Οι μετρήσεις που δημοσιεύτηκαν για την ιεράρχηση των προβλημάτων των πολιτών δείχνουν ότι το 84% των ερωτηθέντων ανησυχεί για την ακρίβεια, τον πληθωρισμό και το κόστος της ενέργειας. Αντίθετα, το θέμα της παρακολούθησης του τηλεφώνου του Νίκου Ανδρουλάκη και των άλλων (15.000 τηλέφωνα) από την ΕΥΠ για λόγους εθνικής ασφάλειας θεωρείται πρώτη αιτία ανησυχίας για ένα ποσοστό 16% των ερωτηθέντων.
Ανεξαρτήτως του πώς αξιολογεί ο καθένας τα προβλήματα, οι μετρήσεις αυτές δείχνουν τον δρόμο προς τον οποίο πρέπει να κινηθεί η κυβέρνηση φέτος τον χειμώνα και ο δρόμος αυτός είναι η στήριξη των εισοδημάτων των πολιτών για να αντιμετωπίσουν τα οικονομικά τους προβλήματα.
Παράλληλα, βεβαίως, το θέμα των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων πρέπει να διαλευκανθεί, διότι αποτελεί ένα μείζον πρόβλημα σε κάθε δημοκρατική χώρα. Η Βουλή έχει αναλάβει τη διαλεύκανση που θα πάρει καιρό και μπορεί να φέρει στη δημοσιότητα και άλλες πολύ σοβαρές περιπτώσεις που θα έχουν και σημαντικές πολιτικές παρενέργειες. Τίποτα δεν αποκλείεται στην πολιτική σκακιέρα υπό τέτοιες συνθήκες.
Ομως το ζητούμενο σήμερα από τους πολίτες είναι η ενίσχυση των εισοδημάτων τους και σε αυτή την κατεύθυνση η κυβέρνηση ανακοινώνει ότι θα κάνει το μέγιστο δυνατό. Τι σημαίνει το μέγιστο δυνατό; Οτι θα δίνει επιδόματα για το ρεύμα και κάθε άλλου είδους ενίσχυση μπορεί σε όσους περισσότερους μπορεί, με όριο τις αντοχές του προϋπολογισμού. Σε αυτή την κατεύθυνση εξάλλου λειτουργούν πλέον όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν το τεράστιο κόστος που έχει για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός.
Τα περιθώρια που έχει ο προϋπολογισμός φαίνεται ότι είναι σήμερα επαρκή. Οι αντοχές του όμως θα εξαρτηθούν από το πόσο θα διαρκέσει η ενεργειακή κρίση, από τις τιμές που θα διαμορφωθούν σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και ρεύμα και από την ταχύτητα με την οποία θα αρχίσουν να αποδίδουν επαρκείς ενεργειακές ποσότητες οι εναλλακτικές επιλογές.
Το στοιχειώδες βέβαια που πρέπει όλοι να φροντίσουμε είναι ο περιορισμός της κατανάλωσης ρεύματος και καυσίμων. Κάτι που δεν το προπαγανδίζει επαρκώς η κυβέρνηση, αλλά είναι ίσως ο μοναδικός τρόπος αυτοπροστασίας μας από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ. Υποθέτουμε βέβαια όλοι ότι ο κάθε πολίτης έχει τη στοιχειώδη αντίληψη πως πρέπει να κλείνει τα φώτα και το θερμοσίφωνο, αλλά δεν θα έβλαπτε μια ηχηρή προτροπή από την κυβέρνηση.
Σε κάθε περίπτωση, όσο και αν συμβάλλουν οι ενισχύσεις από τον προϋπολογισμό και η οικονομία ενέργειας που προσπαθεί ο καθένας να κάνει, το βέβαιο είναι ότι το κόστος είναι και θα παραμείνει πολύ υψηλό και ότι μπορεί να εκτιναχθεί σε ακόμη μεγαλύτερα ύψη. Αυτό σημαίνει περισσότερος πληθωρισμός και περισσότερη ακρίβεια σε όλα τα αγαθά και κυρίως στα βασικά, τα οποία κανείς δεν μπορεί να περιορίσει χωρίς να ρίξει σημαντικά το βιοτικό του επίπεδο. Για τα πιο ανίσχυρα οικονομικά στρώματα η επίπτωση θα είναι δυσβάσταχτη και οι ενισχύσεις αναγκαίες για την επιβίωσή τους.
Το ζήτημα είναι ότι αν αυτή η κατάσταση τραβήξει ολόκληρο τον χειμώνα -όπως φαίνεται σήμερα βέβαιο- ολόκληρη η Ευρώπη θα βυθιστεί σε μια απρόσμενη και ανεξέλεγκτη κρίση.
Πολλοί εκτιμούν ότι υπό αυτή τη ζοφερή προοπτική η Ευρώπη θα πιέσει για λύση του προβλήματος στην Ουκρανία και για εξεύρεση ενός νέου μοντέλου συνεργασίας με τη Ρωσία για την προμήθεια ενέργειας. Ομως αυτό δεν είναι εύκολο και απαιτεί πολύ δύσκολους χειρισμούς και συνεννοήσεις και με τις ΗΠΑ, οι οποίες δεν υφίστανται αυτές τις σκληρές επιπτώσεις που διαλύουν την Ευρώπη. Και καθώς η Ευρώπη δεν διαθέτει ούτε στρατιωτική ούτε ενεργειακή αυτονομία, όπως οι ΗΠΑ, καλείται να βρει την πολιτική ισχύ για να απαιτήσει μια λύση. Ισχύ την οποία σήμερα δεν διαθέτει και την οποία κανένας από τους Ευρωπαίους ηγέτες δεν μοιάζει να μπορεί να διεκδικήσει.
Το πιθανότερο λοιπόν είναι ότι το βάρος της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη δεν θα περιοριστεί αυτόν τον χειμώνα, η Ε.Ε. θα αναγκαστεί να πάρει μέτρα που μέχρι σήμερα έχει αποφύγει, η οικονομική ισχύς της στο διεθνές περιβάλλον θα μειωθεί πολύ και ενδεχομένως όλα αυτά μπορεί να μεταφραστούν σε πολιτική αναταραχή, κατάρρευση διαφόρων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και πρωτοφανή για τις ευρωπαϊκές χώρες κοινωνική αναστάτωση.