Πάνω από πενήντα χιλιάδες άνθρωποι έχουν ξεκινήσει καλοκαιριάτικα τη «μάχη της ψήφου» για τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου.
Από τη μία, είναι ενθαρρυντικό ότι υπάρχουν ακόμη τόσοι πολλοί υποψήφιοι για μία θέση στα περιφερειακά, στα δημοτικά ή στα κοινοτικά συμβούλια που θέλουν να ασχοληθούν με τα κοινά. Κι από την άλλη, προκαλεί απογοήτευση ότι η μεγάλη πλειοψηφία τους κινείται στα πρότυπα της λεγόμενης «κεντρικής» πολιτικής σκηνής, χωρίς ικανότητες, γνώσεις και ιδέες, επίγνωση του ρόλου τους, αίσθηση ευθύνης απέναντι στον τόπο και τους συμπολίτες τους.
Δεν πρόκειται για μια «γενική εντύπωση», αλλά για ζοφερή πραγματικότητα, που την περιγράφουν και την αναλύουν οι πολίτες σε κάθε περιοχή της χώρας. Οι καταστροφικές φωτιές του καλοκαιριού, που εκτός των άλλων ανέδειξαν και τις βαριές ευθύνες της τοπικής αυτοδιοίκησης, είναι απλώς η αρχή ενός ατελείωτου καταλόγου με πολλά μικρά προβλήματα της καθημερινότητας που δεν αντιμετωπίστηκαν, με υποδομές που δεν άλλαξαν, με πρόνοιες που δεν υπήρξαν.
Καταρχάς, ο αυτοδιοικητικός χάρτης με τις 13 περιφέρειες και τους 332 δήμους της χώρας, αν και ξεκίνησε με καλούς οιωνούς και παρουσιάζει εμφανή πλεονεκτήματα, δεν δικαίωσε τις προσδοκίες των πολιτών. Ούτε 13 «μικρούς πρωθυπουργούς» βρήκαμε, ούτε οι στόχοι του « Καλλικράτη» υλοποιήθηκαν. Δυνατότητες οικονομικές και οργανωτικές μπορεί να δόθηκαν, όμως σχέδιο, όραμα και άνθρωποι να τις αξιοποιήσουν δεν υπήρξαν. Δώδεκα χρόνια μετά την εφαρμογή του σχεδίου «Καλλικράτης» οι έδρες των δήμων δεν έγιναν… ευρωπαϊκές και οι μικρότερες πόλεις ή οι κοινότητες και τα απομακρυσμένα χωριά που συνενώθηκαν υποχρεωτικά, τώρα ρημάζουν.
Οι εκδρομείς του καλοκαιριού και όσοι γύρισαν στον τόπο καταγωγής τους έχουν να το λένε: κάθε στροφή του δρόμου κι ένας σκουπιδότοπος, υποδομές χωρίς συντήρηση, πρόχειρη τουριστική «ανάπτυξη», διακοπές στην ύδρευση ακόμη και σε περιοχές που… πνίγονται στα νερά. Η εντύπωση που επικρατεί είναι ότι όλα σταματούν στις μικρο-εξυπηρετήσεις των δημοτών με αντάλλαγμα την ψήφο. Από εκεί και πέρα, όσο πιο μικρή είναι η συμμετοχή μιας κοινότητας ή μιας περιοχής στο εκλογικό σώμα του «καλλικρατικού» δήμου τόσο χειρότερα. Βέβαια μια νέα αλλαγή στον αυτοδιοικητικό χάρτη δεν θα είχε νόημα, δεν θα έλυνε τα προβλήματα, και απλώς θα αποτελούσε ακόμη ένα οργανωτικό πισωγύρισμα. Εξάλλου και στις περισσότερες μεγάλες πόλεις η εικόνα δεν είναι καλύτερη. Σκαμμένοι δρόμοι και φρεσκοφυτεμένα παρτέρια, έργα «βιτρίνας» την τελευταία στιγμή με στόχο να κοροϊδέψουν τον κόσμο και να υφαρπάξουν ψηφαλάκια.
Η ευθύνη επομένως επιστρέφει στον πολίτη, καθώς έφτασε η ώρα να κάνει τις επιλογές του. Ιδεολογικά ζητήματα εδώ δεν τίθενται, ο σοβαρός δήμαρχος φαίνεται και ο νοικοκυρεμένος δήμος επίσης. Υπάρχουν περιφερειάρχες και δήμαρχοι που εκλέγονται για δεκαετίες τώρα. Δύο ενδεχόμενα υπάρχουν: ή κάνουν καλά τη δουλειά τους ή δεν έχουν αντίπαλο. Αν ισχύει το πρώτο, αποτελούν εξαίρεση, αν συμβαίνει το δεύτερο, υπάρχει πρόβλημα. Σημασία έχει οι πολίτες να χρησιμοποιήσουν τα ενδεδειγμένα κριτήρια και να κάνουν σωστές επιλογές. Αυτοδιοικητικοί παράγοντες που δοκιμάστηκαν και δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι τους.
Αποτυχημένοι επαγγελματίες που θέλουν απλώς να αλλάξουν δουλειά δεν είναι ανάγκη να τους δοθεί η ευκαιρία μέσα από τις κάλπες. Φαύλοι και αεριτζήδες δεν έχουν ρόλο στην τοπική αυτοδιοίκηση. Η «μόδα» με τους celebrities στα ψηφοδέλτια για να αξιοποιηθεί η υψηλή αναγνωρισιμότητα από τα social media και την τηλεόραση πρέπει να σταματήσει. Συνήθως η χρησιμότητά τους εξαντλείται με την εκλογή τους. Την επόμενη μέρα δεν έχουν να προσφέρουν πολλά.
Στις 31 Αυγούστου λήγει η προθεσμία για την υποβολή των υποψηφιοτήτων για τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές. Κάπου ανάμεσα στους πενήντα χιλιάδες ανθρώπους που διεκδικούν την ψήφο μας, είμαι βέβαιος ότι θα υπάρχουν σοβαροί, τίμιοι, ικανοί, με διάθεση να προσφέρουν. Σημασία έχει να μπορέσουμε να τους εντοπίσουμε και να τους δώσουμε την ευκαιρία προς όφελος όλων μας. Σε αντίθετη περίπτωση, θα τους ψάχνουμε κάθε φορά που σηκώνει μελτέμια, φουντώνουν οι πυρκαγιές, στερεύει η βρύση, αλλά την κρίσιμη ώρα δεν θα τους βρίσκουμε. Και η ευθύνη θα είναι δική μας.