Η διανομή κονδυλίων σε φορείς της εκλογικής του περιφέρειας με αδιαφανή τρόπο, την τελευταία ημέρα της θητείας του ως προέδρου της Βουλής, υπονόμευσε αυτή την εικόνα στην πιο κρίσιμη στιγμή. Σε λίγες ημέρες θα εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας, μετά την πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη, και όφειλε να αποφύγει πολιτικά ατοπήματα που δεν συνάδουν ούτε με την ιστορία του, ούτε με τα αξιώματά του. Ακόμη χειρότερα, οι απαντήσεις του στα σχετικά ερωτήματα παραπέμπουν σε δικαιολογίες ή υπεκφυγές που δεν μπορεί να γίνουν αποδεκτές και δημιουργούν την εντύπωση ότι επιδίωξε μέχρι την τελευταία στιγμή να διατηρήσει πρακτικές του παρελθόντος. Η στάση του θυμίζει περισσότερο πρωταγωνιστή παλιάς κινηματογραφικής ταινίας παρά έναν σύγχρονο πολιτικό και εν δυνάμει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Mε τις αποφάσεις του ενισχύει την αίσθηση αλαζονείας και έλλειψης λογοδοσίας, κάτι που βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τις σύγχρονες απαιτήσεις για διαφάνεια και θεσμική ευθύνη.
Η απόφαση Τασούλα μάς υπενθύμισε ότι το πολιτικό προσωπικό της Ελλάδος, ανεξάρτητα των κομματικών τοποθετήσεων, συνεχίζει να υιοθετεί παλαιοκομματικές πρακτικές που διαβρώνουν τη διαφάνεια και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς. Εδώ και δεκαετίες οι πολιτικοί διαχειρίζονται κονδύλια υπουργείων ή άλλων φορέων του Δημοσίου, κατευθύνοντάς τα κατά βούληση σε δράσεις ή έργα που συχνά εξυπηρετούν μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Οι δαπάνες αυτές λειτουργούν ως «δώρα» που ο κάθε αξιωματούχος μπορεί να προσφέρει στην εκλογική του περιφέρεια ή αλλού, ενισχύοντας την εικόνα του και εξυπηρετώντας την προσωπική του ατζέντα. Το γεγονός αυτό αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της προβληματικής λειτουργίας των ειδικών λογαριασμών, οι οποίοι επιτρέπουν τέτοιου είδους δαπάνες χωρίς επαρκή θεσμικό έλεγχο.
Τι δουλειά έχει η Βουλή να χρηματοδοτεί την κατασκευή «δύο σιδερένιων κλιμάκων του υπό ανέγερση Γηροκομείου Ιωαννίνων» που ανήκει στη Μητρόπολη; Δεν είναι υποχρέωση της Πολιτείας και του αρμόδιου υπουργείου να αναλάβουν αυτό το έργο; Τι δουλειά έχει η Βουλή να χρηματοδοτεί το Θέατρο Ιωαννίνων, το τοπικό σωματείο, ακόμη και την κατασκευή Στρατιωτικού Ιστορικού Μουσείου στην Κόνιτσα; Κανείς δεν μπορεί να έχει αντίρρηση οι τοπικοί βουλευτές να ενδιαφέρονται, να στηρίζουν και να προβάλουν τα προβλήματα της περιοχής τους και τα αιτήματα των κατοίκων της εκλογικής τους περιφέρειας. Επιβάλλεται να το κάνουν, αλλά είναι διαφορετικό θέμα η διεκδίκηση λύσεων στα τοπικά προβλήματα και διαφορετικό η διανομή, συνήθως, μικροποσών από τα κρατικά ταμεία σε σωματεία, εκκλησίες και οργανισμούς για ψηφοθηρικούς λόγους.
Η πρακτική αυτή αντικατοπτρίζει μια γενικότερη παθογένεια της ελληνικής διοίκησης, όπου τα κονδύλια δεν κατανέμονται με βάση αντικειμενικά κριτήρια, αλλά χρησιμοποιούνται ως εργαλείο εξυπηρέτησης πολιτικών συμφερόντων. Η διαχείριση των ειδικών λογαριασμών από υπουργούς και αξιωματούχους χρήζει προσοχής. Οι λογαριασμοί αυτοί, συχνά αδιαφανείς, δίνουν τη δυνατότητα σε ορισμένους να διαχειρίζονται κρατικά χρήματα χωρίς επαρκή έλεγχο. Η ύπαρξη τέτοιων μηχανισμών όχι μόνο ενισχύει την καχυποψία των πολιτών, αλλά και επιτρέπει τη χρήση δημόσιου χρήματος για μικροπολιτικές επιδιώξεις, αντί να κατευθύνεται σε πραγματικές κοινωνικές ανάγκες. Εκτός από τους… εξυπηρετούμενους, η πλειοψηφία των πολιτών δεν ενδιαφέρεται για μικροπολιτικά παιχνίδια. Θέλουν να ξέρουν ότι οι φόροι τους πηγαίνουν σε τομείς που πραγματικά χρειάζονται ενίσχυση και ότι οι δαπάνες γίνονται με διαφάνεια και λογοδοσία.
Νομίζω ότι είναι η κατάλληλη στιγμή η κυβέρνηση να καταργήσει τους ειδικούς λογαριασμούς από τους οποίους μοιράζονται τα «δώρα» στην εκλογική πελατεία. Οι χρηματοδοτήσεις πρέπει να ελέγχονται από τα αρμόδια υπουργεία και να εντάσσονται σε ετήσιους προϋπολογισμούς με απόλυτη διαφάνεια. Οι κρατικοί πόροι πρέπει να καλύπτουν πραγματικές ανάγκες και να διατίθενται με αντικειμενικά κριτήρια. Κάθε δαπάνη πρέπει να συνοδεύεται από λεπτομερή αναφορά για τη χρήση της και τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Η χρήση δημόσιου χρήματος δεν μπορεί να εξαρτάται από τη βούληση ενός ατόμου, αλλά από συλλογικές αποφάσεις θεσμικών οργάνων.
Οι παλαιοκομματικές πρακτικές δεν ανήκουν απλώς στο παρελθόν – είναι βαρίδια που κρατούν τη χώρα πίσω. «Μαζί τα φάγαμε», είπε κάποτε ο Θεόδωρος Πάγκαλος και ενοχλήθηκαν πολλοί, αν και ήταν αλήθεια. Τώρα είναι καιρός οι θεσμοί να ανακτήσουν τη χαμένη τους αξιοπιστία και οι πολιτικοί να σταματήσουν να μοιράζουν «δώρα» με τα χρήματα των πολιτών. Ας αλλάξουμε σελίδα.Taso;ylaw