Αν κάτι χαρακτηρίζει τα Ελληνικά Μέσα Ενημέρωσης (ΜΜΕ) συνολικά, αυτό είναι η μονοθεματικότης. Δόξα τω Θεώ στη χώρα μας έχουμε πολυφωνία, πολλά κανάλια και ραδιόφωνα πανελλαδικής εμβέλειας, και άπειρα μικρά περιφερειακά που με το ζόρι βλέπονται και ακούγονται, αλλά παρά ταύτα υπάρχουν, και δίνουν την δική τους μάχη. Τώρα πώς βγαίνουν όλα αυτά από οικονομικής πλευράς, αυτό είναι ένα μεγάλο αίνιγμα. Προφανώς κάτι παίζει που εγώ δεν το αντιλαμβάνομαι. Αλλά για να υπάρχουν και να βαράνε 24 ώρες το 24ωρο μάλλον θα βγαίνουν.
Μου κάνει εντύπωση δε, ότι όλα μεταδίδουν ακριβώς τις ίδιες ειδήσεις, χωρίς σχεδόν καμία διαφοροποίηση λες και όλα έχουν τον ίδιο αρχισυντάκτη! Το θέμα των ημερών βέβαια που κυριαρχεί κατ’ αποκλειστικότητα στις ειδήσεις είναι φυσικά η ακρίβεια στο super market. Όντως η ακρίβεια είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα που μαστίζει όλη την κοινωνία, αλλά απ’ αυτό, μέχρι να δείχνουν όλα τα κανάλια, 3 φορές τη μέρα, πάγκους με αγγουράκια και μπρόκολα και να ολοφύρονται πόσο ακριβά είναι, υπάρχει διαφορά.
Πριν ενσκήψει η επιδημία της ακρίβειας των τροφίμων, ένα άλλο δημοφιλές και αποκλειστικό θέμα των μονοθεματικών δελτίων ειδήσεων ήταν τα κόστη των τραπεζικών υπηρεσιών, και τα «υπερκέρδη» των τραπεζών. Βεβαίως σε αυτό το θέμα οι τόνοι ήταν ηπιότεροι, διότι ως γνωστόν, οι τράπεζες είναι από τους μεγαλύτερους διαφημιζόμενους των καναλιών και δεν σηκώνει να τους πατήσουμε τον κάλο. Στο δε τέλος κάθε δελτίου, βγαίνει και ο απαραίτητος «ειδικός», για να μας εξηγήσει τα τι και τα πώς, καθώς και ποια είναι η θεραπεία του προβλήματος. Αυτός ο «ειδικός» είναι κατά κανόνα ένας καθηγητής Πανεπιστημίου, ο οποίος συνήθως δείχνει να προέρχεται από άλλον πλανήτη, και να μην έχει καμία επαφή με την αγορά, ή την άλλως λεγόμενη «πιάτσα». Το δε φάρμακο που συνήθως προτείνει, είναι αυτό που γράφουν όλα τα εγχειρίδια των θεωρητικών Οικονομικών και συνοψίζεται σε μία μαγική λέξη-πανάκεια: «ανταγωνισμός». Αν αυξηθεί ο ανταγωνισμός θα υπάρξει καθοδική πίεση στις τιμές γενικώς. Αυτά λέει ο προφέσορ!
Φυσικά τούτο είναι θεωρητικώς σωστό και προκύπτει από τα μοντέλα της Οικονομικής Επιστήμης, στα οποία οι έννοιες αγορά, μηχανισμός διαμόρφωσης τιμών, προσφορά και ζήτηση, είναι θεωρητικά εξιδανικευμένες και αφορούν ιδεατές καταστάσεις που φυσικά δεν υπάρχουν στον πραγματικό κόσμο. Στην Οικονομική Θεωρία η αγορά έχει ένα απεριόριστο αριθμό συμμετεχόντων οι οποίοι λειτουργούν λογικά και ισότιμα με βάση σαφή κριτήρια. Οι δε μηχανισμοί διαμόρφωσης της προσφοράς και της ζήτησης, είναι τέλειοι και λειτουργούν κατά ιδανικό τρόπο. Και φυσικά σε μία τέτοια ιδανική αγορά ισχύει ο κανόνας του ανταγωνισμού, εφόσον μόλις δημιουργηθεί μία ευκαιρία, η αγορά διά του ανταγωνισμού τείνει να την καλύψει.
