Το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, η αξιοπρεπής επιβίωση των πολιτών που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στην ακρίβεια, η εφαρμογή του νόμου για να αντιμετωπιστούν οι πρακτικές καρτέλ που πνίγουν την αγορά και τους καταναλωτές, όλα αυτά μαζί εξαρτώνται από έναν και μόνο άνθρωπο. Από την κυρία Αϊριν (Ειρήνη) Σαρπ, πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Αυτό τουλάχιστον λέει η κυβέρνηση, η οποία αναγνωρίζει μεν την ύπαρξη καρτέλ στην αγορά, αλλά δηλώνει αναρμόδια για την αντιμετώπισή τους και δείχνει την Ανεξάρτητη Αρχή ως αρμόδια για τα καρτέλ.
Η κυρία Σαρπ, λοιπόν, είναι η πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού και επίτιμη πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας. Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της στο Συμβούλιο της Επικρατείας ασχολήθηκε, μεταξύ άλλων, με υποθέσεις φορολογικού δικαίου, δικαίου ανταγωνισμού και δικαίου των δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, διετέλεσε δε αναπληρώτρια πρόεδρος του Δ’ Τμήματος και πρόεδρος του Β’ Τμήματος του Δικαστηρίου.
Υπήρξε επίσης πρόεδρος του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου του άρθρου 100 του Συντάγματος και του Ειδικού Δικαστηρίου του άρθρου 88 παρ. 2 του Συντάγματος.
Δίδαξε στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών επί 14 έτη και προήδρευσε στο διοικητικό συμβούλιο αυτής ως πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Με λίγα λόγια, η κυρία Σαρπ διαθέτει πέραν κάθε αμφιβολίας τη γνώση και την πείρα για να ανακαλύψει και να διαλύσει τα καρτέλ ως πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Θα μου πείτε, μπορεί η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού να τα βάλει με τα ολιγοπώλια και τα καρτέλ των τραπεζών, της ενέργειας, των μεταφορών, ακτοπλοϊκών και αεροπορικών, των τηλεπικοινωνιών, της υγείας, των εισαγωγέων και των σούπερ μάρκετ; Να τα βάλει δηλαδή με το σύνολο των μεγάλων ελληνικών και ξένων επιχειρήσεων της χώρας; Και είναι πράγματι μόνο η κυρία Σαρπ αρμόδια να σκοτώσει τον δράκο;
Αυτό υποστηρίζουν οι υπουργοί και η Τράπεζα της Ελλάδος – για να λυθεί το πρόβλημα, η μόνη αρμόδια είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού, δηλαδή η κυρία Αϊριν Σαρπ. Αυτή είναι η απάντηση που δίνουν όλοι όταν τους ρωτούν οι δημοσιογράφοι γιατί δεν κάνουν κάτι.
Οσο παράλογο κι αν ακούγεται, όπως φαίνεται η τύχη όλων μας εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από την κυρία Σαρπ, η οποία ηγείται της ανεξάρτητης αρχής, συνεπώς δεν υπάγεται σε κανένα υπουργείο. Με τον τρόπο αυτό η κυβέρνηση εμφανίζεται άμοιρη ευθυνών.
Τι μπορεί όμως να κάνει η Επιτροπή Ανταγωνισμού; Λίγα πράγματα. Καταρχάς, για να θεωρηθεί ότι μια επιχείρηση έχει δεσπόζουσα θέση πρέπει να έχει το 40% της αγοράς. Αν το μερίδιο αγοράς της είναι μικρότερο, η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν έχει δυνατότητα παρέμβασης.
Για να τιμωρήσει κάποιες επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε καρτέλ και ακολουθούν εναρμονισμένες πρακτικές, δηλαδή βρίσκονται σε συνεννόηση μεταξύ τους για να έχουν ενιαίες τιμές και να μην ανταγωνίζονται με αποτέλεσμα να λειτουργούν εις βάρος του καταναλωτή, η Επιτροπή Ανταγωνισμού πρέπει να αποδείξει ότι υπάρχει συμφωνία. Για παράδειγμα, δεν αρκεί η δήλωση του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα ότι έχουμε καρτέλ στις τράπεζες, δεν αρκεί να διαπιστώσει κανείς ότι όλες οι τράπεζες έχουν τις ίδιες προμήθειες επί των συναλλαγών και τις ίδιες χρεώσεις, πρέπει η Επιτροπή να αποδείξει ότι έχουν συνεννοηθεί γι’ αυτό, κάτι εξαιρετικά δύσκολο, διότι φυσικά οι τράπεζες (όπως και όλες οι άλλες επιχειρήσεις που ακολουθούν εναρμονισμένες πρακτικές) είναι πολύ προσεκτικές. Συνεπώς, οι δυνατότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμού είναι εξαιρετικά περιορισμένες, παρόλο που όλοι της ρίχνουν την ευθύνη.
Οσον αφορά την αισχροκέρδεια, η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν έχει αρμοδιότητα, αρμόδια είναι η Γενική Γραμματεία Προστασίας του Καταναλωτή, η οποία υπάγεται στο υπουργείο Ανάπτυξης, το οποίο πραγματοποιεί ελέγχους και ανακοινώνει πρόστιμα, με τα γνωστά αποτελέσματα στις τιμές. Δηλαδή χωρίς αποτέλεσμα.
Υποθέτω ότι όσοι διαβάζετε αυτό το άρθρο δεν βγάλατε άκρη, δηλαδή δεν καταλάβατε ποιος είναι υπεύθυνος για να ελέγξει και να τιμωρήσει τα καρτέλ. Ούτε εγώ βγάζω άκρη.
Οπως προκύπτει, όλοι κάνουμε λάθος. Και ο Στουρνάρας, και οι πολιτικοί που καταγγέλλουν τα καρτέλ, και οι πολίτες που στενάζουν. Φαίνεται πως δεν υπάρχουν καρτέλ στην Ελλάδα. Προφανώς είναι μια οικονομία που λειτουργεί σε συνθήκες τέλειου ανταγωνισμού, οι τιμές είναι αυτές που πρέπει να είναι και κανείς δεν ευθύνεται για την ακρίβεια.
Εκτός από τους καταναλωτές. Διότι τελικά αυτό είναι το συμπέρασμα: για την ακρίβεια, την αισχροκέρδεια, τη φτώχεια φταίει ο καταναλωτής που αγοράζει και κανείς δεν μπορεί να παρέμβει για να τον προστατεύσει, διότι όλοι ανεξαιρέτως είναι αναρμόδιοι.