Πώς να αρχίσουμε;
Από τα αυτονόητα;
Ότι δηλαδή «ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία της χώρας»;
Ότι το 2018 μετείχε κατά περίπου το ένα τρίτο (30,9%) στη διαμόρφωση του ελληνικού ΑΕΠ;
Ότι ο νέος υπουργός Χάρης Θεοχάρης κάνει λόγο για «στρατηγικό πλάνο για την ταυτότητα της χώρας»;
Καλά είναι όλα αυτά, απαραίτητα κι ελπιδοφόρα.
Αρκεί να υπάρχουν οι προϋποθέσεις της στήριξης αυτού, που μάθαμε να αποκαλούμε «τουριστικό προϊόν».
Οι τάσεις αφίξεων είναι ανοδικές, ευτυχώς για την οικονομία, τους ανθρώπους, τη γνώση και τις εμπειρίες με πρόβλεψη τα 1,8 δις αφίξεις παγκοσμίως μέχρι το 2030. Για το λόγο αυτό τα Ηνωμένα Έθνη ανακήρυξαν το 2017 ως Έτος για τον αειφόρο τουρισμό με σύνθημα το «Travel, enjoy, respect».
Εδώ, θα μείνουμε λίγο περισσότερο στο «respect».
Για να μην είμαι άδικος, υπάρχουν στην ελληνική τουριστική αγορά στελέχη, κάθε βαθμίδας, από τους CEO των μεγάλων τουριστικών μονάδων μέχρι τον πρόθυμο πιτσιρικά σερβιτόρο στο ταβερνάκι μιας ερημικής παραλίας, που από επαγγελματική ευσυνειδησία, κάνουν ό,τι μπορούν -κι ακόμα περισσότερα…- για να κάνουν ευκολότερη και καλύτερη τη ζωή των τουριστών.
Σε αυτούς ακριβώς αφιερώνεται το παρακάτω απάνθισμα κακών τουριστικών εμπειριών. Για να παρακινηθούν όσοι πρέπει, και να γίνουν οι ευσυνείδητοι επαγγελματίες που ξέρουν να τιμούν τα χρήματα που αφήνει ο τουρίστας, που δεν τους «τα παίρνουν» ετσιθελικά και «μα τους αρέσει, αν όχι, τη βόλτα τους».
Τρελές τουριστικές εμπειρίες, λοιπόν, του φετινού καλοκαιριού.
1. Νησί των Κυκλάδων. Σε μια μικρή παραλία του νησιού, είναι μόνο μια επιχείρηση που εκμεταλλεύεται το μπιτς μπαρ και τις ξαπλώστρες με τις ομπρέλες (δικές της ομπρέλες, αλλά κι ομπρέλες του δήμου, κανονικά δωρεάν, που όμως από κάτω βρίσκονται οι ξαπλώστρες της επιχείρησης). Η οικογένεια τουριστών πλησιάζει. «Δυο ξαπλώστρες και μια ομπρέλα, παρακαλώ;». «Δέκα ευρώ». Βρίσκει δυο κενές ξαπλώστρες κάτω από μια κλειστή πάνινη ομπρέλα. Την ώρα που ο άνδρας ανοίγει την ομπρέλα, η κοπελιά της επιχείρησης τον πλησιάζει γρήγορα: «Μην την ανοίγετε». «Γιατί;» «Ξέρετε, σήμερα έχει πολύ αέρα και μπορεί να σκιστεί η ομπρέλα, το αφεντικό μας είπε να μην τις ανοίγουμε». Απορημένος ο τουρίστας ρωτά: «Ωραία, λίγη σκιά πού μπορούμε να έχουμε;» «Μόνο στις ψάθινες ομπρέλες» (σ.σ. του δήμου, τις κανονικά δωρεάν…). Η οικογένεια πλησιάζει τη μοναδική ψάθινη ομπρέλα που από κάτω είχε δυο κενές ξαπλώστρες κι ετοιμάζεται να απλώσει πάνω τους τις πετσέτες της. Τρέχοντας φθάνει και πάλι η κοπέλα της επιχείρησης «επ, επ, επ», φωνάζει, «όχι εδώ». «Γιατί, πάλι;» ρωτά εκνευρισμένο το ζευγάρι των τουριστών. «Ξέρετε, η κυρία εκεί (δείχνει) με το παιδάκι της μου είχαν πει ότι το μεσημεράκι χρειάζονται αυτή εδώ την ομπρέλα, γιατί δεν μπορούν άλλο να κάθονται στον ήλιο».