Ας έλθουμε τώρα στην καθ’ ημάς νεοελληνική Μπανανία. Η ελληνική αγορά μόνο τέτοια χαρακτηριστικά δεν διαθέτει. Στον χώρο των super markets κυριαρχούν 4-5 μεγάλες εταιρίες που καλύπτουν το 90% της αγοράς, στον δε χώρο των Τραπεζών οι 4 συστημικές Τράπεζες καλύπτουν πρακτικά όλη την αγορά. Δεν είναι τυχαίο ότι και οι 4 συστημικές Τράπεζες προσφέρουν πολύ χαμηλά επιτόκια καταθέσεων και πολύ υψηλά επιτόκια χορηγήσεων, αποκομίζοντας μεγάλα spreads, πράγμα που προκαλεί τον εκνευρισμό του Έλληνα Κεντρικού Τραπεζίτη, ο οποίος συχνά βγαίνει και τις επικρίνει αλλά σταματά εκεί.
Σημειωτέον ότι για καταθέσεις σε Τράπεζες του εξωτερικού, τα επιτόκια είναι αισθητά μεγαλύτερα των αντιστοίχων ελληνικών, αλλά φυσικά ο Έλληνας καταθέτης δεν μπορεί να έχει καταθέσεις στο εξωτερικό για προφανείς λόγους. Αν λειτουργούσε ο ανταγωνισμός όπως προτείνουν οι διάφοροι προφέσορες, κάποια Τράπεζα θα μείωνε αυτά τα μεγάλα spreads για να προσελκύσει πελατεία. Προφανώς οι Τράπεζες λειτουργούν εφαρμόζοντάς αυτό που ευγενικά αποκαλούμε: «συντονισμένες πρακτικές».
Βέβαια έχω ακούσει ότι υπάρχει μία Επιτροπή Ανταγωνισμού, αλλά δεν γνωρίζω το αντικείμενο και τις αρμοδιότητές της. Αν όμως δεν είναι αρμόδια για την προκειμένη περίπτωση, διερωτώμαι για τι πράγμα είναι αρμόδια;
Και τι θα συμβεί αν μπει και πέμπτη Τράπεζα στην αγορά; όπως ακούγεται ότι ετοιμάζεται μία νέα Τράπεζα να το επιχειρήσει. Θα δημιουργήσει ξαφνικά ανταγωνισμό; Θα τολμήσει να σπάσει την Ιερά Συμμαχία των υφισταμένων τεσσάρων Συστημικών Τραπεζών; Χλωμό το βλέπω. Τα ίδια ισχύουν και για τις τραπεζικές προμήθειες οι οποίες αποτελούν την μερίδα του λέοντος των εσόδων των Τραπεζών!
Για να μεταφέρεις ηλεκτρονικά με e-banking, 100-200 ευρώ από μία Τράπεζα σε μία άλλη, χρεώνεσαι προμήθεια 2-3 ευρώ λες και το έμβασμα το μεταφέρει κάποιος με τα πόδια, ενώ κανονικά θα έπρεπε να δίνονται κίνητρα για τη χρήση του e-banking, εφόσον αυτό συμβάλλει στη μείωση του κόστους των Τραπεζών.
Σύμφωνα με την εφημερίδα Καθημερινή για το 2023 οι μεν καταθέσεις στις Τράπεζες αυξήθηκαν, οι δε χορηγήσεις τους μειώθηκαν. Δηλαδή δίνουν λιγότερα δάνεια.
Σήμερα οι Τράπεζες έχουν επενδύσει συνολικά 62 δισ. ευρώ σε κρατικά ομόλογα, ενώ πέρυσι είχαν επενδύσει 53 δισ., δηλαδή αύξησαν τις επενδύσεις τους σε κρατικά ομόλογα κατά 9 δισ.
Σίγουρα λεφτά και εισόδημα μεγάλο! Θα μου πείτε ότι οι Τράπεζες πρέπει να βγάλουν κέρδη και να πληρώσουν και κανένα μέρισμα στους μετόχους. Σωστό κι αυτό!
Αυτά ακούει ο Κουτσούμπας, καταλαβαίνει τα μισά, και τρελαίνεται. Και δώσ’ του φωνάζει για υπερφορολόγηση των υπερκερδών των Τραπεζών. Κοινώς, μύλος!
Αν τώρα όλα αυτά μπορούν να λυθούν δια του ανταγωνισμού, θέλω να ζήσω να το δω.
Προς το παρόν ένα, είναι βέβαιον. Ότι στις Τράπεζες και στα αγγουράκια της λαϊκής, ανταγωνισμός δεν υπάρχει!