Οι γαλλικές εκλογές χτυπούν διάφορα «καμπανάκια» που πρέπει να απασχολήσουν ευρύτερα την Ευρώπη. Μπορεί το μεγαλύτερο τμήμα του πολιτικού συστήματος να συσπειρώνεται για να αποτρέψει την εκλογή της Μαρίν Λεπέν, αλλά τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου έδειξαν ότι η ακροδεξιά υποψήφια κράτησε τα ποσοστά της και απέφυγε την κατάρρευση που όλοι προέβλεπαν αρχικά. Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες η κυρίαρχη εκτίμηση ήταν ότι ο Εμανουέλ Μακρόν θα έκανε έναν εκλογικό «περίπατο», αλλά η κρίση που προκάλεσε ο πόλεμος άλλαξε τα δεδομένα αναγκάζοντας τον Γάλλο πρόεδρο να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου στη μοναδική του προεκλογική συγκέντρωση. Τώρα ο Μακρόν κλείνει το μάτι στην Αριστερά και τους Οικολόγους και επισείει τον φόβο της αβεβαιότητας εάν χάσει τις εκλογές.
Η Λεπέν εγκατέλειψε την αντιευρωπαϊκή και ξενοφοβική ρητορική της, εστίασε στα καθημερινά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα του κόσμου, κυρίως στην ακρίβεια, και κατάφερε να διατηρήσει τις δυνάμεις της. Εν όψει του δεύτερου γύρου επιμένει στο θέμα της ακρίβειας και επικαλείται την realpolitik στα διεθνή θέματα.
Ταυτόχρονα, ενισχύθηκε και ο υποψήφιος της Αριστεράς Ζαν-Λικ Μελανσόν, ο οποίος εισέπραξε επίσης μέρος της κοινωνικής δυσαρέσκειας και συγκέντρωσε ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τα προηγούμενα ποσοστά του, αλλά και από εκείνα που του έδιναν οι δημοσκοπήσεις.
Είναι σαφές ότι σημαντικό ρόλο στις γαλλικές εκλογές παίζει το θέμα του πληθωρισμού και της ακρίβειας, η οποία ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι είναι από τα θέματα με το υψηλότερο πολιτικό κόστος. Το ενδιαφέρον είναι ότι η Γαλλία είναι από τις χώρες με τον μικρότερο πληθωρισμό, χάρη στις χαμηλές τιμές ηλεκτρικού που εξασφαλίζουν τα 57 πυρηνικά εργοστάσια της κρατικής εταιρείας Electricite De France, τα οποία παράγουν περίπου τα 2/3 της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. Παρ’ όλα αυτά, οι τιμές των τροφίμων και των καυσίμων πυροδοτούν μεγάλη κοινωνική δυσαρέσκεια.
Αυτός είναι και ο λόγος που όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στρέφουν τα μάτια στη Γαλλία, καθώς είναι βέβαιο ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα παντού, αλλάζοντας τα πολιτικά δεδομένα σε όλες τις χώρες μέσα στους επόμενους μήνες.
Ποια κυβέρνηση θα είναι «ασφαλής» ύστερα από 1-1,5 χρόνο πληθωρισμού; Και ποιος θα ωφεληθεί από την πολιτική φθορά;
Εχουμε δει ότι σε περιόδους κρίσης πολλοί ψηφοφόροι στρέφονται στην Ακροδεξιά, η οποία κατά κανόνα εκμεταλλεύεται την ανασφάλεια καλλιεργώντας την ξενοφοβία και τη μισαλλοδοξία. Συχνά επίσης τα παραδοσιακά «συστημικά» κόμματα υποχωρούν, όπως έγινε και αυτή τη φορά στη Γαλλία με την παραδοσιακή γκολική Δεξιά και τους σοσιαλιστές που καταποντίστηκαν.
Είναι σαφείς οι ενδείξεις ότι το σύστημα έτσι όπως λειτουργεί αφήνει πίσω μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, τα οποία βλέπουν το βιοτικό τους επίπεδο να υποχωρεί χωρίς να υπάρχουν ορατές προοπτικές για «καλύτερες μέρες». Μεγάλα κοινωνικά στρώματα αποσταθεροποιούνται και αναζητούν διεξόδους σε πολιτικές προτάσεις με αντισυστημικά χαρακτηριστικά τα οποία υπόσχονται την υπέρβαση.
Κατά κανόνα, το εκάστοτε «κατεστημένο» απορρίπτει -δικαιολογημένα σε πολλές περιπτώσεις- ως λαϊκιστικές και «ανέφικτες» τις όποιες υποσχέσεις για «καλύτερες μέρες».
Οι μισθοί «δεν γίνεται» να ανέβουν γιατί θα πέσει η ανταγωνιστικότητα. Τώρα δεν πρέπει να αυξηθούν γιατί θα ενισχυθεί περισσότερο ο πληθωρισμός. Οι συντάξεις «δεν γίνεται» να αυξηθούν γιατί δημιουργούνται ελλείμματα. Η ανεργία «δεν γίνεται» να καταπολεμηθεί πλήρως γιατί δεν το σηκώνει η αγορά.
Από ό,τι φαίνεται, σύντομα, στον κατάλογο των «δεν γίνεται» θα προστεθεί και η πρόσβαση σε επαρκή γεύματα για κάποια κοινωνικά στρώματα.
Οσο όμως το σύστημα δεν παρέχει λύσεις, τόσο θα ενισχύεται το αντισυστημικό.