Όποιος έχει πάει σε ένα νησί 5- 6 μέρες να ξεκουραστεί και να χαλαρώσει, καταλαβαίνει ότι μια ολόκληρη μέρα έχει σχεδόν καταστραφεί. Τα παιδιά της οικογένειας κάνουν μια γρήγορη βουτιά στη θάλασσα και το ζευγάρι των γονέων κατευθύνεται στο μπιτσόμπαρο να πιει μια παγωμένη μπύρα, να πάνε τα νεύρα κάτω… Κάθεται στο μεγάλο τραπέζι, γεμάτο άμμο που έχει κολλήσει στις χυμένες μπύρες και ζητά από τη σερβιτόρα να το καθαρίσει. «Λυπάμαι», απαντά εκείνη, «αλλά το κατάστημα είναι self service». Ε, αφού είναι self service, το καθαρίζουν οι δυο τουρίστες, την ώρα που κάθονται στα σκουριασμένα σκαμπουδάκια, προσευχόμενοι να μην έχουν καμία γρατζουνιά και αντί για παραλία καταλήξουν στο πλησιέστερο νοσοκομείο για αντιτετανικό. Έρχονται δυο μεγάλα ποτήρια, αλλά το ένα έχει ένα ράγισμα τεράστιο. Η κυρία το επισημαίνει ευγενικά, και η κοπέλα της επιχείρησης, αφού λέει ένα γρήγορο «κανένα πρόβλημα» παίρνει το ραγισμένο ποτήρι της μπύρας στο ένα χέρι, ένα άδειο στο άλλο και μπροστά στους εμβρόντητους τουρίστες, χύνει τη μπύρα του ενός μέσα στο άλλο! Τελικά το ζευγάρι μοιράστηκε το άλλο ποτήρι…
Η κατάσταση αυτή αποτυπώνεται και στα επίσημα στοιχεία: Λίγο παλαιότερα, τα παράπονα και οι καταγγελίες των τουριστών που έφθασαν στην ΕΚΠΟΙΖΩ κατανέμονταν ως εξής: κακές υπηρεσίες 20%, υψηλές τιμές 13%, ταξιδιωτικά πακέτα 12%, ξενοδοχεία 11%, μεταφορές και ταξί 11%, ενοικιάσεις οχημάτων 10%, εστιατόρια και μπαρ 9%, διάφορα 14%.
2. Πάμε στις υψηλές τιμές: Πενταμελής οικογένεια τουριστών με έναν ακόμα φίλο τους, σύνολο έξι άτομα, κάθονται σε πολυτελή παραλιακή καφετέρια σε άλλο ελληνικό νησί. Δυο παρέες, κι αυτοί τρεις. Παραλείπω λεπτομέρειες, ότι σερβιρίστηκαν περίπου μια ώρα μετά την προσέλευσή τους ενώ υπήρχαν μόλις τρεις παρέες, ότι το γλυκό του μικρού ΔΕΝ ήταν μπακλαβάς, αλλά μερικά φύλλα που είχαν περισσέψει -προφανώς- στη γωνιά του ταψιού, κι έρχομαι στο λογαριασμό: Πόσο πλήρωσαν για 5 μικρές μπύρες (330 mg) κι ένα κομμάτι -ας το πούμε- μπακλαβά; Για κάντε μια προσπάθεια πριν το πάρει το ποτάμι… Δύσκολο να μαντέψετε ότι ο λογαριασμός ήταν 42 ευρώ (και το νησί ΔΕΝ είναι η Μύκονος ή η Σαντορίνη).
3. Σε γνωστή λουτρόπολη, μητέρα κλείνει τρίκλινο δωμάτιο για την ίδια και τα δυο παιδιά της. Το δωμάτιο μια χαρά, περιποιημένο, καθαρό, με κλιματισμό, όλα καλά. Η τριάδα πάει για μπάνιο, το βράδυ τρώει ελαφρά σε μια ταβέρνα και κατά τη μια τη νύχτα αποσύρεται στο δωμάτιο για ύπνο. Στις 3.40, η μητέρα ακούει θόρυβο. Ανοίγει τα μάτια της και βλέπει την πόρτα του δωματίου να ανοίγει κι ένας άγνωστος να μπαίνει μέσα. Πετάγεται έντρομη φωνάζοντας, εκείνος μάλλον -κατά τις περιγραφές- αιφνιδιάζεται, λέει ένα «συγνώμη» και βγαίνει έξω (το δωμάτιο δεν είχε σύρτη, ενώ τα κλειδιά έπρεπε να μπουν στην ειδική υποδοχή για το ρεύμα). Την επόμενη μέρα ο ιδιοκτήτης των δωματίων ζήτησε συγνώμη, αλλά αποποιήθηκε πάσης ευθύνης. Κακώς, η μητέρα δεν έκανε καταγγελία.
Αναμφίβολα υπάρχουν χιλιάδες ευσυνείδητων εργαζομένων στην τουριστική βιομηχανία. Αλλά αυτοί έκαναν το καθήκον τους, για το οποίο πληρώθηκαν. Γι αυτό και δεν μνημονεύουμε χαρακτηριστικές περιπτώσεις ευσυνειδησίας.
Οι άλλοι, όμως;
Πώς θα υποστηρίξουν το συνεχώς αυξανόμενο κύμα τουριστών στη χώρα μας;
Είναι δυνατόν ο τουρισμός να συνεχίσει να αποτελεί το ρυμουλκό της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, όσο επιβιώνει η αντίληψη «ό,τι και να γίνει, εγώ πελάτες θα έχω», κι εννοούν ότι θα έχουν πελατεία ΜΟΝΟ κατά το δίμηνο Ιουλίου- Αυγούστου;
Υποχρέωσή μας είναι να καταπολεμήσουμε αυτή την αντίληψη. Ο τουρισμός είναι, και πρέπει να παραμείνει η βαριά βιομηχανία της ελληνικής οικονομίας, αλλά και η απόδειξη ότι στην Ελλάδα ζει και βασιλεύει ο Ξένιος Ζευς.