Αν καταφέρει κανείς να ξεπεράσει την απελπισία που προκαλούν οι πυρκαγιές και τα ραγδαία αυξανόμενα κρούσματα της μετάλλαξης «Δέλτα» και προσπαθήσει να αναζητήσει κάποια ευχάριστη είδηση, θα τη βρει στην πληρότητα των τουριστικών προορισμών και στην επάνοδο των αφίξεων σε επίπεδα υψηλότερα από αυτά που προέβλεπε η κυβέρνηση αλλά και οι εκπρόσωποι του τουριστικού κλάδου.
Ο τουρισμός φέτος πηγαίνει καλύτερα και ανακουφίζει προσφέροντας εισόδημα και θέσεις εργασίας. Η ανησυχία φυσικά πάντα υπάρχει, αφού οι εξελίξεις της πανδημίας μπορεί να οδηγήσουν σε ακυρώσεις το φθινόπωρο, αλλά αυτό ακόμη δεν είναι ορατό και ας ελπίσουμε ότι δεν θα συμβεί.
Η οικονομία μπορεί να πάει και θα πάει μάλλον καλύτερα. Δυστυχώς, όμως, η πανδημία που δεν τελειώνει και το κόστος κάλυψης των ζημιών από τις πυρκαγιές θα επιβαρύνουν σημαντικά τον Προϋπολογισμό. Εκτός συνόρων, οι διοικήσεις των Κεντρικών Τραπεζών Ευρώπης και ΗΠΑ συζητάνε ήδη τρόπους σφιξίματος των οικονομιών από τον φόβο της αύξησης του πληθωρισμού, κάτι που ήταν αναμενόμενο μετά τις πρώτες μαζικές ενισχύσεις που προκάλεσε η πανδημία.
Παρά τις συζητήσεις τους, όμως, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα επικρατήσουν οι λογικές συγκράτησης των χρηματοδοτήσεων των οικονομιών από τις Κεντρικές Τράπεζες. Μάλλον προσπαθούν να βρουν μια χρυσή τομή ώστε να πετύχουν την αναγκαία για να αποφευχθεί η ύφεση χρηματοδότηση, χωρίς όμως να υπερθερμανθούν οι οικονομίες. Θα το καταφέρουν εφόσον πρώτα απεγκλωβιστούν από τις επικρατούσες επί δεκαετίες λογικές λιτότητας – κυρίως στην Ευρώπη.
Είναι προφανές ότι, όσο η πανδημία εμποδίζει την επάνοδο των κοινωνιών σε κάποια κανονικότητα, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να καλύπτουν με χρήμα όλες τις ανάγκες που δημιουργούνται στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Αν δεν το κάνουν, πολλοί Ευρωπαίοι (και πάρα πολλοί Ελληνες) θα βρεθούν σε πάρα πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση. Πολλές επιχειρήσεις θα κλείσουν, η ανεργία θα εκτιναχθεί και οι οικονομίες θα μπουν σε ύφεση. Αυτό πρέπει να αποφευχθεί και η αύξηση του πληθωρισμού κατά ένα λογικό ποσοστό δεν πρέπει να θεωρείται καταστροφή.
Συνεπώς, το σενάριο της διατήρησης των κρατικών ενισχύσεων με τη χρηματοδότηση των Κεντρικών Τραπεζών είναι η μόνη διέξοδος για τον δυτικό κόσμο, όσο κι αν αυτό εκνευρίζει ή τρομάζει τους θιασώτες του κλασικού νεοφιλελευθερισμού.
Στην Ελλάδα η κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει πλήθος έκτακτων δαπανών για την πανδημία και τις πυρκαγιές και ενδεχομένως και έκτακτων στρατιωτικού τύπου αναγκών που μπορεί να προκύψουν από τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν και τον ρόλο που προσπαθεί να παίξει εκεί η «φίλη» των Ταλιμπάν Τουρκία. Πάντως, ο ρόλος του κράτους στην ανάπτυξη της οικονομίας ξαναγίνεται πλέον καθοριστικός για τη μελλοντική ευημερία της χώρας.
Και ευτυχώς υπάρχει ένα εγκεκριμένο μεγάλο αναπτυξιακό πακέτο το οποίο αρχίζουμε να εισπράττουμε και κατά πάσα πιθανότητα η χαλαρότητα των ευρωπαϊκών θεσμών για το ύψος των δαπανών θα διατηρηθεί εξ ανάγκης.
Τα πράγματα με τους σωστούς χειρισμούς μπορούν να πάνε ομαλά στην οικονομία παρά τις δυσάρεστες εξελίξεις και εφόσον βεβαίως δεν υπάρχουν άλλες ανατροπές. Αυτό που χρειάζεται είναι μελετημένη κατανομή των δαπανών, στοχευμένες ενισχύσεις και έργα υποδομών, ώστε το χρήμα που εισρέει να αξιοποιηθεί για βιώσιμη ανάπτυξη και να μη μετατραπεί κατευθείαν σε κατανάλωση εισαγόμενων προϊόντων.
Η παραγωγή χρειάζεται ενίσχυση, το ίδιο και οι υποδομές και ευτυχώς υπάρχουν μεγάλες επιχειρήσεις με δυνατότητες και όραμα για να ανεβάσουν το επίπεδο της χώρας και στους δύο αυτούς κρίσιμους τομείς. Η προοπτική της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας δεν φαίνεται προς το παρόν να απομακρύνεται και παραμένει πολύ πιθανό το σενάριο ο ρυθμός ανάπτυξης να επιταχυνθεί σταδιακά και να διατηρηθεί για τα επόμενα χρόνια.
Αυτό όμως που δεν είναι εύκολο να διορθωθεί είναι η τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή που προκλήθηκε από τις πυρκαγιές, οι οποίες σε κάποιον βαθμό οφείλονται και στην αμέλεια των πολιτών και τη σκανδαλώδη αδιαφορία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που δεν ασχολείται ούτε στοιχειωδώς με τα μέτρα πρόληψης των πυρκαγιών στις περιοχές που ελέγχει, αλλά και με τις αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης και του κράτους που δεν μπορούν να πετύχουν ένα ικανοποιητικό επίπεδο αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητας.
Μπορεί λοιπόν κάποιος που αναζητεί μια πιο καθαρή εικόνα των προοπτικών της οικονομίας να τη διακρίνει, αν καταφέρει να κοιτάξει πίσω από τους καπνούς και τις στάχτες των πυρκαγιών και ανάμεσα στις χιλιάδες κρούσματα της μετάλλαξης «Δέλτα» και αν ξεπεράσει την απολύτως φυσιολογική αίσθηση της απελπισίας που προκαλούν αυτές οι καταστάσεις.
Το να καταφέρει ένας άνθρωπος σήμερα να δει την αισιόδοξη εικόνα, αντί να βυθιστεί στην απελπισία, είναι μεν πολύ δύσκολο, αλλά είναι και αναγκαίο, ας πούμε, «καθήκον» του καθενός.
Οπως είναι καθήκον των πολιτικών κομμάτων και του κρατικού μηχανισμού να εκσυγχρονιστούν και να ξεφύγουν από τις αγκυλώσεις δεκαετιών, βάζοντας τάξη στο χάος που έχουν δημιουργήσει οι ευκαιριακές και πελατειακές αντιλήψεις τους.