Μήνιν άειδε θεά… ( τραγούδα, θεά, τον θυμό του Αχιλλέα…).
Έτσι αρχίζει η Ιλιάδα, το πρωτολειακό λίκνο του ελληνισμού. Αρχίζει υμνώντας τον θυμό του Αχιλλέα, ο οποίος υπήρξε καθοριστικός για την εξέλιξη του Τρωικού Πολέμου.
Μήνις είναι ο θυμός, η οργή, και ο Όμηρος της δίνει την πρώτη θέση στην Ιλιάδα, πράγμα που δείχνει ότι θεωρεί τον θυμό ένα βασικό συστατικό στοιχείο της ελληνικής ψυχής. Από τότε μέχρι σήμερα ο θυμός συνοδεύει και καθοδηγεί τον Έλληνα. Ως λαός είμαστε μονίμως στα κάγκελα, αλλά και σε ατομικό επίπεδο η συνηθέστερη πρώτη αντίδραση του Έλληνα σε κάθε εξωτερικό ερεθισμό είναι ο θυμός.
Το ρεπερτόριο του θυμού μας είναι ευρύτατο και περιλαμβάνει από τον Θεό μέχρι τον εαυτό μας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες ελληνικές ύβρεις στρέφονται κατά των Θείων, με ιδιαίτερη προτίμηση προς την Παναγία, επί της οποίας εκφράζουμε την επιθυμία μας να ασελγήσουμε για το παραμικρό!
Η ελληνική εθνική συνείδηση διαμορφώνεται και με βάση τον θυμό. Μονίμως είμαστε θυμωμένοι με κάτι ή με κάποιον.
Είμαστε θυμωμένοι με τους πολιτικούς, με την Εφορία, με τον διαιτητή του ποδοσφαιρικού αγώνα και κυρίως με τον συνάνθρωπό μας. Εκεί όμως που ο θυμός μας εκδηλώνεται συχνότερα και ευκολότερα είναι στην οδήγηση. Δεν υπάρχει πιο θυμωμένο πλάσμα στον κόσμο από τον Έλληνα οδηγό. Θα έλεγα ότι στο θέμα της οδήγησης πρώτοι εμείς εφηύραμε την πολιτική ορθότητα που επιβάλλει την ισότητα των φύλων, πολύ πριν από τους Ευρωπαίους κουτόφραγκους, με αποτέλεσμα οι γυναίκες οδηγοί να είναι εξίσου οργισμένες και επιθετικές όσο και οι αρσενικοί συνάδελφοί τους. Μάλιστα, πολλές φορές οι γυναίκες οδηγοί είναι ακόμη πιο θυμωμένες από τους άνδρες ίσως διότι θεωρούν ότι βρίσκονται μονίμως σε άμυνα, με αποτέλεσμα η οδήγηση στους ελληνικούς δρόμους να γίνεται μία επικίνδυνη περιπέτεια και μία σκληρή δοκιμασία των ψυχικών μας αντοχών.
Στον αντίποδα από εμάς λέγεται ότι βρίσκονται οι Αγγλοσάξονες, οι οποίοι φυσικά θυμώνουν, αλλά δεν οργίζονται όπως εμείς. Βλέπετε ο θυμός μπορεί να είναι ένα βαθύτερο και σιωπηρό συναίσθημα, ενώ η νεοελληνική οργή συνοδεύεται από μία έκρηξη, ένα ξέσπασμα που μπορεί να οδηγήσει σε ύβρεις μέχρι χειροδικίες, εσχάτως δε και σε δολοφονίες για ψύλλου πήδημα, οι οποίες βρίσκονται πλέον στην ημερησία διάταξη του αστυνομικού δελτίου.
Ο μύθος λέει ότι οι Αγγλοσάξονες μπορούν συχνά να εκδηλώνουν τον θυμό τους με καυστικό και αιχμηρό χιούμορ, διότι το περίφημο βρετανικό φλέγμα καταπνίγει τον θυμό και τον μετατρέπει σε χιούμορ και ειρωνεία. Το χιούμορ όμως προϋποθέτει αυτοκριτική και έλλειψη εγωπάθειας, τα οποία μάλλον αφθονούν στους Βρετανούς και σπανίζουν στους Έλληνες. Έτσι, αντίθετα με τους Βρετανούς οι Έλληνες μετατρέπουν τον θυμό τους σε οργή και το επόμενο βήμα είναι η έκρηξη.
