν ήδη προκαλέσει διαταραχές στη βιομηχανία του χρήματος και είναι βέβαιο ότι πολλά θα αλλάξουν και γρήγορα.