Στις μεγάλες στρατηγικές επενδύσεις, όπως είναι η αποθήκευση ενέργειας και η ανάπτυξη του ηλεκτρικού δικτύου, η οικονομική συμμετοχή της πολιτείας καθίσταται υποχρεωτική προκειμένου οι τιμές ενέργειας να κρατηθούν σε χαμηλά επίπεδα. Ωστόσο, τα έργα αυτά οφείλουν να ικανοποιούν με ακρίβεια όχι μόνο τα κριτήρια επενδυτικών αποφάσεων, αλλά συγχρόνως και τα κριτήρια κοινωνικής βελτίωσης όπως άλλωστε ορίζει το άρθρο 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ε.Ε.
Μπορεί οι επενδύσεις να αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο «λατρείας» σε κάθε επιδιωκόμενο στόχο της αγοράς, ωστόσο σε καμιά περίπτωση αυτή η επενδυτική «μανία» δεν αποκλείει άλλες εναλλακτικές επιλογές με ανάλογα αποτελέσματα. Ειδικότερα στο κλάδο της ενέργειας η δυνατότητα αλλαγής της καταναλωτικής συμπεριφοράς
στις ώρες αιχμής μεταμορφώνει την εικόνα της αγοράς ενέργειας περιορίζοντας τις επενδυτικές δαπάνες.
Όταν 400.000 οικιακοί καταναλωτές απομακρύνουν το 5% της κατανάλωσής τους από τη ζώνη αιχμής, τότε η αγορά ενέργειας θα εφοδιαστεί με τα παρακάτω ανεκτίμητα «δώρα»:
1. Απελευθερώνεται ενεργειακός χώρος 550MWh αποτρέποντας τις περικοπές των μονάδων ΑΠΕ.
2. Ικανοποιείται το 1/3 των αναγκών σε αποθήκευση ενέργειας για δύο ώρες, χωρίς κανένα οικονομικό κόστος. Δεδομένου ότι προβλέπεται η τοποθέτηση 1000MW/2-3h μπαταριών πίσω από τον μετρητή.
3. Εξασφαλίζεται ελάχιστο οικονομικό όφελος 200 εκατ. ευρώ καθώς η μεταφορά ενέργειας σε χρόνους χαμηλότερης ενεργειακής ζήτησης πραγματοποιείται χωρίς κανένα οικονομικό κόστος.
4. Μειώνεται αισθητά το ποσοστό συμμετοχής της κρατικής ενίσχυσης, η οποία σήμερα υπολογίζεται στο 50% του κόστους επένδυσης για 1000MWh/2-3h μπαταριών, δημιουργώντας ένα βιώσιμο περιβάλλον για την αποθήκευση ενέργειας.
5. Μειώνονται τα λειτουργικά έξοδα δικτύου στις αιχμές φορτίου.
6. Επιτυγχάνεται χαμηλότερο κόστος παραγωγής ενέργειας και μείωση τιμών στην χονδρική αγορά καθώς αυξάνεται η συμμετοχή των ΑΠΕ κατά 1,8%.
(Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ΙΕΝΕ, «Η επίτευξη της μετατόπισης φορτίων και τα αποτελέσματα στην εξοικονόμηση πόρων στην αγορά ενέργειας», Ζαχαρόπουλος Φώτης, 13/12/2023).
Παρατηρήσεις:
• Τα πορίσματα στηρίχθηκαν στη μέγιστη καταναλωτική ζήτηση του καλοκαιριού, η οποία αγγίζει τα 10.400MW για τις ώρες αιχμής στις 26/07/2023, με τις μονάδες των ΑΠΕ να καταλαμβάνουν το 47% στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής.
• Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί αμελητέο ένα μέγεθος μετατόπισης της τάξης των 550MWh καθώς η μετατόπιση ενός πολύ μικρότερου ποσοστού αποτρέπει ένα ολικό ή μερικό blackout, όταν το ηλεκτρικό δίκτυο βρίσκεται σε οριακές συνθήκες.
• Η ενέργεια που μεταφέρεται 250MW/3h ισοδυναμεί με την ισχύ μιας θερμικής μονάδας που δύναται να αντικατασταθεί από μονάδες ΑΠΕ σε άλλη χρονική περίοδο, περιστέλλοντας έτσι τη μέση τιμή εκκαθάρισης( MCP) στη χονδρική αγορά.
• Η ενέργεια των 250MW δύναται να συγκριθεί με την ενέργεια που προβλέπεται για την αναβάθμιση του δικτύου κατά 240 MW, στην περιοχή της δυτικής Μακεδονίας, εντός της επόμενης πενταετίας σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ.
• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει μείωση 5% της ζήτησης σε επιλεγμένες ώρες αιχμής, η οποία θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση της κατανάλωσης του φυσικού αερίου κατά 1,2bcm1 στην ευρωζώνη, κυρίως τη χειμερινή περίοδο.
Είναι φανερό ότι η αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς στις ώρες αιχμής επηρεάζει θετικά τη χονδρική αγορά με άμεσο αντίκτυπο και στη λιανική αγορά, ενώ συγχρόνως δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να λειτουργούν με όρους διαχείρισης και εξοικονόμησης ενέργειας. Άλλωστε και η εισαγωγή των έξυπνων μετρητών, η οποία υπόσχεται σημαντικές τιμολογιακές ελαφρύνσεις για τους καταναλωτές, δεν θα ικανοποιήσει όλες τις προσδοκίες, αν δεν αλλάξει η συμπεριφορά των καταναλωτών απέναντι στις ώρες αιχμής φορτίου.
*Ο Φώτης Ζαχαρόπουλος είναι μέλος ΔΣ ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