Στην αρχαιότητα ο θυμός μάλλον είχε τη σημασία του «ψυχικού χαρακτήρα» και της «έντονης ιδιοσυγκρασίας». Αν λοιπόν στις μέρες μας ο θυμός ταυτίζεται με την οργή, τότε ένα από τα πράγματα που χαρακτηρίζει την ελληνική ψυχή μας είναι και οργή. Φαίνεται όμως ότι ο θυμός δεν αποτελεί μόνο μία εύκολη ψυχική και συναισθηματική αντίδραση για τον Έλληνα. Ο θυμός συχνότατα υποκαθιστά τη λογική και την επιχειρηματολογία στην προσπάθεια να πείσουμε τον εκάστοτε συνομιλητή μας.
Θυμωμένοι και υψηλοί τόνοι, δηλ. φωνασκία, είναι συχνά η μέθοδος που ακολουθούμε για να πείσουμε όσους δεν συμφωνούν μαζί μας. Κλασικό και μόνιμο παράδειγμα οι πολιτικοί μας. Είτε αγορεύουν στη Βουλή, είτε εμφανίζονται σε τηλεοπτικά παράθυρα, φωνασκούν διακόπτοντας τον συνομιλητή τους και γενικώς προσπαθούν να καπελώσουν τη συζήτηση. Η πλειονότης των πολιτικών μας δείχνει να διακατέχεται από μία ιερή αγανάκτηση και με κάθε ευκαιρία ορμούν λάβροι και φωνασκώντας να κατατροπώσουν τον αντίπαλο. Ίσως και αυτό είναι ένα από τα στοιχεία που καθιστούν την πολιτική και τους πολιτικούς αντιπαθείς κυρίως στη νεολαία, με αποτέλεσμα οι νέοι να τους γυρίζουν την πλάτη και οι εκάστοτε πολιτικοί ηγέτες να καταφεύγουν σε ευχολόγια για την επάνοδο των νέων στην πολιτική.
Άφησα τελευταίο το περίφημο θέμα της μεσογειακής ιδιοσυγκρασίας του Έλληνα. Πιθανόν ο θυμός μας να προέρχεται και από αυτήν τη μεσογειακή μας ιδιοσυγκρασία.
Είναι μάλλον θέμα ορισμού. Τι ακριβώς είναι αυτή η μεσογειακή ιδιοσυγκρασία; Παλιά ήταν συνυφασμένη με τις επιδόσεις μας ως εραστών, η φήμη των οποίων είχε απλωθεί παντού και κυρίως στη βόρεια Ευρώπη, με αποτέλεσμα οι ξανθές Βαλκυρίες της Σκανδιναβίας να μας κατακλύζουν τα καλοκαίρια προκειμένου να γευθούν στη χώρα μας τον σπανίζοντα στις πατρίδες τους ερωτικό καρπό. Αυτά τουλάχιστον υμνεί ο προσφιλής μας εθνικός μύθος. Φαίνεται όμως ότι τώρα τα πράγματα έχουν πια αλλάξει και στον μεσογειακό χαρακτήρα του Έλληνα τον ερωτισμό αντικατέστησε ο θυμός. Αλλά ως γνωστό ο θυμός σκοτώνει τον ερωτισμό. Ειλικρινά λυπάμαι τις κακόμοιρες τις Σκανδιναβές που πλέον αποστερήθηκαν τον μυθικό Έλληνα εραστή ο οποίος έδωσε τη θέση του σε ένα θυμωμένο νευρόσπαστο.
Όλα αυτά όμως ελάχιστη σημασία πλέον έχουν, καθώς έχουμε μπει για τα καλά στην εποχή της ομοφυλοφιλίας, οπότε τόσο οι Έλληνες μεσογειακοί εραστές όσο και οι Σκανδιναβές ξανθές Βαλκυρίες μπορούν να τη «βρουν» μεταξύ τους και μάλιστα τελικά να παντρευτούν. Και να ζήσουν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα.